Dry Fodder For Cattle: દુષ્કાળમાં પશુઓ માટે જીવદાયી બની શકે છે સૂકો ચારો, જાણો શ્રેષ્ઠ વિકલ્પો
Dry Fodder For Cattle: અમરેલી સહિત સાઉથ ગુજરાતના ઘણા વિસ્તારોમાં દર ૩-૪ વર્ષમાં દુષ્કાળ જેવી સ્થિતિ સર્જાય છે. આવા સમયમાં પશુપાલકો માટે સૌથી મોટી સમસ્યા હોય છે – પ્રાણીઓ માટે લીલા ચારાની અછત. જ્યારે લીલો ચારો ઉપલબ્ધ ન રહે, ત્યારે સૂકો ચારો (ડ્રાય ફોડર) એકમાત્ર ભરોસો બને છે. યોગ્ય માર્ગદર્શન અને યોજનાબદ્ધ ઉપયોગથી આ સૂકો ચારો પણ પ્રાણીઓ માટે પોષક, સસ્તો અને અસરકારક સાબિત થઈ શકે છે.
શુ શું છે સૂકા ચારાના વિકલ્પો?
1. ઘઉંના ભૂસા, કારેલા અને કુંવડ:
સામાન્ય રીતે ઘઉંનો પરાળ પશુઓને ઓછું ખવડાવવામાં આવે છે, પણ યોગ્ય રીતે સંગ્રહ કરવાથી આ દુષ્કાળમાં ઘણો ઉપયોગી બને છે.
જો પ્રાણીઓ શરૂઆતમાં ન ખાય, તો મીઠું પાણી છાંટીને હળવે હળવે ટેવ પાડી શકાય.
2. સરસવના પાન અને શાકભાજી
સરસવની દાંડી, શેંગના ટુકડા, વગેરેમાં પોષક તત્વો વિશેષ હોય છે.
તેને ડાંગરના પાંદા કે સ્ટ્રો સાથે 1:2 કે 1:3 ગુણોત્તરમાં ભેળવીને ખવડાવવામાં આવે છે.
3. વરિયાળીની ડાળીઓનો પાવડર:
આ પાવડરને અન્ય ચારા સાથે ભેળવીને પોષકતા વધારી શકાય છે.
4. ઇસબગુલ અને રાજગીરાનું સ્ટ્રો:
ઉત્તર ગુજરાતમાં મળતા ઇસબગુલના સ્ટ્રો અને રાજગીરાના સ્ટ્રોનું પ્રોટીન લેવલ વધુ હોય છે.
દુષ્કાળના સમયમાં આ ઓછા પ્રમાણમાં પણ ઉંચી પોષકતા ધરાવે છે.
અન્ય રાજ્યોમાંથી આયાત થતા વિકલ્પો:
5. ગુવાર, મગફળી અને ચણાના પાંદડા:
ગુવારની ડાળખી, મગફળીની દાળ, ચણાનું પાંદડું વગેરે કૃષિના આડપેદાશ રૂપે મળે છે અને તેમાં પ્રોટીન અને કેલ્શિયમ સારી માત્રામાં હોય છે.
પશુઓ માટે ઉત્તમ ગુણવત્તાવાળો ચારો સાબિત થાય છે.
6. તલસરા, તુવેરના ભાગો:
દુષ્કાળમાં ભૂખ ઘટાડી શકે એવા વિકલ્પ તરીકે તલસરા, કપાસના કરંથિયા, તુવેરના ભાગોનો ઉપયોગ થાય છે.
આ ચારાને પીસીને અન્ય ચારા સાથે ભેળવી શકાય છે.
શેરડીના બગાસનો ઉપયોગ:
દક્ષિણ ગુજરાતમાં મળતો બગાસ (શેરડીના છિલકાં) પ્રાણીઓના પેટ ભરવા માટે ઉપયોગી હોય છે.
તેમાં પોષક તત્વો ઓછી માત્રામાં હોય છે, પણ ગોળ અથવા મીઠાં પાણી છાંટવાથી પ્રાણીઓ તેને સારી રીતે સ્વીકારી શકે છે.
