Tax System: નવી કે જૂની કર વ્યવસ્થા – કઈ પસંદ કરવી અને કેટલા વખત બદલાઈ શકે?
Tax System દર વર્ષે આવકવેરા રિટર્ન (ITR) ફાઇલ કરતી વખતે મોટાભાગના કરદાતાઓ માટે સૌથી મોટી મૂંઝવણ એ હોય છે કે નવી કર વ્યવસ્થા પસંદ કરવી કે જૂની. હાલમાં, સરકાર નવી કર વ્યવસ્થાને પ્રોત્સાહન આપી રહી છે અને 12 લાખ રૂપિયા સુધીની આવકને કરમુક્ત બનાવી છે. નવા નિયમો અનુસાર, જો કરદાતા દ્વારા સ્પષ્ટ પસંદગી ન થાય તો તેને ડિફોલ્ટ તરીકે નવી વ્યવસ્થામાં ગણી લેવામાં આવે છે.
જોકે, બંને કર પદ્ધતિઓ વચ્ચે સ્વિચ કરવાની પરવાનગી આપવામાં આવી છે, પણ તેના નિયમો અલગ અલગ કેટેગરીના કરદાતાઓ માટે અલગ હોય છે.
બિન-વ્યવસાયિક આવક ધરાવતા લોકો જેમ કે નોકરીયાત વ્યક્તિઓ, ભાડા આવક કે વ્યાજ જેવી ઇનકમ ધરાવનારા લોકો દર વર્ષે નવી કે જૂની કર વ્યવસ્થા પસંદ કરી શકે છે. આનો અર્થ એ થયો કે તેઓ દરેક નાણાકીય વર્ષમાં પોતાનું મુલ્યાંકન કરીને પોતાને ફાયદાકારક હોય તેવી પદ્ધતિ પસંદ કરી શકે છે. જો તેઓ સમયસર ITR ફાઇલ કરે છે, તો તેમને સંશોધિત રિટર્ન મારફતે પણ સ્વિચ કરવાનો વિકલ્પ મળી શકે છે.
વ્યવસાયિક અથવા સ્વનિર્ભર આવક ધરાવતા વ્યક્તિઓ માટે, નિયમ થોડા કડક છે. તેઓ માત્ર એક જ વાર કર વ્યવસ્થા બદલવા માટે પાત્ર હોય છે. એટલે કે, જો એકવાર નવો શાસન પસંદ કર્યો અને પછી જૂના શાસનમાં પાછા ગયા, તો આગળ જઇને ફરીથી નવો શાસન પસંદ કરવાનો વિકલ્પ નહોતો રહે. આવી પરિસ્થિતિમાં, પસંદગી કરતાં પહેલાં સાવચેત ગણતરી અને યોજનાબદ્ધ નિર્ણય લેવો ખૂબ જ અગત્યનો છે.
ફોર્મ 10-IEA ભરવું આવશ્યક છે જો કરદાતા જૂની કર વ્યવસ્થા પસંદ કરે છે, અને આ ફોર્મ ITR ફાઇલ કરતા પહેલા જ ભરવું પડે છે.
ITR ફાઇલ કરવાની સમયમર્યાદા 31 જુલાઈ 2025 છે (નાણાકીય વર્ષ 2024-25 માટે). મોડું રિટર્ન 31 ડિસેમ્બર 2025 સુધી ફાઇલ કરી શકાય છે, પરંતુ લેટ ફી લાગશે.
સારાંશરૂપે, નવી કે જૂની વ્યવસ્થાની પસંદગી તમારી આવક, મુક્તિઓ અને વેતનના માળખા પર આધાર રાખે છે. યોગ્ય ગણતરીથી કરાયેલા નિર્ણયોથી તમને વધુ બચત મળી શકે છે.
