Satellite Based Toll Collection ગડકરીની સેટેલાઇટ આધારિત ટોલ ટેકનોલોજી બનશે “ગેમ-ચેન્જર”, પરંતુ સરકારની આવક પર પડશે અસર?
Satellite Based Toll Collection કેન્દ્રીય માર્ગ પરિવહન મંત્રી નીતિન ગડકરીએ ભારતમાં ટ્રાન્સપોર્ટ ટેક્નોલોજીમાં ક્રાંતિ લાવતી એક નવી “સુપર એડવાન્સ્ડ” ટોલ વસૂલાત પદ્ધતિની જાહેરાત કરી છે, જે 1 એપ્રિલ, 2025થી અમલમાં મૂકાશે. તેમની આ જાહેરાતથી જનતામાં ઉત્સાહ છે તો સરકારે આવકમાં ઘટવાનું ભય પણ વ્યક્ત કર્યું છે.
ગડકરીએ બિઝનેસ ટુડેના “BT Mindrush 2025” કાર્યક્રમમાં જણાવ્યું કે આગામી ટોલ ટેકનોલોજી સેટેલાઇટ આધારિત હશે. આ ટેકનોલોજી હેઠળ વાહનોના હાઇવે પર ચાલેલા અંતરની આધારે ટોલ વસૂલવામાં આવશે, એટલે કે હવે કોઇ પણ વાહનચાલકને ટોલ બૂથ પર અટકવાનું નહીં પડે. ડ્રાઇવિંગ seamless બની જશે, સમય અને ઇંધણ બચશે અને ટ્રાફિક જામ ઓછું થશે.
આ ટેકનોલોજી FASTagથી પણ એક પગથિયો આગળ છે. FASTag GPS આધારિત નથી, જ્યારે નવી પદ્ધતિમાં ઉપગ્રહ ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ થશે. વાહનચાલકોને મુસાફરીના અંતરના હિસાબે જ ચૂકવણી કરવી પડશે, જેનાથી ટોલની ગણતરી વધારે પારદર્શક અને ન્યાયસંગત બનશે.
અન્ય મહત્વની જાહેરાતમાં ગડકરીએ જણાવ્યું કે સામાન્ય નાગરિકો પણ હાઇવે પ્રોજેક્ટ્સમાં રોકાણ કરી શકશે અને 8.05% વ્યાજ મેળવી શકશે, જે વધુ મોટા પાયે જનભાગીદારી તરફ સંકેત આપે છે.
જોકે, સરકાર માટે ચિંતાનો વિષય એ છે કે નવી પદ્ધતિથી ટોલ આવક ઘટી શકે છે. હાલમાં ટોલ ટેક્સ NHAI માટે આવકનો મુખ્ય સ્ત્રોત છે. ટોલ દરમાં ઘટાડો થાય અથવા કેટલાંક વાહનો માટે છૂટ આપવામાં આવે, તો આ રેવન્યુમાં મોટો ફેરફાર આવી શકે છે. કોંગ્રેસ અને અન્ય વિપક્ષી પક્ષોએ આ પગલાને ચૂંટણી પહેલાંની જનમોહક ઘોષણા ગણાવી છે.
તથા છતાં, લોકોને આ નવી ટેકનોલોજીથી ઘણી અપેક્ષાઓ છે. ખાસ કરીને ટ્રક ડ્રાઈવરો, વાહન ચાલકો અને લંબા પ્રવાસ કરતા મુસાફરો માટે આ વ્યવસ્થા ઉપયોગી સાબિત થઈ શકે છે. સામાજિક માધ્યમોમાં ગડકરીની પ્રશંસા થઈ રહી છે, જ્યાં તેમને “રોડકારી” અને “વિઝનરી લીડર” જેવા ઉપનામોથી બોલાવવામાં આવી રહ્યાં છે.
છેલ્લે, જો આ ટેકનોલોજી સફળતાપૂર્વક અમલમાં આવે, તો તે નક્કી જ transportation future માટે નવી દિશા સુચવશે – ભલે તો શરૂઆતમાં સરકારે તેના માટે થોડી આવક ગુમાવવી પડે.
