Biogas : સિસ્ટેમા બાયો ખેડૂતોને દર મહિને 1,000 રૂપિયાની બચત કરી રહી છે, દેશભરમાં 90 હજાર બાયોગેસ પ્લાન્ટ લગાવવામાં આવ્યા
બાયોગેસ પ્લાન્ટ દ્વારા 1000 રૂપિયા સુધીની દર મહિને બચત
આરંભમાં 10,000 રૂપિયામાં બાયોગેસ પ્લાન્ટની સ્થાપના, ખેડૂતોને કાર્બન ક્રેડિટથી મદદ
Biogas : સિસ્ટેમા બાયો, જે ખેડૂતો અને ગ્રામજનોને બાયોગેસ દ્વારા તેમના ખર્ચ ઘટાડવામાં મદદ કરી રહી છે, તે દર મહિને ખેડૂતોના ખર્ચમાં 1,000 રૂપિયાથી વધુની બચત કરી રહી છે. કંપનીના જણાવ્યા અનુસાર, તેણે દેશભરમાં ખેડૂતો અને ગ્રામજનોના ઘરોમાં 90 હજારથી વધુ બાયોગેસ પ્લાન્ટ લગાવ્યા છે. આ પ્લાન્ટમાંથી મેળવેલા ઈંધણનો ઉપયોગ કરીને રાંધણગેસ એલપીજી પર થતા ખર્ચની બચત થઈ રહી છે. આ સાથે કંપની પર્યાવરણને બચાવવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી રહી છે. સિસ્ટેમા બાયોના સાઉથ એશિયા ડાયરેક્ટર અતુલ મિત્તલે પ્લાન્ટ સ્થાપવાની પદ્ધતિ અને તેના પર થતા ખર્ચ સહિત અનેક મુદ્દાઓ પર ખુલીને વાત કરી હતી.
બાયોગેસ શું છે અને તે કેવી રીતે બને છે?
સિસ્ટેમા બાયો ખાતે દક્ષિણ એશિયાના ડિરેક્ટર અતુલ મિત્તલે જણાવ્યું હતું કે બાયોગેસ એ જૈવિક બળતણ છે, જે કાર્બનિક પદાર્થોના વિઘટનથી બને છે. આ વિઘટનને એનારોબિક પાચન કહેવામાં આવે છે. આ વિઘટન કોઈપણ કાર્બનિક પદાર્થોનું હોઈ શકે છે, જેમ કે ગાય અથવા ભેંસનું છાણ, મરઘાંનું છાણ અથવા સ્વાઈન ફાર્મિંગ છાણ. તેમના કુદરતી વિઘટનથી બનેલા પદાર્થને બાયોગેસ કહેવામાં આવે છે. બાયોગેસમાં મિથેન ગેસ હોય છે, જેનો ઉપયોગ રસોઈમાં કરી શકાય છે. આ ઉપરાંત સ્વચ્છ ઉર્જા અને જૈવિક ખાતરો બનાવવામાં આવી રહ્યા છે.
ખેડૂતો દર મહિને 1000 રૂપિયા સુધીનો ખર્ચ બચાવી રહ્યા છે
અતુલ મિત્તલે જણાવ્યું હતું કે બાયોગેસ પ્લાન્ટમાંથી ઉત્પાદિત બાયોગેસમાંથી રાંધણ ગેસ બનાવવામાં આવે છે. જે ખેડૂતોએ પ્લાન્ટ લગાવ્યા છે તેઓ તે ગેસથી રસોઈ બનાવે છે અને તેમને એલપીજી સિલિન્ડરની જરૂર નથી. તે પરિવારોને ચૂલા માટે લાકડા કે કોલસો પણ ભેગો કરવો પડતો નથી. તેમણે કહ્યું કે ભારત સરકારની ઉજ્જવલા યોજના ઘણી સારી છે પરંતુ રિફિલિંગમાં ઘણી મુશ્કેલી છે. ખેડૂત વારંવાર સિલિન્ડર ખરીદતો નથી. આવી સ્થિતિમાં બાયોગેસ પ્લાન્ટ લગાવ્યા બાદ ગેસ સિલિન્ડરનો ખર્ચ બચે છે. લાકડા અને કોલસાની પણ બચત થાય છે. તેમણે કહ્યું કે એવો અંદાજ છે કે કોઈપણ સામાન્ય પરિવાર રાંધણ ગેસ દ્વારા દર મહિને 800 થી 1000 રૂપિયાની બચત કરી શકે છે.
બાયોગેસ પ્લાન્ટ સ્થાપવાની પ્રક્રિયા સરળ છે
અતુલ મિત્તલે જણાવ્યું કે બાયોગેસ પ્લાન્ટ લગાવવાની પ્રક્રિયા ખૂબ જ સરળ છે. અમારી ટીમ ખેડૂતોના ઘરે જઈને તેમને સિસ્ટમ બાયોમાંથી નવીનતમ બાયોગેસ વિશે માહિતી આપે છે અને તેમને તાલીમ આપે છે. બાયોગેસ પ્લાન્ટ સ્થાપવા માટે લગભગ 1.5 ફૂટ અથવા 2.5 ફૂટનો અને 2.5 મીટરની સાઈઝનો નાનો ખાડો ખોદવો પડે છે. અમારા ટેકનિશિયનો તે ખાડામાં પ્લાન્ટ સ્થાપિત કરે છે. તેમણે કહ્યું કે શરૂઆતમાં દરરોજ 500 કિલો ગોબર ઉમેરવું પડે છે. 30-35 દિવસ પછી, ગેસ બહાર આવવા લાગે છે, જે દરરોજ બહાર આવે છે. તેમણે કહ્યું કે તેમની ટીમ પ્લાન્ટના માલિકને રસોઈ ગેસ કેવી રીતે બાળી શકાય અને તેનો ઉપયોગ કેવી રીતે કરવો તે પણ સમજાવે છે.
એક ખેડૂતને પ્લાન્ટ લગાવવાનો ખર્ચ 10 હજાર રૂપિયા છે.
તેમણે કહ્યું કે અમે દેશભરમાં 90 હજાર બાયોગેસ પ્લાન્ટ લગાવ્યા છે. તેમણે કહ્યું કે નાના અને સીમાંત ખેડૂતોના ઘરોમાં પ્લાન્ટ લગાવવામાં આવ્યા છે. તેમણે જણાવ્યું કે બે ક્યુબિક મીટર બાયોગેસ પ્લાન્ટ લગાવવાનો કુલ ખર્ચ લગભગ 35-36 હજાર રૂપિયા છે. તેમણે કહ્યું કે આ રકમ ખેડૂતો પર બોજ ન બને તે માટે અમે કાર્બન ક્રેડિટ દ્વારા તેમને મદદ કરીએ છીએ. જેના કારણે ખેડૂત માટે બાયોગેસ પ્લાન્ટ લગાવવાનો ખર્ચ લગભગ 10,000 રૂપિયા જેટલો ઘટી જાય છે.
બહુવિધ રાજ્ય સરકારો સાથે ભાગીદારી
આગામી સમયમાં પ્લાન્ટ ની સંખ્યામાં તીવ્ર વધારો થશે. ડેરી સંચાલકો, પશુપાલકો, ગૌશાળાઓ અને કૃષિ સંબંધિત સંસ્થાઓ સુધી પ્લાન્ટને વિસ્તારવાની યોજના છે. અમે લગભગ 22 રાજ્યોમાં બાયોગેસ પ્લાન્ટ સ્થાપવા માટે કામ કરી રહ્યા છીએ. તેમણે કહ્યું કે ગુજરાત સરકાર સાથે ઘણા સારા અને મોટા પ્રોજેક્ટ ચાલી રહ્યા છે. ઉત્તર પ્રદેશ સરકાર સાથે પણ કામ શરૂ થઈ ગયું છે અને બાયોગેસ પ્લાન્ટ લગાવવામાં આવી રહ્યા છે. આ ઉપરાંત, અમે તેલંગાણા સરકારની સહકારી ડેરીઓ અથવા ખાનગી સંસ્થાઓ સાથે પણ કામ કરી રહ્યા છીએ.
