Idols Of Mahatma Gandhi In Pakistan: પાકિસ્તાનમાં મહાત્મા ગાંધીની પ્રતિમાઓ અને તેમના વિચારો, એક નજર
Idols Of Mahatma Gandhi In Pakistan: ૧૫ ઓગસ્ટ ૧૯૪૭ના રોજ જ્યારે ભારત સ્વતંત્ર થયો, ત્યારે સાથે જ પાકિસ્તાન પણ સ્વતંત્ર થયું. પાકિસ્તાનની રચના ઇસ્લામના નામે કરવામાં આવી હતી. ઘણીવાર એવું માનવામાં આવે છે કે મહાત્મા ગાંધી પાકિસ્તાનના નિર્માણ માટે જવાબદાર હતા. કેટલીક ઉગ્ર જમણેરી વિચારધારાવાળા લોકોએ આ દાવો કર્યો છે કે ગાંધીજીએ મુસ્લિમોનું મન જીતવા માટે જિન્નાની માંગણીઓ સ્વીકારી હતી. તેમને મોટા ભાગે પાકિસ્તાની અને મુસ્લિમ સમર્થક હોવાનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો છે. આ દ્રષ્ટિએ, ચાલો જોઈએ કે પાકિસ્તાનમાં મહાત્મા ગાંધીની કેટલી પ્રતિમાઓ સ્થાપિત છે અને પાકિસ્તાન વિશે તેમના વિચારો શું હતા.
પાકિસ્તાનમાં ગાંધીજીની પ્રતિમાઓ
ગાંધીજી પાકિસ્તાનમાં સાત વખત ગયા, પરંતુ તે સ્પષ્ટ રીતે જિન્ના અથવા પાકિસ્તાની રાજકારણના સમર્થક હતા તે કહી શકાય તેમ નથી. તેમનું ધોરણ અહિંસાનું હતું. પાકિસ્તાનમાં, ગાંધીજીની બે પ્રતિમાઓ ઈસ્લામાબાદમાં સ્થિત છે. એક પ્રતિમા ભારતીય હાઇ કમિશનના કાર્યાલયમાં છે, જ્યારે બીજી ઇસ્લામાબાદના એક મ્યુઝિયમમાં છે. આ પ્રતિમાઓ તેમની કદર અને આદરનું પ્રતીક છે.
મૂર્તિઓ ક્યાં સ્થાપિત કરવામાં આવી છે?
પાકિસ્તાનના એક મ્યુઝિયમમાં ગાંધીજીની મીણની પ્રતિમા છે, જેમાં તેઓ મોહમ્મદ અલી જિન્ના સાથે દર્શાવાયેલા છે. આ પ્રતિમા પાકિસ્તાનના ઐતિહાસિક દૃષ્ટિકોણમાં ગાંધીજીની ભૂમિકા દર્શાવે છે. આઝાદી પછી, પાકિસ્તાનમાં અનેક વખત ગાંધીજીની પ્રતિમાઓ સ્થાપિત કરવામાં આવી હતી, પરંતુ પછી તે દૂર કરવામાં આવી. કરાચી ખાતે “ગાંધી ગાર્ડન” તરીકે ઓળખાતું એક પાર્ક હતું, જે પછી નામ બદલીને મૂકવામાં આવ્યું. જિન્નાએ પાકિસ્તાન માટે અવાજ ઉઠાવવાનો પ્રયાસ કર્યો અને તેથી ભારત-પાકિસ્તાનના સંબંધોમાં વિરોધભાસ ઊભો થયો. ગાંધીજીના આત્મીય પ્રયાસોએ હિંસાનો અંત લાવવાનો પ્રચાર કર્યો હતો.
ગાંધીજીના પાકિસ્તાન અંગેના વિચારો
ગાંધીજી પાકિસ્તાન વિશે કેવી રીતે વિચારે છે તે સ્પષ્ટ રીતે જણાવી શકાય તેમ નથી. પરંતુ, કેન્દ્રીય મંત્રી એમ.જે. અકબરના પુસ્તક “ગાંધી’ઝ હિન્દુઇઝમ: ધ સ્ટ્રગલ અગેઇન્સ્ટ જિન્નાહ’ઝ ઇસ્લામ” અનુસાર, મહાત્મા ગાંધી ભારતની આઝાદી પછી પાકિસ્તાનમાં રહેવા ઇચ્છતા હતા. તેમનું આ દૃષ્ટિ વ્યાવસાયિક રીતે ન તો પ્રતીકાત્મક હતું અને ન તો પાકિસ્તાનને સમર્થન આપવાનું દૃષ્ટિ હતું. મહાત્મા ગાંધી દેશના વિભાજનને ખોટું માનતા હતા. તેઓ હિન્દુ હતા અને માનતા હતા કે દરેક ધર્મના લોકો એક સાથે રહેવા જોઈએ. તેમનો મંતવ્ય હતો કે દેશમાં દરેક વ્યકિત અને ધર્મ માટે એકતા હોવી જોઈએ.
હિન્દુઓની દૃષ્ટિ
મહાત્મા ગાંધી ૧૯૦૯માં તેમના પુસ્તક “હિન્દ સ્વરાજ”માં લખી રહ્યા છે કે “જો હિન્દુઓ એવું માને છે કે તેઓ ફક્ત હિન્દુઓના સ્થાન પર જ રહેશે, તો તે સ્વપ્નો જ દેખી રહ્યા છે.” હિન્દુઓ, મુસ્લિમો, ખ્રિસ્તીઓ, શીખો અને પારસીઓ બધા દેશના ભાગ છે અને સૌને એકતા અને સન્માન સાથે જીવું જોઈએ.
