વૈશ્વિક આર્થિક મંદીના વાદળો છવાઈ રહ્યા છે. અમેરિકા અને યુરોપમાં બેંકિંગ કટોકટીથી મંદીનો ભય વધી ગયો છે. હવે વિશ્વ બેંકે તેના એક રિપોર્ટમાં ચેતવણી આપી છે. વિશ્વ બેંકે કહ્યું છે કે વર્ષ 2030 સુધીમાં વૈશ્વિક અર્થવ્યવસ્થાની ગતિ ત્રણ દાયકામાં સૌથી ઓછી રહી શકે છે. વિશ્વ બેંકે તેના રિપોર્ટમાં કહ્યું છે કે પ્રોડક્ટીવિટી અને લેબર સપ્લાયને પ્રોત્સાહન આપવાની સાથે રોકાણને પ્રોત્સાહન આપવા માટે સર્વિસ સેક્ટરની ક્ષમતાઓનો વધુ સારી રીતે ઉપયોગ કરવો પડશે. રિપોર્ટમાં કોવિડ-19 અને રશિયા-યુક્રેન પછી પોટેંશિયલ આઉટપુટ ગ્રોથ રેટનું વેલ્યુએશન કરવામાં આવ્યું છે.
આર્થિક તાકતો પડી નબળી
વિશ્વ બેંકે તેના અહેવાલમાં ચિંતા વ્યક્ત કરી છે કે છેલ્લા ત્રણ દાયકામાં વિકાસ અને સમૃદ્ધિને પ્રોત્સાહન આપતી લગભગ તમામ આર્થિક શક્તિઓ નબળી પડી છે. આ ઘટાડાને કારણે, 2022-2030 વચ્ચે સરેરાશ વૈશ્વિક સંભવિત જીડીપી વૃદ્ધિમાં ઘટાડો થવાની સંભાવના છે.
આ ટ્રેંડ માત્ર વિકસિત અર્થતંત્રો પૂરતું મર્યાદિત નથી. વિકસિત દેશોમાં પણ વૃદ્ધિ ધીમી પડવાની ધારણા છે. બાકીના સમયમાં આ દેશનો વાર્ષિક વિકાસ ચાર ટકા થઈ શકે છે. જો વૈશ્વિક કટોકટી આવે તો સ્થિતિ વધુ ખરાબ થઈ શકે છે.
રિપોર્ટમાં એવું કહેવામાં આવ્યું છે કે અમે જે મંદીનો ઉલ્લેખ કરી રહ્યા છીએ તે જો બીજી વૈશ્વિક નાણાકીય કટોકટી ઊભી થાય તો તે વધુ તીવ્ર બની શકે છે, ખાસ કરીને જો તે કટોકટી વૈશ્વિક મંદીની સાથે હોય, તો આ મંદી વૃદ્ધિની સંભાવનાઓને અસર કરી શકે છે. વિશ્વ બેંકના મુખ્ય અર્થશાસ્ત્રી ઈન્દરમીત ગિલે કહ્યું કે આ વૈશ્વિક અર્થવ્યવસ્થા માટે ‘હારી ગયેલો દાયકા’ સાબિત થઈ શકે છે.
બેંકિંગ સંકટથી ટેન્શનમાં વધારો થયો
અમેરિકા અને યુરોપમાં બેંકિંગ કટોકટીએ વિશ્વભરના બજારોને હચમચાવી દીધા છે. તેની અસર ભારતીય બજારમાં પણ જોવા મળી રહી છે. બેન્કિંગ શેરો દબાણ હેઠળ છે. અમેરિકામાં બે બેંકોને તાળાં લાગી ગયા છે અને આ સંકટનો પડછાયો અન્ય ઘણી બેંકો પર પણ ઘેરાયેલો જણાય છે.
મોટું સ્વરૂપ લઈ શકે છે બેન્કિંગ ક્રાઇસિસ
એવી આશંકા છે કે સિલિકોન વેલી બેંક અને સિગ્નેચર બેંકના ડૂબ્યા બાદ અમેરિકાની બેંકિંગ કટોકટી ઘણી વધુ બેંકોને પોતાની ઝપેટમાં લઈ શકે છે. યુરોપની ક્રેડિટ સુઈસ બેંક કટોકટીમાં ફસાઈ ગઈ અને વેચાઈ ગઈ. યુનિયન બેંક ઓફ સ્વિટ્ઝર્લેન્ડ (USB) નાણાકીય કટોકટીનો સામનો કરી રહેલી સ્વિસ બેંક ક્રેડિટ સુઈસને હસ્તગત કરશે.
વેચાઇ રહી છે સિલિકોન વેલી બેંક
જો કે, ફેડરલ ડિપોઝિટ ઇન્સ્યોરન્સ કોર્પોરેશન (FDIC) ડૂબી ગયેલી સિલિકોન વેલી બેંક (SVB) ને કટોકટીમાંથી બચાવવા માટે સંમત છે. FDIC એ જણાવ્યું છે કે નોર્થ કેરોલિના સ્થિત ફર્સ્ટ સિટીઝન બેંકે સિલિકોન વેલી બેંક ખરીદવામાં રસ દર્શાવ્યો છે. બ્લૂમબર્ગના અહેવાલ મુજબ, ફર્સ્ટ સિટીઝન્સ બેંક ફેડરલ ડિપોઝિટ ઇન્સ્યોરન્સ કોર્પોરેશન પાસેથી સિલિકોન વેલી બેંકને ખરીદવાના સોદાના ભાગરૂપે SVBની થાપણો અને લોન પણ ખરીદવા જઈ રહી છે.
