Budget: ભારતમાં બજેટનો ઘટતો હિસ્સો: શિક્ષણ, આરોગ્ય અને કલ્યાણ યોજનાઓ પર અસર
Budget ભારતમાં સરકારની બજેટ પ્રાથમિકતાઓ સમય જતાં બદલાતી રહી છે, પરંતુ છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં એવું જોવા મળ્યું છે કે સમાજ કલ્યાણ, શિક્ષણ અને આરોગ્ય જેવા ક્ષેત્રોને ફાળવવામાં આવતા બજેટમાં સતત ઘટાડો થઈ રહ્યો છે. ખાસ કરીને, શાળા શિક્ષણ માટે ફાળવવામાં આવેલા બજેટમાં ઘટાડો થયો છે. વર્ષ ૨૦૧૭-૨૦૨૦માં, તે કુલ બજેટના ૨.૧૮% થી ૧.૯૬% હતું, જ્યારે ૨૦૨૧-૨૦૨૫માં, તે ઘટીને ૧.૬૧% થી ૧.૨૩% થયું છે. આ એક ચિંતાજનક સંકેત છે, કારણ કે શિક્ષણ અને આરોગ્ય ક્ષેત્રો કોઈપણ દેશના સર્વાંગી વિકાસ માટે મૂળભૂત છે.
Budget ભારતમાં સામાજિક કલ્યાણ યોજનાઓનું ઐતિહાસિક મહત્વ રહ્યું છે. આ યોજનાઓનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય સમાજના ગરીબ, વંચિત અને નબળા વર્ગના લોકોની જીવનશૈલીમાં સુધારો કરવાનો છે. આરોગ્ય અને શિક્ષણ જેવા મૂળભૂત ક્ષેત્રોમાં પૂરતું રોકાણ કરવાથી આ વર્ગોના જીવનની ગુણવત્તામાં સુધારો તો થઈ શકે છે જ, પરંતુ સમાજની એકંદર સમૃદ્ધિમાં પણ વધારો થઈ શકે છે.
જોકે, બજેટની મર્યાદાઓને કારણે આ યોજનાઓના અમલીકરણમાં ઘણી અડચણો આવી શકે છે. શિક્ષણ ક્ષેત્રમાં ઘટાડાને કારણે ભવિષ્યમાં યુવાનો માટે ગુણવત્તાયુક્ત શિક્ષણ મેળવવું મુશ્કેલ બની શકે છે, જે તેમની સામાજિક અને આર્થિક સ્થિતિ પર નકારાત્મક અસર કરશે. આરોગ્ય ક્ષેત્રમાં પણ આ અછત ગંભીર હોઈ શકે છે, કારણ કે પ્રાથમિક અને ગ્રામીણ આરોગ્ય સેવાઓ સુધારવા માટે વધુ રોકાણની જરૂર છે.
સરકાર આ ક્ષેત્રોને વધુ નાણાકીય સંસાધનો ફાળવે તે જરૂરી છે, જેથી સમાજ કલ્યાણ યોજનાઓ અસરકારક રીતે લાગુ કરી શકાય અને સમાજના તમામ વર્ગો માટે જીવનની તકો વધારી શકાય.
