Waqf Act શું હિન્દુ બોર્ડમાં મુસ્લિમો પણ હશે? – વકફ સુધારા કાયદા પર સુપ્રીમ કોર્ટનો સરકારને પ્રશ્ન
Waqf Act વકફ સુધારા અધિનિયમ 2025 વિરુદ્ધ સુપ્રીમ કોર્ટમાં ચાલી રહેલી સુનાવણી દરમિયાન, સુપ્રીમ કોર્ટે કેન્દ્ર સરકારને ધર્મ આધારિત પદસ્થાપનાઓ અંગે ગંભીર અને મહત્વપૂર્ણ પ્રશ્નો પૂછ્યા છે. ખાસ કરીને વકફ બોર્ડની રચનામાં બિન-મુસ્લિમોની સંભાવના અંગે ચર્ચા થઈ રહી છે. મુખ્ય ન્યાયાધીશ સંજીવ ખન્નાની અધ્યક્ષતા હેઠળની ત્રિજ્ઞી બेंચે એસજી તુષાર મહેતાને સીધો સવાલ કર્યો કે – શું હિન્દુ ધર્મસંસ્થાઓના બોર્ડમાં પણ મુસ્લિમો હોય છે?
તિરુમાલા તિરુપતિ બાલાજીનું ઉદાહરણ
જસ્ટિસ સંજય કુમારે પૂછ્યું કે, “શું તિરુપતિ બાલાજી મંદિરમાં કોઇ બિન-હિન્દુ સભ્ય છે?” જેમાં મહેતાએ જવાબ આપતા કહ્યું કે, તેઓ ચોક્કસ ઉદાહરણ આપતા નથી પરંતુ કેટલીક વૈધાનિક સમિતિઓમાં એવું શક્ય હોય છે. CJI એ તરત જ સ્પષ્ટતા કરી કે, “આવું ભાષણ આપે નહીં, ખુલ્લું બોલો – શું હિન્દુ બોર્ડમાં મુસ્લિમો હોય શકે છે કે નહીં?”
વકફ બોર્ડ રચનાનો મુદ્દો
CJI એ government’s નવા સુધારા અંગે ચિંતાઓ વ્યક્ત કરતા કહ્યું કે વકફ બોર્ડમાં 8 સભ્યો ફરજિયાત મુસ્લિમ હોવા જોઈએ અને 2 એવા હોઈ શકે છે જે મુસ્લિમ ન પણ હોય, જેના પરથી આશય તે બિન-મુસ્લિમ હોઈ શકે. આ મુદ્દો ધાર્મિક સમાવેશ અને બંધારણીય સમતા પર ગંભીર પ્રશ્ન ઉભા કરે છે.
ન્યાયમૂર્તિઓની ટકોર
જસ્ટિસ કે.વી. વિશ્વનાથને કહ્યું કે, “હિન્દુ એન્ડોમેન્ટ એક્ટ હિન્દુ સમુદાય દ્વારા સંચાલિત છે. જો એ રીતે Muslim-only બોર્ડ હોય તો તે સમાનતા માટે પડકારરૂપ છે.” જ્યારે મહેતાએ તેના પર વાંધો લીધો, ત્યારે CJI એ તેમને ચેતવણી આપી કે, “ન્યાયાધીશો સાથે ધર્મની સરખામણી ન કરો. અમે ખુરશી પર બેસી જઈએ ત્યારે આપણો ધર્મ ભૂલી જઈએ છીએ.”
મુસ્લિમ સમુદાયના જુદા મતો
એસજી તુષાર મહેતાએ કોર્ટને માહિતી આપી કે ઘણા મુસ્લિમ જૂથો પોતાનું ટ્રસ્ટ બનાવવા માંગે છે અને વકફ કાયદાના નિયંત્રણ હેઠળ ન આવવા માંગતા નથી. CJI એ પણ માની લીધું કે વકફ કાયદાની કેટલીક ધારાઓ સાચા હેતુથી બનાવવામાં આવી છે, પરંતુ કેટલીક જોગવાઈઓ ગંભીર વિવાદ ઊભો કરી રહી છે.
સુપ્રીમ કોર્ટના આ પ્રશ્નો વાસ્તવમાં એક મોટા ન્યાયિક અને નૈતિક ચિંતનને જન્મ આપે છે – શું દરેક ધર્મના લોકો માટે સમાન નિયમ અને વિધાન હોવું જોઈએ? જો બિન-મુસ્લિમો વકફ બોર્ડમાં હોઈ શકે છે, તો શું હિન્દુ ટ્રસ્ટમાં પણ એવી જ સમજદારી લાગુ કરવી જોઈએ? આ મુદ્દાની આગાહી છે કે આગળ ચાલી સુનાવણી વધુ ઉંડાણથી રાજકીય અને ધાર્મિક સંતુલનના મુદ્દાઓને સ્પર્શ કરશે.
