Organic Fertilizer at Home : ડીકમ્પોઝરનો ઉપયોગ કરીને ઘરે જૈવિક ખાતર તૈયાર કરો
મોંઘા ખાતર અને દવાઓના જમાનામાં તેમણે ઘરે બનાવેલા જૈવિક ખાતરો વડે પાકની ઉપજમાં વધારો કર્યો
ફરમાન અલી કહે છે, લીમડાના પાનમાં એન્ટિ-બેક્ટેરિયલ અને એન્ટિ-ફંગલ તત્વો જોવા મળે છે જે જંતુઓને ખતમ કરે છે
Organic Fertilizer at Home : ખેડૂતોને પાક ઉત્પાદન વધારવા માટે આધુનિક કૃષિ તકનીકોનો ઉપયોગ કરવાની સલાહ આપવામાં આવે છે. યોગ્ય સમયે વાવણી, સુધારેલી જાતોની પસંદગી અને ખાતર અને પાણીની યોગ્ય માત્રાનું વ્યવસ્થાપન પાકની ઉપજ વધારવામાં મદદ કરે છે. આ સિવાય જો ખેતરની માટીનું પરીક્ષણ કરી તેમાં જરૂરી પોષક તત્વો પૂરા પાડવામાં આવે તો ઉત્પાદન સારું મળે છે. શાકભાજીને જીવાતો અને રોગોથી બચાવવા માટે જૈવિક અને રાસાયણિક પગલાંનો યોગ્ય ઉપયોગ કરી શકાય છે.
નિયમિતપણે ખેતરનું નિરીક્ષણ કરીને અને સમયસર જંતુનાશકો અને ફૂગનાશકોનો છંટકાવ કરવાથી પાકને રોગોથી બચાવી શકાય છે. આ ઉપરાંત પાક પરિભ્રમણ અને મિશ્ર પાક પદ્ધતિ અપનાવવાથી પણ જીવાતોનો ઉપદ્રવ ઘટાડી શકાય છે. આ તમામ માહિતી ખેડૂતોને નિષ્ણાતો દ્વારા આપવામાં આવે છે, પરંતુ ઘણા ખેડૂતો એવા છે જેઓ પોતાની નિપુણતાના કારણે તેમના પાકમાંથી વધુ ઉપજ મેળવે છે.
આવા જ એક ખેડૂત છે ઉત્તર પ્રદેશના સુલ્તાનપુરના ફરમાન અલી, તેઓ ઘરેલું ઉપાયોથી પોતાની ખેતી સુધારી રહ્યા છે. પાક સંરક્ષણ માટે તેમણે સંપૂર્ણપણે સ્વદેશી પદ્ધતિઓ અપનાવી છે. તેમનું કહેવું છે કે મોંઘા ખાતર અને દવાઓના જમાનામાં તેમણે ઘરે બનાવેલા જૈવિક ખાતરો વડે પાકની ઉપજમાં વધારો કર્યો છે. આમાં તેમનો ખર્ચ લગભગ શૂન્ય છે. ડીકમ્પોઝરની ખરીદી પાછળ નજીવો ખર્ચ કરવામાં આવ્યો છે.
ખેડૂતે આ ટીપ્સ આપી
ફરમાન અલીએ જણાવ્યું કે તેઓ ઘરે જ ઓર્ગેનિક ખાતર બનાવવા માટે ગાયના છાણ, ડીકમ્પોઝર અને સડેલા પાંદડાઓનો ઉપયોગ કરતા હતા. તેમાંથી તેણે ખાતર તૈયાર કર્યું અને તેનો પાક પર છંટકાવ કરીને તેને સારો ફાયદો થયો. ખેડૂત ફરમાન અલી કહે છે, સૌપ્રથમ 500 મિલી ગાય કે ભેંસનું છાણ લો. તેના પર સુકા પાન નાખવા પડે છે. હવે આ પાંદડા પર ડીકમ્પોઝરનો છંટકાવ કરવો પડશે. પછી તેને ઓછામાં ઓછા 30-35 દિવસ માટે છોડવું પડશે. ધ્યાન રાખો કે આ આખા મિશ્રણને ઢાંકીને રાખવાનું છે. એક મહિના પછી આ મિશ્રણ જૈવિક ખાતર તરીકે તૈયાર થઈ જશે. આ મિશ્રણનો પાક પર છંટકાવ કરવાથી જીવાતો અને રોગોથી રાહત મળશે.
ફરમાન અલી શાકભાજીના પાક માટે પણ દેશી પદ્ધતિઓ અપનાવે છે. જંતુઓથી રક્ષણ માટે તેઓ કહે છે કે લીમડાના પાન સૌથી અસરકારક છે. લીમડાના પાનમાં એન્ટિ-બેક્ટેરિયલ અને એન્ટિ-ફંગલ તત્વો જોવા મળે છે જે જંતુઓને ખતમ કરે છે. આ માટે લીમડાના પાનને પાણીમાં ઉકાળી, પછી ઠંડુ કરીને શાકભાજીના પાક પર છાંટવું જોઈએ. આ જીવાતો અને રોગો સામે રક્ષણ કરવામાં મદદ કરે છે. આ ઉપરાંત શાકભાજીના પાકમાંથી ઉપજ પણ વધુ મળશે.
જંતુ અસર
તમને જણાવી દઈએ કે ખેડૂતોને તેમના શાકભાજીના પાકને જીવાતોથી બચાવવા માટે ઘણા પડકારોનો સામનો કરવો પડે છે. ઊંચું ઉત્પાદન મેળવવા અને પાકના નુકસાનને રોકવા માટે અસરકારક જીવાત નિયંત્રણ પગલાં અમલમાં મૂકવા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. કુદરતી જંતુનાશકોનો ઉપયોગ એ એક સરળ રીત છે. ઉદાહરણ તરીકે, પર્યાવરણને નુકસાન પહોંચાડ્યા વિના ઘણા પ્રકારના જીવાતોને અટકાવવાની ક્ષમતાને કારણે લીમડાનું તેલ ખેડૂતોમાં લોકપ્રિય પસંદગી છે. વધુમાં, લેડીબગ્સ અને કરોળિયા જેવા ફાયદાકારક જંતુઓનો પરિચય કુદરતી રીતે જંતુઓની વસ્તી ઘટાડી શકે છે.
પાક રોટેશન એ બીજી અસરકારક તકનીક છે. દરેક સીઝનમાં ચોક્કસ વિસ્તારમાં ઉગાડવામાં આવતા પાકના પ્રકારોને બદલીને, ખેડૂતો જીવાતોના જીવન ચક્રમાં વિક્ષેપ લાવી શકે છે, જેનાથી ભવિષ્યના પાક પર તેમની અસર ઓછી થાય છે. આ કામ જમીનની ફળદ્રુપતા જાળવવામાં પણ મદદ કરે છે. પાકને જીવાતોથી બચાવવા માટે ફેરોમોન ટ્રેપનો પણ ઉપયોગ કરી શકાય છે. આ ફાંસો જંતુઓને છોડ સુધી પહોંચતા અટકાવે છે. સતત દેખરેખ અને જંતુના ઉપદ્રવની વહેલી શોધ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. તેમના પાક પર નજીકથી નજર રાખીને, ખેડૂતો જંતુની સમસ્યાઓ વધતા પહેલા તેનું સંચાલન કરવા માટે સમયસર પગલાં લઈ શકે છે.
