China: ચીનએ બનાવ્યો વિશ્વનો પહેલો થોરિયમ મોલ્ટન સોલ્ટ પરમાણુ રિએક્ટર
China: ચીની વૈજ્ઞાનિકોએ એક ઐતિહાસિક સિદ્ધિ હાંસલ કરી છે, જેનાથી પરમાણુ ઊર્જાના ક્ષેત્રમાં એક નવી દિશા મળી છે. ગોબી રણના કિનારે સ્થિત ચીનના એક વિસ્તારમાં વિશ્વનું પ્રથમ થોરિયમ મોલ્ટન સોલ્ટ પરમાણુ બનાવવામાં આવ્યું છે. આ રિએક્ટર કદમાં નાનું હોઈ શકે છે, પરંતુ તેની શક્તિ અદ્ભુત છે – તે 2 મેગાવોટ થર્મલ ઉર્જા ઉત્પન્ન કરે છે. આ રિએક્ટરમાં, સામાન્ય પરમાણુ રિએક્ટરની જેમ યુરેનિયમનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો નથી, પરંતુ થોરિયમ નામની એક ખાસ કિરણોત્સર્ગી ધાતુનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે, જે ફક્ત સુરક્ષિત જ નથી પણ પર્યાવરણ માટે પણ ઓછું નુકસાનકારક છે.
મીઠાથી પરમાણુ ઊર્જા સુધીની સફર
તમે જોયું હશે કે મીઠું ખોરાકનો સ્વાદ વધારે છે, પરંતુ ચીને એ જ મીઠાનો ઉપયોગ કરીને પરમાણુ ઊર્જા તરફ એક ક્રાંતિકારી પગલું ભર્યું છે. થોરિયમ મોલ્ટન સોલ્ટ પરમાણુ રિએક્ટરનું મિશ્રણ એક ખાસ દ્રાવણ બનાવે છે જે ફક્ત બળતણ તરીકે જ નહીં પરંતુ રિએક્ટરને ઠંડુ પણ કરે છે. અને સૌથી મોટી વાત એ છે કે આ રિએક્ટર ઊંચા તાપમાને પણ સ્થિર રહે છે, જેના કારણે ઓગળવા કે વિસ્ફોટ થવાનું જોખમ નહિવત્ બની જાય છે.
થોરિયમનું મહત્વ
થોરિયમને યુરેનિયમનો વધુ સુરક્ષિત અને અસરકારક વિકલ્પ માનવામાં આવે છે. તે પૃથ્વી પર મોટી માત્રામાં જોવા મળે છે અને તેના દ્વારા ઉત્પન્ન થતો પરમાણુ કચરો પણ ઘણો ઓછો છે. આ ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરીને, ચીન માત્ર ઉર્જા ક્ષેત્રમાં આત્મનિર્ભરતા પ્રાપ્ત કરી શકશે નહીં, પરંતુ તેમાંથી ઉત્પન્ન થતી ઉપ-ઉત્પાદનોનો ઉપયોગ પરમાણુ શસ્ત્રોના ઉત્પાદનમાં પણ થઈ શકે છે, જે ચીનની વ્યૂહાત્મક શક્તિમાં પણ વધારો કરી શકે છે.
અમેરિકાની ત્યજી દેવાયેલી ટેકનોલોજી પર ચીનનો કબજો
આ ટેકનોલોજી નવી નથી. ૧૯૬૦ના દાયકામાં, અમેરિકાએ થોરિયમ મોલ્ટન સોલ્ટ પરમાણુ રિએક્ટર પર સંશોધન કર્યું અને એક પ્રોટોટાઇપ પણ બનાવ્યો, પરંતુ આખરે તેને છોડી દીધું અને યુરેનિયમ આધારિત રિએક્ટરનો વિકલ્પ પસંદ કર્યો. ચીને અમેરિકા દ્વારા છોડવામાં આવેલા દસ્તાવેજો અને સંશોધનનો અભ્યાસ કર્યો અને પછી 2018 માં આ રિએક્ટર બનાવવાની પ્રક્રિયા શરૂ કરી. માત્ર થોડા વર્ષોમાં, 400 થી વધુ વૈજ્ઞાનિકોની ટીમે તેના પર કામ કર્યું અને અંતે 17 જૂન, 2024 ના રોજ, આ રિએક્ટર સંપૂર્ણ શક્તિથી કામ કરવાનું શરૂ કર્યું. આ તારીખ ઐતિહાસિક પણ છે કારણ કે બરાબર ૫૭ વર્ષ પહેલાં ૧૭ જૂન, ૧૯૬૭ના રોજ ચીને પોતાનો પહેલો હાઇડ્રોજન બોમ્બ પરીક્ષણ કર્યો હતો.
ભવિષ્યની ઊર્જા ક્રાંતિ
કેટલાક નિષ્ણાતો માને છે કે ચીનના આંતરિક મંગોલિયા ક્ષેત્રમાં થોરિયમની વિશાળ ખનિજ સંપત્તિ તેને હજારો વર્ષો સુધી વધુ પ્રદૂષણ કે કચરો વિના ઊર્જા પૂરી પાડી શકે છે. આ નવી ઉર્જા ટેકનોલોજી ચીનની ઉર્જા સુરક્ષા અને પર્યાવરણીય ટકાઉપણું તરફ એક મોટું પગલું સાબિત થઈ શકે છે.
ચીને માત્ર એક સુરક્ષિત અને સ્થિર પરમાણુ રિએક્ટર જ વિકસાવ્યું નથી, પરંતુ તેણે તેની ઉર્જા જરૂરિયાતોને સંપૂર્ણપણે નવી અને સારી રીતે પૂરી કરવા તરફ એક મોટું પગલું પણ ભર્યું છે. આ ટેકનોલોજી ભવિષ્યમાં ચીનને માત્ર ઉર્જા ક્ષેત્રે જ ફાયદો કરાવશે નહીં પરંતુ તેની વ્યૂહાત્મક શક્તિમાં પણ વધારો કરશે.
