paddy farming : આ જંતુ ડાંગરના મૂળમાં ઘૂસી જાય છે અને તેનો વિકાસ અટકે છે, તેના લક્ષણો અને નિવારણના ઉપાયો જાણો
ડાંગરના પાકને નુકસાન પહોંચાડતા રુટ નેમાટોડની સમસ્યાથી બચવા માટે ખેડૂતોએ ખાસ કાળજી લેવી જોઈએ
પાક રોટેશન અને ઊંડી ખેડાણ જેવા ઉપાયોને અપનાવવાથી નેમાટોડના પ્રકોપને ટાળી શકાય
paddy farming : દેશના ઘણા ભાગો એવા છે જ્યાં ડાંગરની ખેતી હજુ પણ ચાલી રહી છે. આવા વિસ્તારના ખેડૂતોએ તેમના પાક અંગે ખાસ કાળજી લેવી જોઈએ. રુટ નેમાટોડ્સ નવા ચોખાના છોડને ખૂબ નુકસાન પહોંચાડે છે. આનાથી ઉત્પન્ન થતો રોગ ખૂબ જ ખતરનાક છે. આ નેમાટોડની સમસ્યા લગભગ તમામ વિસ્તારોમાં જોવા મળે છે જ્યાં ડાંગર ઉગાડવામાં આવે છે. તે એક સ્થળાંતરિત એન્ડો-પરોપજીવી નેમાટોડ છે જે મૂળની અંદર પ્રવેશ કરે છે અને તેના વિકાસના સમયગાળા દરમિયાન પાકને નુકસાન પહોંચાડે છે.
આવી સ્થિતિમાં ખેડૂતોએ આ નેમાટોડ વિશે સાવચેત રહેવું જોઈએ કારણ કે તે છોડને વધવા દેતું નથી અને પ્રારંભિક તબક્કે તેનો નાશ કરે છે. ચાલો પહેલા આ નેમાટોડના લક્ષણો જાણીએ જેથી કરીને તેને ઓળખવામાં સરળતા રહે અને પછી આ રોગની સારવાર કરવામાં આવે.
નેમાટોડના લક્ષણો
આનાથી પ્રભાવિત ડાંગરના છોડ નાના રહે છે અને અંકુરણ ઓછું હોય છે.
નેમાટોડ જંતુઓથી પ્રભાવિત ડાંગરના છોડમાં, કાન એક સપ્તાહ મોડો નીકળે છે અને પાકવામાં પણ વધુ સમય લે છે.
આનાથી અસરગ્રસ્ત ડાંગરના છોડના મૂળ નાના રહે છે અને તેના પર ભૂરા રંગના ફોલ્લીઓ બને છે. પાછળથી સમગ્ર મૂળ ઘાટા રંગના થઈ જાય છે.
આ નેમાટોડની અસરને કારણે ડાંગરની ઉપજમાં ઘટાડો થાય છે. જેના કારણે ખેડૂતોને ભારે નુકસાન વેઠવું પડે છે.
નેમાટોડ નિવારણ
ડાંગરની નર્સરીમાં વાવણી કરતા પહેલા, ક્યારીયોમાં 13 કિલો પ્રતિ એકરના દરે ફ્યુરાડોન-3 (કાર્બોફ્યુરોન) નાખો.
આ નેમાટોડના પ્રકોપને ડુંગળી, લસણ અથવા સરસવ સાથે પાક રોટેશન અપનાવીને પણ ટાળી શકાય છે. જેનાથી પાકને બચાવી શકાય છે.
આ નેમાટોડથી છુટકારો મેળવવા માટે, મે-જૂનમાં 10-15 દિવસના અંતરે ખેતરોમાં ઊંડી ખેડાણ કરો, પરંતુ ખેડાણ કરશો નહીં જેથી નેમાટોડ સૂર્યની ગરમીથી નાશ પામે.
ખેતરને નીંદણથી મુક્ત રાખો, તો જ નેમાટોડ્સની સમસ્યાનો સામનો કરી શકાય છે.
નેમાટોડ્સ એક મોટી સમસ્યા છે
ડાંગરમાં, આ નેમાટોડ પથારી અને ઉપરની જમીનમાં જોવા મળે છે. ડાંગર માટે આ એક મોટી સમસ્યા છે. તે ભારતના ઘણા રાજ્યોમાં ઊંડા પાણીની સિંચાઈવાળા ડાંગરના ખેતરોમાં વ્યાપકપણે જોવા મળે છે. તેનું ટૂંકું જીવન ચક્ર અને વિશાળ પરોપજીવી શ્રેણી, જેમાં ઘણી નીંદણ પ્રજાતિઓ છે જે ડાંગરના ખેતરોમાં સામાન્ય છે, આ પ્રજાતિને નિયંત્રિત કરવી મુશ્કેલ બનાવે છે. આથી બચાવ માટે ઉપાયમાં કહેવામાં આવે છે કે સ્વસ્થ પનીરીનો જ ઉપયોગ કરો. પનીરી લગાવવાના સ્થળને દરેક વખતે બદલી નાખો. આ રીતે નેમાટોડ લાગવાની શક્યતા ઓછી થાય છે.
