Cotton Leaves : કપાસના પાન કહેશે રોગનું રહસ્ય, દેખાશે આ 6 પોષક તત્વોની ઉણપના લક્ષણો
કપાસના પાન તેના સ્વાસ્થ્ય વિશે મોટો ઈશારો આપે છે, જે પોષક તત્વોની ઉણપ અને રોગના લક્ષણો ઝડપવા માટે મહત્વપૂર્ણ
નાઈટ્રોજન, ફોસ્ફરસ, મેગ્નેશિયમ, સલ્ફર, આયર્ન અને બોરોન જેવી પોષક તત્વોની ઉણપ પાંદડાના રંગ અને આકારમાં બદલાવ દ્વારા ઓળખી શકાય
Cotton Leaves : કપાસનો પાક ખેડૂતોને રોકડ લાભ આપે છે. એટલે કે તમે જ્યારે ઈચ્છો ત્યારે તેને વેચીને પૈસા કમાઈ શકો છો. કપાસ જેટલો ચળકતો હશે તેટલો સારો ભાવ મળશે. જો તે પહેલેથી જ બીમારીથી પીડિત છે તો તેની કમાણી પણ ઓછી થઈ જશે. તેથી, ખેડૂતે શરૂઆતમાં જ રોગો પર ધ્યાન આપવું જોઈએ. ખેડૂતે કપાસના રોગના લક્ષણો અગાઉથી પકડી લેવા જોઈએ જેથી સમયસર સારવાર થઈ શકે. સવાલ એ છે કે શું કોઈ ઉપાય છે જેના દ્વારા કપાસના રોગને સરળતાથી પકડી શકાય? તો જવાબ છે હા.
વાસ્તવમાં, કોઈપણ પાકનું પાન પોતાનામાં ઘણું બધું કહી જાય છે. તમારે ફક્ત પાનની ભાષાને સમજવાની અને તપાસવાની છે. તમે પાંદડા જોઈને સમગ્ર પાકના સ્વાસ્થ્ય વિશે જાણી શકો છો. તો ચાલો આપણે અહીં કપાસના પાનને જોઈએ અને તેના રોગ વિશે જાણીએ. ચાલો જાણીએ કે જો કોઈ પાન કોઈ ખાસ લક્ષણ આપે છે તો તે કયા રોગનું સૂચક છે.
1-નાઈટ્રોજન
કપાસમાં નાઈટ્રોજનની ઉણપના લક્ષણો સામાન્ય રીતે જૂના પાંદડામાં જોવા મળે છે. પછી ધીમે ધીમે તેના ચિહ્નો નવા પાંદડા પર પણ દેખાવા લાગે છે. શરૂઆતમાં, જૂના અને પછી નવા પાંદડા પહેલા આછા લીલા, પછી આછા પીળા અને અંતે સંપૂર્ણ પીળા થઈ જાય છે. આ નાઇટ્રોજનની ઉણપની નિશાની છે. આવી સ્થિતિમાં નાઈટ્રોજનયુક્ત ખાતરની વ્યવસ્થા તાત્કાલિક કરવી જોઈએ.
2-ફોસ્ફરસ
આ પોષક તત્વોની ઉણપના લક્ષણો સૌપ્રથમ કપાસના છોડના નીચેના અથવા જૂના પાંદડાઓમાં દેખાય છે. પછી તેના લક્ષણો ઉપરના પાંદડામાં પણ દેખાવા લાગે છે. તેની ઉણપને લીધે પાંદડા જાંબલી થઈ જાય છે. પાંદડા નબળા દેખાય છે. જો આ જોવામાં આવે તો ફોસ્ફરસ ઉમેરવાની વ્યવસ્થા કરવી જોઈએ.
3-મેગ્નેશિયમ
આ પોષક તત્વોની ઉણપને કારણે કપાસના પાન લાલ થઈ જાય છે અને નસો લીલી રહે છે. આવા ખાસ લક્ષણો જૂના અને પરિપક્વ પાંદડા પર વધુ જોવા મળે છે. જો પાંદડા આવા દેખાય તો માની લો કે કપાસમાં મેગ્નેશિયમની ઉણપ છે.
4-સલ્ફર
કપાસમાં સલ્ફરની ઉણપના લક્ષણો પ્રથમ નવા પાંદડા પર દેખાય છે, જ્યારે જૂના પાંદડા લીલા રહે છે. તેના નવા પાંદડા હળવા લીલાથી પીળા થઈ જાય છે.
5-આયર્ન
કપાસમાં આયર્નની ઉણપના લક્ષણોમાં કપાસના ઉપરના પાંદડા પીળા પડી જવાનો સમાવેશ થાય છે. ક્લોરોસિસ પ્રથમ યુવાન પાંદડા પર નસોની વચ્ચે આછા પીળા ફોલ્લીઓ તરીકે દેખાય છે અને પછી પાંદડા હળવા લીલાથી આછા પીળા થઈ જાય છે, જ્યારે જૂના પાંદડા લીલા અને સામાન્ય રહે છે. જો આવા લક્ષણો દેખાય, તો તમારે આયર્નની ઉણપ દૂર કરવી જોઈએ.
6-બોરોન
કપાસમાં બોરોનની ઉણપના લક્ષણો છોડની ટોચ પર દેખાય છે. ઉપરના પાંદડા સુકાઈ જવા, ફૂલ આવવું અને નવા અંકુરનું વધુ ને વધુ પડી જવું એ બોરોનની ઉણપના લક્ષણો છે. આના કારણે કપાસના છોડ પર કંઈ જ બચ્યું નથી. તેથી, નિવારણ માટે સમયસર પગલાં લેવા જોઈએ.
