Ajab Gajab: બુરહાનપુરની અનોખી લગ્ન પરંપરા જ્યાં છોકરીઓ નહીં, છોકરાઓ આપે છે દહેજ!
Ajab Gajab: મધ્યપ્રદેશના બુરહાનપુર જિલ્લાના ભિલાલા સમાજમાં એક વિશિષ્ટ પરંપરા છે, જે 500 વર્ષ જૂની છે અને આજ પણ જીવીત છે. સામાન્ય રીતે ભારતમાં દહેજ પ્રથા હેઠળ દુલ્હનની કુટુંબ દુલ્હાના કુટુંબને દહેજ આપે છે, પરંતુ ભિલાલા સમાજમાં આ પરંપરા વિરુદ્ધ છે. અહીં દુલ્હાનું કુટુંબ દુલ્હાના કુટુંબને દહેજ આપે છે.
500 વર્ષ જૂની પરંપરા
ભિલાલા સમાજની આ પરંપરા એક અનોખી વિશિષ્ટતા છે જે 500 વર્ષોથી ચાલી રહી છે. પહેલાં, દહેજ તરીકે ₹1, ₹11 અથવા ₹51 જેવી નમ્ર રકમ આપવામાં આવતી હતી, પરંતુ સમય સાથે આ રકમ વધીને ₹2.5 લાખ સુધી પહોંચી ગઈ છે. આ રકમ લગ્નના પ્રકાર પર આધાર રાખે છે. જો લગ્ન પરંપરાગત રીતિ-રિવાજો સાથે થાય છે, તો ₹80,000 સુધીની રકમ આપવામાં આવે છે, જ્યારે પ્રેમ લગ્ન થયા હોય તો દહેજની રકમ ₹2.5 લાખ સુધી થઈ શકે છે.
આર્થિક મુશ્કેલીઓ અને પ્રયાસો
સમાજના વૃદ્ધોનો કહેવું છે કે આ પરંપરા ક્યારેક સરળ હતી, પરંતુ હવે વધેલી રકમને કારણે અનેક કુટુંબો આર્થિક દબાવમાં આવી રહ્યા છે. કેટલાક કુટુંબોએ પોતાની જમીન વેચી કરજ માટે દહેજની રકમ એકઠી કરી છે. તેમ છતાં, ભિલાલા સમાજ આ માટે ઉકેલ શોધવામાં વ્યસ્ત છે. ગ્રામ સભાઓ અને રાજ્ય સ્તરીય બેઠકમાં આ પર ચર્ચા થઈ રહી છે, જેથી દહેજની રકમ ઘટાડવામાં આવી શકે.
સમાજના પ્રયાસો
ભિલાલા સમાજ હવે દહેજની રકમ ₹50,000 સુધી મર્યાદિત કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યો છે. આ પર સમાજના વરિષ્ઠ સભ્યો સક્રિય રીતે ચર્ચા કરી રહ્યા છે, જેથી પરંપરાનું પાલન થતું રહે અને કોઈપણ કુટુંબને આર્થિક તણાવનો સામનો ન કરવો પડે.
સંસ્કૃતિ અને આધુનિકતાનું સંકલન
ભિલાલા સમાજની આ પરંપરા માત્ર તેમની સાંસ્કૃતિક ગૌરવને દર્શાવે છે, પરંતુ સમાજની વિચારોમાં જે ફેરફાર આવી રહ્યો છે તેને પણ ઉજાગર કરે છે. જ્યાં આ પરંપરા મહિલા કટિબધ્ધના કુટુંબને આર્થિક સહારો આપે છે, ત્યાં આ સમાજનો પ્રયાસ એ છે કે તેને સમય સાથે વ્યવહારિક અને સસ્તું બનાવવામાં આવે.
