Solar Paint : વિજ્ઞાનની કમાલ: હવે દિવાલનો રંગ જ વીજળી ઊપજાવશે
Solar Paint : વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી એ માનવ જીવનને અચૂક રીતે બદલ્યું છે. એક સમય હતો જ્યારે વીજળી મેળવવા માટે મોટા પ્લાન્ટ અને ભારી ખર્ચાળ સાધનોની જરૂર પડતી હતી, પરંતુ આજે વૈજ્ઞાનિકો એવા અભૂતપૂર્વ વિકલ્પો શોધી રહ્યા છે, જેના થકી સામાન્ય ઘરની દિવાલ પણ વીજળી ઉત્પન્ન કરી શકે છે. આ નવી શોધનું નામ છે – સોલાર પેઇન્ટ (Solar Paint).
જ્યાં હવે લોકો પોતાના ઘરોની છત પર સોલાર પેનલ લગાવવાનું શરૂ કર્યું છે, ત્યાં આ નવીન ટેકનોલોજી દિવાલના રંગમાંથી વીજળી ઉત્પન્ન કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. જો બધું બરાબર રહ્યું, તો ભવિષ્યમાં “દિવાલ પણ દિપશે” એ કોઈ કાવ્ય નહીં, વાસ્તવિકતા બની શકે છે.
શું છે સોલાર પેઇન્ટ?
સોલાર પેઇન્ટ એ એક ખાસ પ્રકારનો પેઇન્ટ છે જેમાં નેનોમટિરિયલ્સ તથા ફોટોકેટાલિટિક ઘટકો મિશ્રિત હોય છે. ખાસ કરીને, પેરોવસ્કાઇટ (Perovskite) અને CuInSe2 જેવી સામગ્રીનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. આ પેઇન્ટ જ્યારે દિવાલ પર લગાવવામાં આવે છે, ત્યારે તે સૂર્યપ્રકાશ શોષે છે અને તેમાં રહેલા ફોટો-સક્રિય તત્વો ઇલેક્ટ્રોન ઉત્પન્ન કરે છે, જે આગળ ચાલીને વીજળીમાં રૂપાંતરિત થાય છે.
કેવી રીતે કાર્ય કરે છે આ પેઇન્ટ?
આ ટેકનોલોજી એક અનોખા ત્રીસ્તરિય પ્રક્રિયાથી વીજળી ઉત્પન્ન કરે છે:
ભેજ શોષણ: પેઇન્ટમાં રહેલા તત્વો વાતાવરણમાંથી ભેજ શોષે છે.
સૂર્યપ્રકાશની પ્રક્રિયા: ત્યારબાદ, સૂર્યપ્રકાશના સંપર્કમાં આવતા, તે પાણીના અણુઓને હાઇડ્રોજન અને ઓક્સિજનમાં વિભાજિત કરે છે.
વીજળીનું ઉત્પાદન: ઉત્પન્ન થયેલું હાઇડ્રોજન ઈંધણ તરીકે કામ કરે છે, જે વીજળી ઉત્પન્ન કરવા માટે ઉપયોગમાં લેવામાં આવે છે.
ક્યાંથી શરૂઆત થઈ આ શોધની?
2017માં ઓસ્ટ્રેલિયાની RMIT યુનિવર્સિટીના સંશોધકો દ્વારા સૌર પેઇન્ટના પ્રોટોટાઇપ પર કાર્ય શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. ત્યારથી વૈજ્ઞાનિકો સતત તેને વધુ અસરકારક અને વ્યાપક બનાવી શકે તેવી દિશામાં સંશોધન કરી રહ્યા છે.
કેટલી ઊર્જા ઉત્પન્ન થાય?
અત્યારે ઉપલબ્ધ માહિતી પ્રમાણે, એક ચોરસ ફૂટ જગ્યા પર લાગેલું પેઇન્ટ લગભગ 4 થી 6 વોટ વીજળી ઉત્પન્ન કરી શકે છે. જો એક આખા મકાનની દિવાલ પર આ પેઇન્ટ લાગુ કરવામાં આવે, તો નાની ગૃહઉપયોગી વસ્તુઓ ચલાવવા માટે પૂરતી વીજળી મળવી શક્ય બને છે.
ઘર માટે શું ફાયદા?
વીજળીના બિલમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો
છતની જગ્યાની જરૂર નહિ – દિવાલોનો જ ઉપયોગ
કાર્બન ઉત્સર્જનમાં ઘટાડો
ઘરદેખાયમાં કોઈ વિઘ્ન ન લાવતાં સ્માર્ટ ઉર્જા વિકલ્પ
વિશ્વના ઊર્જા ભવિષ્ય માટે મહત્ત્વપૂર્ણ પગલું
જેમ જેમ ગ્લોબલ વોર્મિંગ અને કાર્બન ઉત્સર્જન જેવા ચિંતાજનક મુદ્દાઓ ઊભા થઈ રહ્યા છે, તેમ આજે વૈકલ્પિક ઊર્જાના સ્ત્રોતોની માગ વધતી જઈ રહી છે. સોલાર પેઇન્ટ એ ઊર્જા ક્ષેત્રમાં આવી રહેલી એક ક્રાંતિકારી શોધ છે, જે શક્તિ બચાવવા અને પર્યાવરણ સુરક્ષિત રાખવામાં સહાયક બની શકે છે.
દિવાલ પર રંગ લગાવવાનું કામ હવે માત્ર સજાવટ પૂરતું નહીં રહે. સંભવ છે કે ભવિષ્યમાં આ રંગ જ તમારા ઘરને પ્રકાશિત કરશે. વૈજ્ઞાનિકોનો પ્રયાસ છે કે આ ટેકનોલોજી સામાન્ય લોકો સુધી પહોંચે અને સૌર ઊર્જાનું વધુ વ્યાપક રીતે વ્યવસાયિક ઉપયોગ શક્ય બને.
