Ayushman Bharat Yojana : આયુષ્માન ભારત યોજના: જાણો કયા લોકો નથી મેળવી શકતા લાભ
Ayushman Bharat Yojana : દેશની કેન્દ્રીય અને રાજ્ય સરકારો આર્થિક રીતે નબળા વર્ગના લોકો માટે અનેક મહત્વાકાંક્ષી યોજનાઓ ચલાવે છે. એનો મુખ્ય ઉદ્દેશ ગરીબ વર્ગના નાગરિકો માટે આરોગ્ય, શૈક્ષણિક અને આર્થિક સુવિધાઓ ઉપલબ્ધ કરાવવાનો છે. આ જ દિશામાં, વર્ષ 2018માં ભારત સરકારે એક વિશિષ્ટ હેલ્થ ઇન્સ્યોરન્સ યોજના શરૂ કરી – આયુષ્માન ભારત યોજના, જેને આજે પ્રધાનમંત્રી જન આરોગ્ય યોજના તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
આ યોજના અંતર્ગત પાત્ર વ્યક્તિઓને દર વર્ષે 5 લાખ રૂપિયા સુધીનું મફત આરોગ્ય કવર મળે છે (દિલ્હીમાં 10 લાખ રૂપિયા સુધી). દેશના લાખો ગરીબ પરિવારો આ યોજનાનો લાભ લઈ રહ્યા છે અને ખર્ચાળ સારવારથી મુક્તિ મેળવી રહ્યા છે. જોકે, દરેક વ્યક્તિ આ યોજનાનો લાભ લઈ શકે તેમ નથી. કેટલીક નિશ્ચિત શરતો અને માપદંડો આધારે પાત્રતા નક્કી થાય છે.
ચાલો, હવે વિગતવાર જાણીએ કે કયા લોકોને આયુષ્માન ભારત યોજના હેઠળ ફાયદો મળતો નથી:
1. આવકવેરા રિટર્ન ભરનાર નાગરિકો
જેઓ નિયમિત રીતે પોતાની આવકવેરા રિટર્ન (Income Tax Return) ફાઈલ કરે છે, તેવા નાગરિકોને આ યોજનાનો લાભ આપવામાં આવતો નથી. સરકાર આ યોજના ફક્ત આર્થિક રીતે પછાત અને ગરીબ વર્ગ માટે છે તે ખાતરી કરવા માટે આવકવેરાની ચકાસણી કરે છે.
2. સરકારી નોકરી કરનારાઓ
કેન્દ્ર અથવા રાજ્ય સરકારની નોકરીમાં રહેલા કર્મચારીઓ અને તેમના પરિવારજનો પણ આ યોજનાથી વંચિત રહે છે. સરકારી નોકરીઓ દ્વારા તેઓ પહેલેથી જ આરોગ્ય સુવિધાઓ માટે પાત્ર હોવાના કારણે, તેમને આ યોજના હેઠળ કવર આપવામાં આવતું નથી.
3. ગરીબી રેખાથી ઉપર રહેલા નાગરિકો
આ યોજના ખાસ કરીને ગરીબી રેખા નીચે (BPL) વસવાટ કરતા પરિવારો માટે બનાવવામાં આવી છે. તેથી, જે નાગરિકો ગરીબી રેખાથી ઉપરની આવક ધરાવે છે, તેઓ પણ આયુષ્માન ભારત યોજના માટે પાત્ર નથી.
4. સંગઠિત ક્ષેત્રમાં કામ કરતા લોકો
જે લોકો સંગઠિત ક્ષેત્ર (Organized Sector)માં નોકરી કરે છે અને જેમને ભારતીય કર્મચારી રાજ્ય વીમા નિગમ (ESIC) જેવી સુવિધાઓ પ્રાપ્ત છે, તેમને આયુષ્માન ભારત યોજના અંતર્ગત લાભ મળતો નથી. કારણ કે તેમને પહેલેથી જ આરોગ્ય અને વીમા સંબંધિત અન્ય લાભો ઉપલબ્ધ હોય છે.
5. કેટલીક વિશિષ્ટ ઉમર શ્રેણી
હાલમાં, 70 વર્ષથી વધુ ઉંમરના વરિષ્ઠ નાગરિકોને યોજના હેઠળ લાભ મળવો શક્ય છે, પરંતુ તેમાં પણ તેમને ગરીબી રેખા હેઠળ હોવાની શરત લાગૂ થાય છે.
છેલ્લે શું સમજવું જોઈએ?
જો તમે આયુષ્માન ભારત યોજનામાં નોંધણી કરાવવા માંગો છો, તો પહેલા તમારું પાત્રતા ધોરણ ચકાસવું અત્યંત જરૂરી છે. જો તમે આવકવેરા રિટર્ન ભરતા હો, સરકારી નોકરી કરતા હો, અથવા ગરીબી રેખાથી ઉપરની આવક ધરાવતા હો, તો શક્યતા છે કે તમારું અરજી સ્વીકારાશે નહીં.
યોજનાના સત્તાવાર પોર્ટલ (pmjay.gov.in) પર જઈને તમે તમારી પાત્રતાની પુષ્ટિ કરી શકો છો અને જરૂરી દસ્તાવેજો સાથે અરજી પ્રક્રિયા શરૂ કરી શકો છો. યોગ્ય માહિતી સાથે અરજી કરવાથી તમને યોગ્ય સમયે લાભ મળવાની શક્યતા વધી શકે છે.
