Health Care: જો તમને તમારા શરીરમાં આ ફેરફારો દેખાય તો સમજો કે તમને કેન્સર છે, તમે જાતે જ તેની તપાસ કરાવી શકો છો.
Health Care: કેન્સર એક ખતરનાક અને જીવલેણ રોગ છે. આ રોગ સમગ્ર વિશ્વમાં ઝડપથી ફેલાઈ રહ્યો છે. દર વર્ષે મોટી સંખ્યામાં લોકો કેન્સરનો ભોગ બને છે, જેમાંથી મોટાભાગના લોકો મૃત્યુ પામે છે. નેશનલ લાઇબ્રેરી ઓફ મેડિસિનના જણાવ્યા મુજબ, ભારતમાં 2022 માં તમામ પ્રકારના કેન્સરના કેસોની સંખ્યા 1.46 મિલિયન હતી, જે 2025 માં વધીને 1.57 મિલિયન થઈ શકે છે.
કેન્સર થવાના એક નહીં પણ અનેક કારણો છે. આ રોગ મોડો શોધી કાઢવામાં આવે છે, જેના કારણે જીવ બચાવવો મુશ્કેલ બની જાય છે. જો તેના લક્ષણો સમયસર ઓળખાઈ જાય તો તેની સારવાર પણ શક્ય છે. આવી સ્થિતિમાં, ચાલો શરીરમાં થતા તે સામાન્ય ફેરફારો વિશે જાણીએ જે કેન્સર તરફ ઈશારો કરી શકે છે. તમે ઘરે બેઠા આમાંથી ઘણાને જાતે ચકાસી શકો છો.
૧. અચાનક વજન ઘટાડવું
જો તમે કોઈપણ આહાર કે કસરત વિના ઝડપથી વજન ઘટાડી રહ્યા છો. જેમ કે 4-5 કિલો કે તેથી વધુ વજન હોય તો તે ચિંતાનો વિષય બની શકે છે. ક્યારેક પેટ, ફેફસાં, સ્વાદુપિંડ અથવા અન્નનળીના કેન્સરમાં આવા લક્ષણો જોવા મળે છે.
2. વારંવાર રક્તસ્ત્રાવ
જો નાક, પેશાબ, ઉધરસ અથવા મળમાંથી વારંવાર રક્તસ્ત્રાવ થઈ રહ્યો હોય, તો તેને અવગણશો નહીં. આ આંતરડાના કેન્સર અથવા મૂત્રાશયના કેન્સર જેવા આંતરિક કેન્સરની નિશાની હોઈ શકે છે.
૩. લાંબી ઉધરસ અથવા અવાજમાં ફેરફાર
જો તમને ઘણા અઠવાડિયા સુધી ખાંસી રહેતી હોય, અથવા તમારો અવાજ ભારે અને વિચિત્ર લાગે, તો તે ફેફસાં અથવા ગળાના કેન્સરનું લક્ષણ હોઈ શકે છે.
૪. શરીરમાં ગાંઠ કે સોજો
જો ગરદન, સ્તન, બગલ કે બીજે ક્યાંય પણ અસામાન્ય ગઠ્ઠો કે સોજો દેખાય, જેને દબાવવાથી દુખાવો થતો નથી, તો ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે. આ કેન્સરનું પ્રારંભિક સંકેત હોઈ શકે છે.
૫. ગળવામાં મુશ્કેલી
જો ખોરાક ગળવામાં સતત તકલીફ થતી હોય અથવા કંઈક અટવાઈ ગયું હોય તેવું લાગે, તો આ ગળા અથવા અન્નનળીના કેન્સરનો સંકેત હોઈ શકે છે.
૬. એવા ઘા જે રૂઝાતા નથી
જો કાપ કે ઘા થયાને અઠવાડિયા થઈ ગયા હોય, પણ તે રૂઝાઈ રહ્યો ન હોય, તો તે ત્વચા કે મોઢાના કેન્સરની નિશાની હોઈ શકે છે. ખાસ કરીને જે લોકો તમાકુ કે ગુટખાનું સેવન કરે છે તેમણે વધુ સાવધાની રાખવી જોઈએ.
7. ત્વચામાં ફેરફાર
જો ત્વચા પર નવો છછુંદર, નિશાન કે છછુંદર દેખાઈ રહ્યો હોય અથવા જૂના છછુંદરનો રંગ, આકાર કે રચના બદલાઈ રહી હોય, તો આ ત્વચા કેન્સરનું લક્ષણ હોઈ શકે છે.
૮. થાક અને નબળાઈ
સતત થાક લાગવો, ઊંઘ પછી પણ થાક લાગવો, શરીરમાં સુસ્તી આવવી એ પણ કોઈ પ્રકારના કેન્સરના શરૂઆતના સંકેતોમાંનું એક હોઈ શકે છે. આવી સ્થિતિમાં, બેદરકાર રહેવાને બદલે, ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જોઈએ.
ઘરે ટેસ્ટ કેવી રીતે કરવો
સ્તન સ્વ-પરીક્ષા – સ્ત્રીઓએ દર મહિને તેમના સ્તનોમાં કોઈ ગઠ્ઠો કે ફેરફાર છે કે નહીં તેની તપાસ કરવી જોઈએ.
મોં અને જીભની તપાસ: અરીસામાં જુઓ કે મોંની અંદર કોઈ સફેદ ડાઘ, ફોલ્લા કે ચાંદા છે કે નહીં.
સ્કી ચેક. જો શરીર પર નવા છછુંદર, ફોલ્લીઓ અથવા રંગ બદલાય છે, તો સાવચેત રહો.
પેશાબ કે મળમાં રંગ, ગંધ અથવા લોહીની હાજરી કેન્સરની નિશાની હોઈ શકે છે.
