Credit Card: ખર્ચ વધવાની સાથે ડિફોલ્ટ પણ વધ્યા, એક વર્ષમાં NPA 28% વધ્યો, બેંકોની ચિંતા વધી
Credit Card: છેલ્લા ત્રણ વર્ષમાં દેશમાં ક્રેડિટ કાર્ડના ઉપયોગમાં જબરદસ્ત વધારો થયો છે. આ વલણ સ્પષ્ટપણે દર્શાવે છે કે ભારતમાં ગ્રાહક ખર્ચ અને ડિજિટલ ચુકવણીમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે. જોકે, આ વધારો બેંકો માટે પણ ચિંતાનો વિષય બની રહ્યો છે.
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) ના તાજેતરના ડેટા અનુસાર, ડિસેમ્બર 2024 માં પૂરા થયેલા 12 મહિનાના સમયગાળામાં ક્રેડિટ કાર્ડ સેગમેન્ટમાં NPA (નોન-પર્ફોર્મિંગ એસેટ્સ) 28.42% વધીને રૂ. 6742 કરોડ થયું છે, જે વર્ષ 2023 માં રૂ. 5250 કરોડ હતું.
ડિસેમ્બર 2024 સુધીમાં ક્રેડિટ કાર્ડ સેગમેન્ટમાં કુલ બાકી રકમ રૂ. 2.92 લાખ કરોડ હતી, જેમાંથી 2.3% NPA હતી. જ્યારે એક વર્ષ પહેલા આ ગુણોત્તર 2.06% હતો. એક RTI મુજબ, ડિસેમ્બર 2020 માં ક્રેડિટ કાર્ડ NPA રૂ. 1108 કરોડ હતું, એટલે કે ત્રણ વર્ષમાં તેમાં 500% થી વધુનો વધારો થયો છે. આ એવા સમયે બન્યું છે જ્યારે બેંકો કુલ NPA રૂ. 5 લાખ કરોડ (2.5%) થી ઘટાડીને રૂ. 4.55 લાખ કરોડ (2.41%) કરવામાં સફળ રહી છે.
મોડા બિલ ચુકવણી પર ભારે વ્યાજ
ક્રેડિટ કાર્ડની બાકી રકમ અસુરક્ષિત હોય છે અને તેના વ્યાજ દર ખૂબ ઊંચા હોય છે. જો કાર્ડધારક 90 દિવસ સુધી ચુકવણી ન કરે, તો સંબંધિત ખાતું NPA થઈ જાય છે. બિલમાં વિલંબના કિસ્સામાં, બેંકો વાર્ષિક 42% થી 46% સુધીનું વ્યાજ વસૂલ કરે છે, જે ગ્રાહકને ગંભીર નાણાકીય મુશ્કેલીમાં મૂકી શકે છે. આનાથી ગ્રાહકના ક્રેડિટ સ્કોર પર અસર પડે છે, પરંતુ તે તેમને ‘દેવાના જાળ’માં પણ ધકેલી શકે છે.
આરબીઆઈની કડકતા
નવેમ્બર 2023 માં, RBI એ ગ્રાહક લોન, ક્રેડિટ કાર્ડ લેણાં અને NBFCs માટે બેંકોના જોખમનું વજન 25% થી વધારીને 150% કર્યું હતું. આ વધતા જોખમને નિયંત્રણમાં લાવવા માટે આ પગલું લેવામાં આવ્યું હતું.
