Global rice market : ચોખાના ભાવમાં ધરખમ ઘટાડો, ભારતે નિકાસ પ્રતિબંધ હટાવ્યો!
Global rice market : વૈશ્વિક બજારમાં ચોખાના ભાવની સ્થિતિ બહુ સારી નથી કારણ કે તે બે વર્ષમાં સૌથી નીચા સ્તરે પહોંચી ગયા છે. દરમિયાન, કેન્દ્ર સરકારે તૂટેલા ચોખાની નિકાસ પરનો પ્રતિબંધ હટાવી લીધો છે. કેન્દ્રએ સપ્ટેમ્બર 2022 થી આ ચોખાની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો. હવે સરકાર નિકાસ વધારવા માંગે છે, કારણ કે ભારતમાં ચોખાનો સારો સ્ટોક છે અને ઉત્પાદનમાં પણ વધારો થવાની અપેક્ષા છે.
વિદેશ વેપાર મહાનિર્દેશાલયે તૂટેલા ચોખાના નિકાસ પરનો પ્રતિબંધ હટાવવાની માહિતી આપતું એક જાહેરનામું બહાર પાડ્યું છે. નિકાસકારોએ અગાઉ સરકારને વિનંતી કરી હતી કે તેની નિકાસ પરનો પ્રતિબંધ હટાવવામાં આવે કારણ કે ઇન્વેન્ટરીમાં વધારો થયો હતો.
ગયા વર્ષે, કેન્દ્ર સરકારે બિન-બાસમતી સફેદ ચોખાના નિકાસ પરનો પ્રતિબંધ $490 પ્રતિ ટન દૂર કરીને હટાવી દીધો હતો. ચોખાની નિકાસ પરના નિયંત્રણો દૂર કરવાથી ભારતને નાણાકીય વર્ષ 25 સુધીમાં તેની કૃષિ નિકાસ $50 બિલિયનથી વધુ કરવામાં મદદ મળી શકે છે. સરકારે ૨૦૨૪-૨૫ના ખરીફ સિઝનમાં ૧૧૯.૯૩ મેટ્રિક ટન ચોખાના રેકોર્ડ ઉત્પાદનનો અંદાજ લગાવ્યો છે. આ પગલાં એવા સમયે લેવામાં આવ્યા છે જ્યારે દેશમાં સરકારી ગોદામોમાં ચોખાનો પૂરતો સ્ટોક છે અને છૂટક ભાવ પણ નિયંત્રણમાં છે.
વૈશ્વિક બજારમાં ચોખાની માંગ નબળી
તે જ સમયે, એક સમાચાર અનુસાર, વૈશ્વિક બજારમાં ચોખાના ભાવ બે વર્ષના નીચલા સ્તરે પહોંચી ગયા છે. આ પાછળનું કારણ નબળી માંગ, વધારાનો સ્ટોક અને ઉત્પાદક ખેડૂતો, વેપારીઓ અને નિષ્ણાતો વચ્ચેની કઠિન સ્પર્ધા છે. તે જ સમયે, ઉત્પાદન કેરીઓવર સ્ટોક વધુ હોવાના અંદાજને કારણે પરિસ્થિતિ વધુ વણસી છે. વૈશ્વિક બજારમાં તેમના ચોખા વેચવા માટે સ્પર્ધા કરવા માટે ઘણા દેશોએ ભાવમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો કર્યો છે.
આ રેસમાં પાકિસ્તાન સૌથી આગળ છે અને પછી વિયેતનામ. જોકે, થાઇલેન્ડ ખૂબ જ ઊંચા ભાવે ચોખા વેચી રહ્યું છે, જે અન્ય દેશો કરતાં ઓછામાં ઓછા $30 પ્રતિ ટન વધારે છે અને ભારત કરતાં થોડો વધારે છે. જોકે, ફેબ્રુઆરીમાં સામાન્ય રીતે નબળી માંગ અને કડક નિકાસ સ્પર્ધાને કારણે સફેદ અને બાફેલા ચોખાના ભાવમાં ઘટાડો ચાલુ રહ્યો. આ પછી, થાઇલેન્ડના 5 ટકા તૂટેલા ચોખાના ભાવ બે વર્ષના નવા નીચલા સ્તરે પહોંચ્યા અને મહિનાના અંતે સ્થિર થયા.
ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે સ્પર્ધા
હનોઈ ૫ ટકા તૂટેલા સફેદ ચોખા $૩૮૯ પ્રતિ ટન વેચી રહ્યું છે, જ્યારે પાકિસ્તાન તેને $૩૭૮, ભારત $૪૦૫ અને થાઈલેન્ડ $૪૧૨ માં ઓફર કરી રહ્યું છે. તે જ સમયે, બાફેલા ચોખાના વેપાર ક્ષેત્રમાં ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે સખત સ્પર્ધા છે. નવી દિલ્હી સ્થિત નિકાસકાર રાજેશ પહાડિયા જૈને જણાવ્યું હતું કે ભારતને બાફેલા ચોખા માટે વધુ ઓર્ડર મળી રહ્યા છે અને અન્ય ચોખાની જાતો માટે ઓછા ઓર્ડર મળી રહ્યા છે. તે જ સમયે, કેટલાક ખરીદદારો પાસે ઘણો સ્ટોક હોય છે.
તે જ સમયે, ચોખા નિકાસકારો સંગઠનના પ્રમુખ બી.વી. કૃષ્ણા રાવે કહ્યું કે તેમના મુખ્ય ખરીદદારો ઇન્ડોનેશિયા અને ફિલિપાઇન્સ છે, પરંતુ તેમની પાસે પહેલેથી જ સ્ટોક છે. આ ઉપરાંત, AMIS ના નવીનતમ બજાર મોનિટર અંદાજ મુજબ, 2024-25 માં વૈશ્વિક ચોખાનું ઉત્પાદન 543 મિલિયન ટન (MT) સુધી પહોંચી શકે છે.
