Donald Trump: સોનાના ભાવમાં મોટી ચાલ: એક દાયકાની સુસ્તી પછી તેજી શરૂ થઈ
Donald Trump: સોનાને “સ્લીપિંગ જાયન્ટ” કહેવામાં આવતું નથી. ઇતિહાસ સાક્ષી છે કે સોનું ઘણા વર્ષો સુધી એક શ્રેણીમાં સ્થિર રહે છે અને પછી અચાનક ઝડપથી દોડવા લાગે છે. ઓક્ટોબર 2011 થી ઓક્ટોબર 2022 સુધી, સોનાના ભાવ પ્રતિ ઔંસ $1,700 ની આસપાસ રહ્યા. પરંતુ નવેમ્બર 2022 થી પરિસ્થિતિ બદલાઈ ગઈ.
આ મહિને સોનાનો ભાવ અચાનક વધીને $3,500 પ્રતિ ઔંસ પર પહોંચી ગયો. આ અત્યાર સુધીનો સૌથી મોંઘો ભાવ છે. જોકે, પાછળથી તેમાં થોડો ઘટાડો પણ જોવા મળ્યો. મોટી વાત એ છે કે સોનું સસ્તું અને મોંઘું થવા પાછળ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ અને તેમના નિર્ણયો એક મોટું કારણ છે.
સોનાના ભાવ અગાઉ પણ વધ્યા હતા
બાય ધ વે, આ પહેલા પણ, ઓક્ટોબર 2018 અને ઓગસ્ટ 2020 ની વચ્ચે આવો જ વિસ્ફોટ થયો હતો, જ્યારે સોનું $1,130 પ્રતિ ઔંસથી વધીને $1,984 પ્રતિ ઔંસ થયું હતું, એટલે કે, ફક્ત બે વર્ષમાં લગભગ 75 ટકાનો વધારો થયો હતો. આ વખતે તેજી 2023 માં શરૂ થઈ હતી, જ્યારે સોનામાં 13 ટકાનો ઉછાળો આવ્યો હતો અને 2024 માં પણ આ જ વાર્તાનું પુનરાવર્તન થયું હતું, આ વખતે 27 ટકાનો વધારો થયો હતો.
ટ્રમ્પના કારણે સોનાના ભાવ વધ્યા
હવે તમે વિચારી રહ્યા હશો કે સોનાનો ભાવ અચાનક કેવી રીતે વધી ગયો, તો હું તમને જણાવી દઉં કે, આ પાછળ ઘણા કારણો છે, જેમાંથી એક સૌથી મોટું કારણ ટ્રમ્પના નવા ટેરિફ છે. 2025માં ટ્રમ્પની ટેરિફ જાહેરાતે વાતાવરણને વધુ ગરમાવ્યું. ટ્રમ્પે બધા દેશો પર ‘પારસ્પરિક ટેરિફ’ લાદવાની જાહેરાત કરી, જેનાથી વૈશ્વિક વેપાર પર ભારે દબાણનો ભય વધ્યો. વેપાર યુદ્ધ અને આર્થિક અનિશ્ચિતતાઓએ સોનાને ટેકો આપ્યો અને આ વર્ષે અત્યાર સુધીમાં સોનામાં 25 ટકાનો ઉછાળો આવ્યો છે.
પરંતુ દરેક ગતિને ક્યાંક ને ક્યાંક વિરામની જરૂર હોય છે. સોના સાથે પણ આવું જ બન્યું. ૨૨ એપ્રિલે સોનું ૩,૫૦૦ ડોલર પર પહોંચ્યું હતું અને પછી અચાનક ૨૦૦ ડોલર ઘટીને હવે ૩,૩૦૦ ડોલર પ્રતિ ઔંસની આસપાસ છે. ભારતમાં પણ 22 એપ્રિલે 24 કેરેટના 10 ગ્રામ સોનાનો ભાવ 1 લાખ રૂપિયાના આંકડાને સ્પર્શી ગયો હતો, જે હવે ઘટીને 95,320 રૂપિયા થઈ ગયો છે.
સોનાના ભાવ કેવી રીતે ઘટ્યા?
આ એક મોટો પ્રશ્ન છે: જો ટ્રમ્પની ટેરિફ નીતિઓને કારણે સોનું તેના સર્વકાલીન ઉચ્ચ સ્તરે પહોંચ્યું, તો પછી ટ્રમ્પના કારણે તેના ભાવ કેવી રીતે ઘટ્યા? ખરેખર આ પાછળ ઘણા કારણો છે. ઉદાહરણ તરીકે, ટ્રમ્પે અચાનક ચીન સામે મજબૂત રીતે વળતો પ્રહાર કરવાની વાત કરી. ચીન પણ વેપાર યુદ્ધ ઘટાડવા માટે પગલાં લઈ રહ્યું છે. આનાથી રોકાણકારોને લાગ્યું કે કદાચ પરિસ્થિતિ વધુ ખરાબ નહીં થાય અને સોનાની ચમક થોડી ઓછી થઈ ગઈ.
આ ઉપરાંત, ટ્રમ્પે ફેડરલ રિઝર્વના ચેરમેન પોવેલ પરનું દબાણ પણ ઓછું કર્યું, જેના કારણે વ્યાજ દરો અંગેની અનિશ્ચિતતા થોડી ઓછી થઈ. યુએસ ફુગાવાનો દર પણ ઘટી રહ્યો છે અને ફેડરલ રિઝર્વ સાવચેતીભર્યા પગલાં લઈ રહ્યું છે. જ્યારે ફુગાવો અને વ્યાજ દર સ્થિર હોય છે, ત્યારે સોનાની ચમક થોડી ઓછી થાય છે.
ડોલર મજબૂત થયો અને સોનું સસ્તું થયું
ડોલરની મજબૂતાઈ અને સોનાના ભાવ વચ્ચેનો સંબંધ પણ ખૂબ જ રસપ્રદ છે. હાલમાં ડોલર ઇન્ડેક્સ ત્રણ વર્ષમાં પહેલી વાર 100 ની નીચે છે, જેણે સોનાને ટેકો આપ્યો હતો. પરંતુ જો વેપાર તણાવ વધુ ઓછો થાય અને ડોલર મજબૂત થાય, તો સોનાની માંગ નબળી પડી શકે છે. તે જ સમયે, યુએસ ટ્રેઝરી યીલ્ડ, ખાસ કરીને 10-વર્ષની યીલ્ડ, પણ વધી રહી છે, જે સોના માટે ચેતવણીનો સંકેત છે.
હજુ પણ કંઈ કહી શકતો નથી.
જો આર્થિક સ્થિતિમાં વધુ સુધારો થાય છે, તો રોકાણકારો ઇક્વિટી જેવા જોખમી પરંતુ વધુ વળતર આપતા સાધનો તરફ આગળ વધી શકે છે. આનાથી સોનાની સલામત સ્વર્ગ માંગમાં ઘટાડો થઈ શકે છે. પણ વાર્તા અહીં પૂરી થતી નથી. ટ્રમ્પના નિર્ણયો ક્ષણભરમાં બદલાઈ શકે છે, ફુગાવો ફરી વધી શકે છે, અથવા એક નવું ભૂ-રાજકીય સંકટ ઊભું થઈ શકે છે. જો આવું થાય, તો સોનાના ભાવ ફરી આસમાને પહોંચી શકે છે.
