Indias First Bamboo & Mud Factory: વાંસ અને માટીથી બનેલી અનોખી ફેક્ટરી, ગુરુગ્રામમાં ‘Control Z’નો સફળ પ્રયોગ
Indias First Bamboo & Mud Factory: ગુરુગ્રામમાં આવેલી ‘Control Z’ નામની ફેક્ટરી હાલ ચર્ચાનો વિષય બની છે. ખાસ વાત એ છે કે આ ફેક્ટરીનું સંપૂર્ણ બાંધકામ પરંપરાગત સામગ્રી જેમ કે વાંસ અને માટીથી કરવામાં આવ્યું છે. તેની સ્થાપના યુગ ભાટિયા દ્વારા કરવામાં આવી છે, જેમણે પર્યાવરણમૈત્રી બાંધકામના ઉદ્દેશ્ય સાથે આ અનોખો પ્રોજેક્ટ આગળ ધપાવ્યો છે.
આ ફેક્ટરી ભારતની પ્રથમ એવી ફેક્ટરી માનવામાં આવે છે જ્યાં ઈંટ કે કોંક્રિટ જેવા પરંપરાગત બાંધકામ સામગ્રીનો ઉપયોગ ન કર્યો હોય. અહીં જૂના અને તૂટી ગયેલા મોબાઈલ ફોનને ખરીદીને તેમની મરામત કરી નવા જેવા બનાવી વેચવામાં આવે છે. ફેક્ટરીનું કામ ટકાઉ વિકાસ અને પર્યાવરણની રક્ષા તરફ મોટું પગલું માનવામાં આવે છે.
આ ફેક્ટરીનું માળખું સંપૂર્ણપણે લાકડા અને વાંસથી બનાવાયું છે. દિવાલો માટી અને વાંસથી તૈયાર કરાઈ છે, જે ગરમીઓમાં ઠંડક અને ઠંડીના દિવસોમાં તાપમાને જાળવી રાખે છે. આવું બાંધકામ ન માત્ર પર્યાવરણને નુકસાનથી બચાવે છે, પરંતુ ઊર્જા બચત પણ સુનિશ્ચિત કરે છે. આ બાંધકામ પ્રાકૃતિક સંસાધનોના સમજદારીભર્યા ઉપયોગનું ઉત્તમ ઉદાહરણ છે.
ફેક્ટરી બનાવવામાં પશ્ચિમ બંગાળ અને આસામના નિષ્ણાતોની મદદ લેવામાં આવી હતી, અને ખાસ કરીને વાંસનું સપ્લાય પણ ઉત્તરપૂર્વ ભારતમાંથી કરાયું હતું. અહીં દરેક ભાગ કુદરતી સામગ્રી અને પરંપરાગત ટેક્નિકથી બનાવાયો છે, જેથી ધૂળ, ઉષ્ણતા અને ભેજથી પણ સંરક્ષણ મળી રહે.
‘Control Z’ ફેક્ટરીમાં જૂના મોબાઈલ ફોનને એકત્રિત કરીને, તેમની ભૂલો સુધારીને ફરીથી માર્કેટમાં મૂકવામાં આવે છે. આ પ્રક્રિયા માત્ર ઈ-વેસ્ટ ઘટાડે છે એટલું જ નહીં, પણ મોબાઈલ ઉદ્યોગમાં નવી તકો પણ ઉભી કરે છે.
આ રીતે યુગ ભાટિયાની દ્રષ્ટિ અને પ્રયાસો દ્વારા ભારતમાં ટકાઉ બાંધકામ અને ઈ-વેસ્ટ મેનેજમેન્ટનો એક પ્રેરણાદાયી મોડેલ ઉભો થયો છે, જે ભવિષ્યમાં અનેક અન્ય ઉદ્યોગો માટે માર્ગદર્શક બની શકે છે.
