Cabinet Decisions: ખેડૂતો માટે સરકારનો મોટો નિર્ણય, પાક વીમાના પૈસા વધ્યા, જૂના ભાવે જ મળશે DAP
પીએમ પાક વીમા યોજનાનું બજેટ વધારીને 69,515 કરોડ રૂપિયા કરવામાં આવ્યું છે, અને વળતર પ્રાપ્ત કરવું હવે સરળ બની જશે
DAP ખાતરની 50 કિલોની થેલી હવે 1350 રૂપિયામાં મળશે, અને સબસિડી માટે 3,850 કરોડ રૂપિયાનું એક ખાસ પેકેજ મંજૂર કરવામાં આવ્યું
Cabinet Decisions: નવા વર્ષના પહેલા દિવસે મોદી કેબિનેટની બેઠકમાં ખેડૂતોના હિતને લગતા બે મહત્વના નિર્ણયો લેવામાં આવ્યા હતા. માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવે બુધવારે પીએમ નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં લેવાયેલા કેબિનેટના નિર્ણયોની માહિતી આપી હતી. તેમણે કહ્યું કે પીએમ મોદીએ આજની કેબિનેટ બેઠક ખેડૂતોને સમર્પિત કરી છે. સૌથી પહેલા પ્રધાનમંત્રી પાક વીમા યોજનાને લઈને મોટો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે.
પીએમ પાક વીમા યોજનાનું બજેટ વધારીને 69,515 કરોડ રૂપિયા કરવામાં આવ્યું છે. આ સાથે જ DAP ખાતરની સબસિડીને લઈને બીજો મોટો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. ખેડૂતોને DAP ખાતરની 50 કિલોની થેલી માત્ર 1350 રૂપિયામાં મળવાનું ચાલુ રહેશે. મીટિંગમાં, ઇનોવેશન એન્ડ ટેક્નોલોજી ફંડ (FIAT) બનાવીને 800 કરોડ રૂપિયાની ફાળવણી કરવામાં આવી છે. કેન્દ્રીય મંત્રીએ કહ્યું કે પીએમ પાક વીમા સંબંધિત કામમાં ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ કરીને તેને એક અલગ સ્તર પર લઈ જવા માટે કામ કરવામાં આવશે.
કવરેજ એરિયામાં ફેરફાર, વળતર સરળતાથી મળી જશે
કેન્દ્રીય મંત્રીએ કહ્યું કે પીએમ પાક વીમા યોજના કુલ પ્રીમિયમની દ્રષ્ટિએ ત્રીજી સૌથી મોટી વીમા યોજના છે. 23 રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં 20 લિસ્ટેડ વીમા કંપનીઓ પાક માટે વાવણીથી લણણી સુધીની વ્યાપક સુરક્ષા ગેરંટી પૂરી પાડે છે. નવા નિર્ણયમાં પાક જીવન ચક્ર દરમિયાન ખેતરના સ્તરે અને ક્ષેત્રીય સ્તરે પાકના નુકસાનને આવરી લેવામાં આવ્યું છે. અગાઉ, જ્યારે કોઈ તાલુકા અથવા મોટા વિસ્તારમાં પાકને નુકસાન થયું હોય ત્યારે જ વળતર આપવામાં આવતું હતું, જેના કારણે ઘણી વખત ખેડૂતો વળતરથી વંચિત રહેતા હતા. પરંતુ સ્થાનિક સ્તરે વીમા કવરેજ વિસ્તારના ક્ષેત્રમાં સુધારા સાથે હવે વળતર મેળવવાનું સરળ બનશે.
ઉત્પાદનને અસર થશે તો વળતર આપવામાં આવશે
પીએમ પાક વીમા યોજના કુદરતી આફતો અને પ્રતિકૂળ આબોહવાની પરિસ્થિતિઓને કારણે થતા નુકસાનને પણ આવરી લે છે. એટલે કે, જો વાવણી સમયે ભારે ગરમી કે અતિશય ઠંડીને કારણે ઉત્પાદનને અસર થશે તો તેના માટે પણ વળતર આપવામાં આવશે. જેમાં ઉત્તર-પૂર્વ અને હિમાલયન રાજ્યો માટે ફંડિંગ પેટર્ન 90:10 રાખવામાં આવી છે જ્યારે અન્ય રાજ્યો માટે 50:50 રાખવામાં આવી છે.
પાક પ્રીમિયમની ચુકવણી પહેલાની જેમ જ રહેશે
અગાઉની જેમ, ખેડૂતે પાક વીમા માટે વીમા મૂલ્યના 1.5% થી 5% પ્રીમિયમ ચૂકવવું પડશે. કાર્યક્ષમતા અને પારદર્શિતા માટે ડિજિટલ અને રિમોટ સેન્સિંગ ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરવામાં આવશે. 2023-24માં 4 કરોડ ખેડૂતો (55% નોન-લોની) વીમો લે છે. આમાં 6 કરોડ હેક્ટર જમીન વિસ્તાર આવરી લેવામાં આવ્યો હતો.
લાભ લેનારા 57% ખેડૂતો OBC, SC અને ST છે
2023-24માં અમલી રાજ્યોમાં કુલ પાક વિસ્તારના 39%ને આવરી લેવામાં આવશે. યોજનાનો પ્રીમિયમ દર 16% થી ઘટાડીને 11% કરવામાં આવ્યો હતો, જેના પરિણામે રૂ. 10,500 કરોડથી વધુની બચત થઈ હતી. વીમો મેળવનાર 88% ખેડૂતો નાના અને સીમાંત છે, 57% વીમાધારક ખેડૂતો OBC, SC અને ST છે.
પીએમ પાક વીમા યોજના સંબંધિત કોઈપણ ફરિયાદના નિરાકરણ માટે કેન્દ્રિય ફરિયાદ નિવારણ પ્રણાલી બનાવવામાં આવી છે. ખેડૂતો ટોલ ફ્રી નંબર 14447 પર કોલ કરીને તેમની ફરિયાદ નોંધાવી શકે છે. 90% વીમા વિસ્તાર ડિજિટલ લેન્ડ રેકોર્ડ દ્વારા માન્ય છે.
DAP બેગ માત્ર 1350 રૂપિયામાં મળશે
ખેડૂતોને સસ્તું ડીએપી ખાતર આપવા માટે, વધારાની સબસિડી માટે કેબિનેટની બેઠકમાં રૂ. 3,850 કરોડના એક વખતના વિશેષ પેકેજને મંજૂરી આપવામાં આવી છે. આ સાથે ખેડૂતોને 50 કિલોની થેલી દીઠ 1,350 રૂપિયાના દરે DAP મળતું રહેશે. સરકાર વધારાનો બોજ ઉઠાવશે.
કેન્દ્રીય મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવે જણાવ્યું હતું કે મધ્ય પૂર્વ, રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ વગેરેના કારણે વૈશ્વિક બજારમાં ડીએપીના ભાવ અસ્થિર છે. લાલ સમુદ્ર જેવા મુખ્ય દરિયાઈ માર્ગો સંઘર્ષને કારણે અસુરક્ષિત છે. ભારતમાં ખાતર લાવવા માટે જહાજોએ કેપ ઓફ ગુડ હોપનો ઉપયોગ કરવો પડે છે.
2014 થી, વડાપ્રધાન મોદીએ સુનિશ્ચિત કર્યું છે કે ખેડૂતોને કોવિડ અને યુદ્ધ સંબંધિત વિક્ષેપોને કારણે બજારની વધઘટનો ભોગ બનવું ન પડે. 2014-24 સુધી ખાતર સબસિડી રૂ. 11.9 લાખ કરોડ હતી, જે 2004-14 (રૂ. 5.5 લાખ કરોડ) કરતાં બમણી છે.
