Organic Farming: ખેતીથી ક્રાંતિ: નહીં કોઈ રસાયણો, નહીં કોઈ વધારાનો ખર્ચ – રવિન્દ્ર અને શિવરાજ મેટકર 15 એકરમાં 20 ક્વિન્ટલ ઘઉંનું ઉત્પાદન કરીને આપ્યું નવીન ઉદાહરણ
Organic Farming: મહારાષ્ટ્રના અમરાવતી જિલ્લાના અંજનગાંવ બારી ગામમાં રહેતા એક ખેડૂત પરિવારએ સિદ્ધ કરી બતાવ્યું છે .. રવિન્દ્ર મેટકર અને તેમના પુત્ર શિવરાજ મેટકરે એ સાબિત કરી બતાવ્યું કે કુદરતી ખેતી અને શૂન્ય ખેડાણ (Zero Tillage) ટેકનીકથી પણ ઘઉંના પાકમાં પ્રચંડ ઉત્પાદન મેળવી શકાય છે – તે પણ ખૂબ ઓછા ખર્ચે અને જમીનના આરોગ્યને જાળવી રાખીને.
ઓર્ગેનિક ખેતી: વ્યવસ્થિત અને વૈજ્ઞાનિક અભિગમ
આ વર્ષે રવિન્દ્ર અને શિવરાજે મળીને તેમના 15 એકર ખેતીના પ્લોટમાં ઓર્ગેનિક પદ્ધતિથી ઘઉંનું વાવેતર કર્યું. રસાયણમુક્ત ખેતીના ભાગરૂપે તેમણે કોઈ પણ પ્રકારની રાસાયણિક ખાતરો કે દવાઓનો ઉપયોગ કર્યા વગર જીવંત ખાતર જેવા કે મરઘાં ખાતર અને પંચામૃતનો સહારો લીધો.
પંચામૃત – જેનું નિર્માણ ચૂનો, ટેલ્ક, ફટકડી, ઈંડું અને ગોળના મિશ્રણથી થયું છે – જમીનની જીવંતતા અને પૌષ્ટિકતામાં નોંધપાત્ર વધારો લાવે છે. આ દ્રાવણના નિયમિત છંટકાવથી પાકને જીવાતોથી પ્રાકૃતિક રક્ષણ મળ્યું અને જમીનની પેદાશક્ષમતા પણ સક્રિય રહી.
શૂન્ય ખેડાણ ટેકનીક: મહેનત ઓછી, ઉત્પાદન વધારે
શિવરાજ મેટકરે જણાવ્યુ કે, “અમે ખેતીની રવાયતી પદ્ધતિમાંથી આગળ વધીને શૂન્ય ખેડાણ (Zero Tillage) પદ્ધતિ અપનાવી છે. ખેતરને ઉંડા પલટાવ વગર, સીધું બીજ રોપણ અને પૌષ્ટિક ખાતરનો ઉપયોગ કરાયો હતો. આ પદ્ધતિથી જમીનમાં રહેલા પ્રાકૃતિક જીવાણુઓ જાળવાય છે, પાણીનું ઓવરયુઝ થતું નથી અને ખર્ચ પણ ઘટે છે.”
આ પદ્ધતિએ તેમને પ્રતિ એકર આશરે 20 ક્વિન્ટલ ઘઉંનું ઉત્પાદન આપ્યું – જે કેવળ ઓર્ગેનિક ખેતી માટે નહી પરંતુ વ્યાપારિક દૃષ્ટિએ પણ ખૂબ અસરકારક પરિણામ માનવામાં આવે છે.
ઘાસ વગરના ખેતરમાં હવે લહેરાતી ઘઉંની પાકડી
શિવરાજ મેટકર જણાવે છે કે થોડા વર્ષો અગાઉ તેમની જમીન એટલી બેરણ હતી કે તેમાં ઘાસ પણ ઊગતું ન હતું. પરંતુ કુદરતી પદ્ધતિઓ અને જીવાતમુક્ત ખેતીને કારણે આજે એ જ જમીન પૈસાની વાવણી આપી રહી છે. “આ વખતે 15 એકર જમીનમાં ઘઉંનું વાવેતર કરીને અમે લગભગ ₹60 લાખનું ઉત્પાદન મેળવ્યું છે – એ પણ વિના કોઈ રાસાયણિક ખર્ચ.”
કુદરતી ખેતીનો અર્થ – ભવિષ્યના ખેતીકારો માટે નવી દિશા
મેટકર પરિવારનું કહેવું છે કે તેઓ હવે સંપૂર્ણપણે કુદરતી ખેતી તરફ વળીને ખેતીમાં નવી પદ્ધતિઓનો અમલ કરતા રહેશે. “આમ, અમે ખેતીના ખરેખર અર્થને જીવી રહ્યા છીએ – ધરતીમાતા સાથે સહયોગમાં કામ કરીને, અને તેનું આરોગ્ય જાળવીને આપણે પણ સમૃદ્ધ બનીએ,” …
નિષ્ણાતોની દૃષ્ટિએ પણ સારૂ ઉદાહરણ
કૃષિ નિષ્ણાતો માને છે કે આ પગલાં ખેડૂત સમુદાય માટે એક જીવતું ઉદાહરણ છે કે કેવી રીતે ઓર્ગેનિક પદ્ધતિઓ અને શૂન્ય ખેડાણ ટેકનીકને અપનાવવાથી પેદાશમાં વધારો, ખર્ચમાં ઘટાડો અને જમીનની ગુણવત્તા જાળવી શકાય છે.
આમ, રવિન્દ્ર અને શિવરાજ મેટકર માત્ર ઘઉંના ઉત્પાદન નહીં, પરંતુ દેશભરના ખેડૂત સમુદાય માટે “નવા યુગની ખેતી”ના મેસેન્જર બની ગયા છે.
