Budget 2024: બજેટમાં બ્રીફકેસ હોય કે ખાતાવહી, તેનો રંગ લાલ રહે છે. છેવટે, બજેટ અને લાલ રંગ વચ્ચે શું સંબંધ છે? ઘણા લોકો માને છે કે તેનો બ્રિટિશ રાજ સાથે સંબંધ છે. આજે આ આર્ટીકલમાં અમે તમને જણાવીશું કે બજેટમાં લાલ રંગ સાથે શું કનેક્શન છે અને કયા વર્ષમાં બજેટમાં લાલને બદલે કાળા રંગનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો.
નાણા મંત્રી નિર્મલા સીતારમણ 23 જુલાઈ 2024 (મંગળવાર) ના રોજ નાણાકીય વર્ષ 2024-25 માટે કેન્દ્રીય બજેટ રજૂ કરશે . જો તમે દર વર્ષના બજેટને ધ્યાનથી જોશો તો તમને એક સામાન્ય વસ્તુ દેખાશે અને તે છે લાલ રંગની બ્રીફકેસ અને ખાતાવહી.
હા, વર્ષ 2019માં નિર્મલા સીતારમણે બજેટ રજૂ કરવા માટે બ્રીફકેસને બદલે લાલ રંગના કપડાનો ઉપયોગ કર્યો હતો.
કેટલાક વર્ષોથી બજેટ સંપૂર્ણપણે ડિજિટલ ટેબ્લેટ દ્વારા રજૂ કરવામાં આવે છે, જે પરંપરાગત ખાતાવહી શૈલીના પાઉચમાં વિતરિત કરવામાં આવે છે. એક રીતે જુની પરંપરાને આધુનિક વળાંક સાથે લાવવામાં આવી છે.
વર્ષ 2021માં નિર્મલા સીતારમણે બજેટ સ્પીચ માટે આઈપેડનો ઉપયોગ કર્યો અને ભારતની એક પરંપરા તૂટી ગઈ. આ આઈપેડ પણ લાલ રંગના કપડામાં ઢંકાયેલું હતું અને તેનું નામ બહિ-ખાતા હતું. આવી સ્થિતિમાં, દર વર્ષે રજૂ થતા બજેટમાં લાલ રંગ સામાન્ય રહ્યો, પછી તે બ્રીફકેસ હોય કે ખાતાવહી.
આજે અમે તમને જણાવીશું કે લાલ રંગ સાથે બજેટનું શું જોડાણ છે? શું તેનો સંબંધ અંગ્રેજો સાથે છે?
લાલ રંગ ક્યાંથી આવ્યો?
લાલ રંગની બજેટ બ્રીફકેસ બ્રિટિશ રાજ સાથે જોડાયેલી છે. 1860માં બ્રિટિશ ચાન્સેલર ગ્લેડસ્ટોને રાણીના મોનોગ્રામ સાથે લાલ ચામડાથી ઢંકાયેલ બ્રીફકેસ રજૂ કરી. આ બ્રીફકેસને ગ્લેડસ્ટોન બોક્સ કહેવામાં આવે છે. આ પછી, આ પ્રકારની લાલ રંગની બ્રીફકેસનો ઉપયોગ બજેટ માટે થવા લાગ્યો.
લાલ રંગ પસંદ કરવા પાછળના કારણો
- પ્રિન્સ આલ્બર્ટની પ્રાથમિકતા
- હાઉસ ઓફ આર્મ્સનો રંગ
- લાલ રંગ અને બજેટને લગતી બીજી એક વાર્તા ખૂબ પ્રખ્યાત છે. વાર્તા અનુસાર, 16મી સદીના અંતમાં, રાણી એલિઝાબેથ I ના પ્રતિનિધિએ સ્પેનિશ રાજદૂતને કાળા ખીરથી ભરેલી લાલ બ્રીફકેસ રજૂ કરી. ત્યારથી લાલ રંગની પરંપરા શરૂ થઈ.
ઐતિહાસિક દ્રષ્ટિકોણ સિવાય, લાલ રંગ ખૂબ જ આકર્ષક છે અને તેથી તે મહત્વપૂર્ણ જાહેરાતો માટે યોગ્ય માનવામાં આવે છે.
બજેટ શબ્દનો ઇતિહાસ
બજેટ શબ્દ ફ્રેન્ચ ‘Buguet’ પરથી આવ્યો છે. તેનો અર્થ થાય છે ચામડાની થેલી. આ કારણથી દરેક નાણામંત્રી સંસદમાં તેમના ભાષણ પહેલા ચામડાની થેલી સાથે પોઝ આપે છે. બજેટની પરંપરા 18મી સદી જેટલી જૂની છે. ‘બજેટ ખોલવા’ની હાકલ સૌપ્રથમ યુકેના બજેટ ચીફ દ્વારા તેમના વાર્ષિક ભાષણમાં કરવામાં આવી હતી.
આ વિનંતીને પગલે, 1860માં, બ્રિટિશ બજેટ ચીફ વિલિયમ ઇ. ગ્લેડસ્ટોને તેમના બજેટ ભાષણ અને બજેટ દસ્તાવેજો માટે લાલ બ્રીફકેસનો ઉપયોગ કર્યો હતો. ત્યારથી, બજેટ બ્રીફકેસ લોકપ્રિય બની છે.
ભારતમાં બજેટ પરંપરા કેવી રીતે વિકસિત થઈ?
- 26 નવેમ્બર, 1947ના રોજ તત્કાલિન નાણામંત્રી આરકે સન્મુખમ ચેટ્ટીએ પ્રથમ બજેટની જાહેરાત કરી હતી. આ સમયથી ભારતમાં બજેટ ભાષણ પહેલા બેગ રાખવાની પરંપરા શરૂ થઈ.
- વર્ષ 1958માં પ્રથમ વખત ભારતના પ્રથમ વડાપ્રધાન જવાહરલાલ નેહરુએ બજેટ માટે લાલ રંગની જગ્યાએ કાળી બ્રીફકેસનો ઉપયોગ કર્યો હતો.
- 1991માં પણ પૂર્વ વડાપ્રધાન મનમોહન સિંહ બજેટ રજૂ કરવા માટે કાળી બેગ લઈને આવ્યા હતા.
- 1998-99નું બજેટ રજૂ કરવા માટે તત્કાલિન નાણામંત્રી યશવંત સિંહા કાળા ચામડાની બેગ લઈને આવ્યા હતા જેમાં પટ્ટા અને બકલ્સ હતા.
- રાષ્ટ્રપતિ પ્રણવ મુખરજી નાણામંત્રી તરીકે ફરી એકવાર બજેટ ભાષણ માટે બ્રિટનમાં વપરાતા ગ્લેડસ્ટોન બોક્સ જેવું જ લાલ બોક્સ લાવ્યા.
- જો કે બજેટ બ્રીફકેસ નાની બેગ છે, પરંતુ આ નાની બેગ દેશ માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આમાં દેશના ભવિષ્ય અથવા આર્થિક પ્રગતિ સાથે જોડાયેલા ઘણા મહત્વપૂર્ણ નિર્ણયો લેવામાં આવે છે. સદીઓ જૂની પરંપરાનું ભારત સરકાર દ્વારા હજુ પણ સફળતાપૂર્વક પાલન કરવામાં આવી રહ્યું છે.
