Milk Curdling : ફ્રિજ નથી? ચિંતા નહિ! આ રીતે દૂધ 24 કલાક સુધી રહેશે તાજું
Milk Curdling: જ્યારે ઉનાળો જોર પર હોય, ત્યારે ઘરગથ્થું દૂધ ટકાવી રાખવું એ વાસ્તવમાં એક મોટી કળા છે – ખાસ કરીને ત્યારે જ્યારે ઘરમાં ફ્રિજ જેવી વ્યવસ્થા ન હોય. શહેરોમાં તો ઠીક, પણ ગામડાઓમાં જ્યાં હજુ ઘણા ઘરોમાં રેફ્રિજરેટર નથી, ત્યાં દૂધ સાચવવું જેવી સામાન્ય વસ્તુ પણ પડકાર બની જાય છે. ચાલો, જાણીએ કેટલીક સરળ પરંતુ અસરકારક રીતો જેનાં દ્વારા તમે દૂધને 24 કલાક સુધી તાજું રાખી શકો છો – એ પણ રેફ્રિજરેટર વગર.
૧. દૂધ યોગ્ય રીતે ઉકાળો – બેક્ટેરિયા નહીં વધે
દૂધ લાવ્યા બાદ તરત જ તેને મધ્યમ તાપ પર ઉકાળો. એકવાર ઉકળવાનું શરૂ થાય એટલે 2-3 મિનિટ સુધી ધીમી આંચ પર રાખો. દૂધ હલાવતા રહો જેથી તળિયે ચોંટે નહીં. આ રીતે દૂધમાં રહેલા હાનિકારક બેક્ટેરિયા નષ્ટ થાય છે અને તેના દહીં બનવાની પ્રક્રિયા ધીમી પડે છે.
૨. ઉકાળ્યા પછી તરત ઠંડું કરો – ગરમીનું ઓવરહિટિંગ અટકાવો
દૂધ ઉકાળ્યા બાદ તેને તુરંત ઠંડા પાણીમાં મૂકો. એક મોટું ડબ્બું લો, તેમાં ઠંડું પાણી ભરો અને દૂધવાળું વાસણ તેમાં મૂકી દો. આ રીત થર્મલ શોક આપે છે, જે દૂધને લાંબા સમય સુધી તાજું રાખે છે.
૩. દૂધ દર ૪-૫ કલાકે ફરીથી ગરમ કરો – ફ્રેશ રાખવાની કુટુંબ પરંપરા
જો તમે દૂધ સવારે ઉકાળો છો અને રાત્રે સુધી તેનો ઉપયોગ કરવો હોય, તો વચ્ચે ૪-૫ કલાકના અંતરે ફરીથી દૂધ ગરમ કરો. આમ કરવાથી તેની અંદર વધતા માઇક્રોબ્સ દૂર થાય છે અને દૂધ દહીં બનતું અટકે છે.
૪. હંમેશા સ્વચ્છ અને સૂકા વાસણનો ઉપયોગ કરો
ઘણી વખત એ થતુ હોય છે કે દૂધ સ્વચ્છ વાસણમાં મુકાતું હોય, પણ વાસણ યોગ્ય રીતે ધોવામાં ન આવ્યું હોય. લોહવાળું અવશેષ પણ દૂધને ઝડપથી ફાડે છે. હંમેશા સ્ટીલ કે કાચના વાસણ ઉપયોગ કરો અને તે ફૂલ-સૂકા અને સ્વચ્છ હોવો જોઈએ.
૫. ઓટલે રાખો – હવા ચારે તરફ વહે છે ત્યાં દૂધ રાખો
દૂધને હવા ચાલુ હોય એવા સ્થાન પર રાખો. ઘરના મધ્યભાગમાં કે રસોડાની અંદર રાખ્યા કરતાં ઓટલે કે ખુલ્લી જગ્યા જ્યાં છાંયું હોય ત્યાં રાખો. હવા ફરતી રહે તો તાપમાનનું સંચાલન સહેલું બને છે અને દૂધ લાંબો સમય તાજું રહે છે.
દૂધ દહીં બનવાનું એ કુદરતી પ્રક્રિયા છે, પણ આપણે થોડું ધ્યાન રાખી અને પરંપરાગત રીતો અપનાવીને આ પ્રક્રિયાને ધીમી કરી શકીએ છીએ. ફ્રિજ ન હોવા છતાં, તમારા ઘરમાં દૂધ 24 કલાક સુધી ઉપયોગ માટે યોગ્ય રહે – એ શક્ય છે. આજથી જ આ સરળ ઘરેલું ઉપાયો અજમાવો અને ગરમીમાં પણ દૂધ તાજું રાખવાનો ચિંતામુક્ત અનુભવ માણો.
