Agriculture Budget 2025 : કેન્દ્ર બજેટમાં આબોહવા અનુકુળ ખેતી માટે વધારો કરશે, પ્રાકૃતિક અને સજીવ ખેતી પર ધ્યાન કેન્દ્રિત
કેન્દ્ર સરકારનું બજેટ 2025-26માં કૃષિ અને હવામાન-અનુકૂળ ખેતી પર વધુ ભાર, રાસાયણિક ખાતરોના ઉપયોગ ઘટાડવા માટે પગલાં
નાબાર્ડ એગ્રી સ્ટાર્ટઅપ્સ માટે ભંડોળ વધારવાની યોજના, કૃષિ મંત્રાલય માટે 1.32 લાખ કરોડ રૂપિયાનું બજેટ
Agriculture Budget 2025 : કેન્દ્ર સરકાર 1લી ફેબ્રુઆરીએ 2025-26નું બજેટ રજૂ કરવા જઈ રહી છે. આ બજેટમાં કૃષિ અને સંબંધિત ક્ષેત્રો માટે જારી કરવામાં આવેલી રકમમાં વધારો કરવામાં આવી શકે છે. કારણ કે, કેન્દ્રનું ફોકસ ક્લાઈમેટ ફ્રેન્ડલી ફાર્મિંગ તેમજ કુદરતી અને ઓર્ગેનિક ખેતી પર વધુ છે. આ ઉપરાંત કઠોળ અને તેલીબિયાં ઉત્પાદનમાં આત્મનિર્ભરતા પણ પ્રાથમિકતા છે. જ્યારે રાસાયણિક ખાતરોથી બચવા માટે સરકાર તેના વિકલ્પો લાવવા પર ભાર આપી રહી છે.
કેન્દ્ર સરકારને સામાન્ય બજેટ રજૂ કરવામાં લગભગ 20 દિવસ બાકી છે. હવામાન-અનુકૂળ બીજની જાતોની ઉપલબ્ધતા વધારવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે આગામી બજેટમાં અનેક પ્રોત્સાહનોની જાહેરાત કરવામાં આવી શકે છે. ખાસ કરીને, અનાજ, કઠોળ અને તેલીબિયાંની સાથે રાસાયણિક ખાતરોનો ઉપયોગ ઘટાડવા માટે કુદરતી ખેતી જેવી કૃષિ પદ્ધતિઓને પ્રોત્સાહન આપવાનું લક્ષ્ય નક્કી કરવામાં આવ્યું છે.
બજેટમાં પાક ઉત્પાદન વધારવાનો રોડમેપ હશે
અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે ઘણા પાકોની ઉત્પાદકતા વધારવા માટે 2025-26ના બજેટમાં એક રોડમેપ પણ આપવામાં આવે તેવી અપેક્ષા છે. આમાં બિનમોસમી વરસાદ, તાપમાનમાં વધારો અને વરસાદની પેટર્નમાં પ્રાદેશિક ફેરફારો જેવી આત્યંતિક હવામાનની ઘટનાઓને ધ્યાનમાં લેવામાં આવશે. તે જોતા હવામાન પરિવર્તનની ખેતી પર અસર થવા લાગી છે.
એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે અમે ખેડૂતોને આબોહવા-અનુકૂળ બિયારણની જાતો આપીને, ખેડૂતોને વધુ સબસિડીવાળા પાક વીમો આપીને અને ટપક સિંચાઈ અને કુદરતી ખેતીને પ્રોત્સાહન આપવા પર વધુ ધ્યાન આપીને હવામાન પરિવર્તન સાથે અનુકૂલન પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહ્યા છીએ.
ધ્યેય ખેતરોમાં આબોહવાને અનુકૂળ બીજ પહોંચાડવાનો છે
ઓગસ્ટ 2024 માં, વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ 61 પાકોની 109 ઉચ્ચ ઉપજ આપતી આબોહવા-મૈત્રીપૂર્ણ અને બાયો-ફોર્ટિફાઇડ જાતો બહાર પાડી હતી. કૃષિ મંત્રાલય આગામી કેટલાક વર્ષોમાં આને ખેતરોમાં પહોંચાડવા માટે કામ કરી રહ્યું છે.
ગયા વર્ષે જૂનમાં નવી સરકાર સત્તામાં આવી ત્યારથી, તેલીબિયાં અને કઠોળના ઉત્પાદનને વેગ આપવા માટે ઘણી પહેલની જાહેરાત કરવામાં આવી છે. આ ઉપરાંત કુદરતી ખેતીને પ્રોત્સાહન આપવા અને રાસાયણિક ખાતરોનો ઉપયોગ ઘટાડવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે એક યોજના શરૂ કરવામાં આવી છે.
પીએમ કિસાનના હપ્તા વધારવાનો કોઈ પ્રસ્તાવ નથી
પ્રધાનમંત્રી કિસાન સન્માન નિધિ (PM કિસાન) હેઠળ લગભગ 9.8 કરોડ ખેડૂતોને વાર્ષિક આપવામાં આવતી 6,000 રૂપિયાની રકમ વધારવાનો કોઈ પ્રસ્તાવ નથી. કારણ કે, તેનાથી સરકારી તિજોરી પર લગભગ 60,000 કરોડ રૂપિયાનો બોજ પડે છે. અધિકારીએ કહ્યું કે આ પ્રયાસો ખેડૂતોને આબોહવા પરિવર્તનની પ્રતિકૂળ અસરોથી બચાવવા અને સમર્થન આપવાના રહેશે.
નાબાર્ડ એગ્રી સ્ટાર્ટઅપ્સ માટે ભંડોળ વધારી શકે છે
આબોહવા-મૈત્રીપૂર્ણ કૃષિને પ્રોત્સાહન આપવા માટે, નાણાપ્રધાન નિર્મલા સીતારમણ કૃષિ અને સંલગ્ન ક્ષેત્રમાં સ્ટાર્ટઅપ્સ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને રૂ. 1000 કરોડના નાબાર્ડ વેન્ચર્સ ફંડના બીજા તબક્કાની જાહેરાત કરે તેવી શક્યતા છે.
નાબાર્ડે કૃષિ મંત્રાલયના સહયોગથી ગયા વર્ષે સ્ટાર્ટઅપ્સ અને ગ્રામીણ સાહસો માટે એગ્રી-શ્યોર ફંડમાં રૂ. 750 કરોડ જમા કરાવ્યા હતા. આમાં, પ્રારંભિક તબક્કાના સ્ટાર્ટઅપ્સને ખાસ કરીને લક્ષ્યાંકિત કરવામાં આવ્યા હતા.
2024-25 માટે કૃષિ અને ખેડૂત કલ્યાણ વિભાગ માટે 1.32 લાખ કરોડ રૂપિયાનું બજેટ રાખવામાં આવ્યું છે. જેમાં કૃષિ સંશોધન માટે 9941 કરોડ રૂપિયાનો પણ સમાવેશ થાય છે. છેલ્લા કેટલાક મહિનામાં વિવિધ પહેલ શરૂ થવાથી બજેટ ખર્ચ વધુ હોઈ શકે છે.
કૃષિ મંત્રાલયના બજેટનો મોટો હિસ્સો પીએમ કિસાન માટે રૂ. 60,000 કરોડ, સંશોધિત વ્યાજ સબસિડી યોજના તરીકે રૂ. 22,600 કરોડ અને પ્રધાન મંત્રી ફસલ બીમા યોજના માટે રૂ. 14,600 કરોડ ફાળવવામાં આવ્યા છે.
