Dhaincha cultivation benefits: અવિશ્વસનીય રીતે ખર્ચ ઘટાડે છે “ધૈંચાની ખેતી”, ઘઉંની લણણી બાદ જમીનને બનાવે સુખાકારી યોગ્ય
Dhaincha cultivation benefits : ઘઉંની લણણી થયા પછી ખેતરમાં કંઈ ઉગાડવું હોય તો “ધૈંચો” એ તમારા માટે સારો વિકલ્પ સાબિત થઈ શકે છે. આ માત્ર પાક જ નહીં પણ કુદરતી ખાતર તરીકે પણ કામ કરે છે, જે ખેડૂતના ખર્ચમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો કરે છે અને જમીનને જીવંત બનાવે છે.
ધૈંચો એટલે ખેતરની કુદરતી ખાતર ફેક્ટરી
ઘણાં ખેડૂતો ઘઉં અથવા રવિ પાકની લણણી પછી જમીન ખાલી છોડી દે છે, પણ હવે નિષ્ણાતો જણાવે છે કે ઘઉં પછી “ધૈંચો” વાવવો વધુ લાભદાયક છે. ધૈંચો એક કઠોળ પાક છે, જેને ખાસ કરીને લીલા ખાતર માટે વાવવામાં આવે છે. પાક તૈયાર થતાં જ તેને જમીનમાં પલટાવી દઈને દાટી દેવામાં આવે છે, જે જમીનમાં કુદરતી ખાતર જેવી ભૂમિકા ભજવે છે.
બેવડો લાભ – ખાતર વગર પણ ઉપજ વધારે
જ્યારે ધૈંચો જમીનમાં ભેળવી દેવામાં આવે છે ત્યારે તે મૈત્રી બેક્ટેરિયાની મદદથી નાઇટ્રોજનનું નિર્માણ કરે છે. આ પ્રક્રિયા જમીનને વધુ ફળદ્રુપ બનાવે છે અને આગામી પાક (જેમ કે ચોખા, મકાઈ વગેરે) માટે ખાતરની જરૂરિયાત ખૂબ ઘટાડી દે છે.
નાયબ કૃષિ નિયામક શ્રી શ્રવણ કુમાર અનુસાર: “ખાલી પડેલા ખેતરોમાં ધૈંચો, મૂંગ, અડદ જેવી કઠોળોની વાવણી કરવાથી જમીન પોષણથી ભરપૂર બને છે.”
યોગ્ય સમય અને રીત
ઘઉં લણ્યા પછી, એટલે કે મેથી જૂનના મધ્ય સુધી, ધૈંચાની વાવણીનો શ્રેષ્ઠ સમય છે. તેનું વાવેતર સરળ છે – પહેલા હળવી સિંચાઈ કરો, પછી ખેડાણ કરીને બીજ છાંટો અને જમીન સમતળ કરો. વાવણી માટે 20-25 કિલો બીજ પ્રતિ હેક્ટર પૂરતું હોય છે.
ઓછું નીંદણ, ઓછો ખર્ચ
ધૈંચાની ખેતીનો બીજો મોટો લાભ એ છે કે તે નીંદણના વિકાસને રોકે છે. જમીનમાં તેની હાજરીના કારણે નીંદણના બીજોને અંકુર થવામાં અવરોધ થાય છે. આમ, નીંદણ નિયંત્રણ પરનો ખર્ચ પણ બચી જાય છે.
દરેક પ્રકારની જમીનમાં કરી શકાય છે ખેતી
ધૈંચાની ખેતી માટે ખાસ પ્રકારની જમીનની જરૂર નથી. સામાન્ય કાળી માટી, સરખા pH અને નમ જમીન હોય તો પણ તે સારી ઉપજ આપે છે. સામાન્ય રીતે, એક એકર જમીનમાંથી 20-25 ટન લીલું ખાતર મળતું હોય છે.
ખેતી કરો… ખાતર વગર પણ ફળદાયી ઉપજ મેળવો!
જમીનની તંદુરસ્તી જ ખેતીનું ભવિષ્ય નિર્ધારિત કરે છે. ધૈંચાની ખેતી એ કુદરત સાથે મિત્રતા કરતા ખેડૂત માટે એક તક છે – જે જમીનના ગુણધર્મોને સુધારે છે, ખાતરના ખર્ચને દૂર કરે છે અને આવકમાં પણ વધારો કરે છે.
