Chana Import Duty : ચણા પર ફરી 10% આયાત ડ્યુટી લાદવા સરકારનો નિર્ણય, ઉદ્યોગમાં નિરાશા છતાં ખેડૂતો ખુશ
Chana Import Duty : ભારત સરકારે 1 એપ્રિલથી ચણા પર ફરીથી 10% આયાત ડ્યુટી લાદવાનો નિર્ણય લીધો છે. નાણા મંત્રાલયના મહેસૂલ વિભાગ દ્વારા આ અંગે જાહેર કરવામાં આવેલી સૂચનામાં જણાવાયું છે કે આ પગલાં જાહેર હિતમાં જરૂરી છે. આ નિર્ણયથી ખેડૂતોમાં ખુશી જોવા મળી રહી છે, કારણ કે આયાતી ચણાને પ્રતિસ્પર્ધા આપવા માટે સ્થાનિક ઉત્પાદકોને રાહત મળશે. બીજી તરફ, ઉદ્યોગ આ દરને પૂરતો નથી માનતો અને ઓછામાં ઓછી 25% આયાત ડ્યુટીની માંગ કરી રહ્યો છે. ઉદ્યોગકારોને આશંકા છે કે આ નક્કર પગલું ન લેવાતા વિદેશી બજાર હજુ પણ ભારતીય બજારને અસર કરશે.
ઉદ્યોગમાં આયાત શુલ્ક પર નિરાશા
યાદ રહે કે આ વખતે ચણાની આયાત પર કૃષિ માળખાગત ભંડોળ ઉપકર (Agriculture Infrastructure and Development Cess) લાદવામાં આવ્યો નથી, જે સામાન્ય રીતે 10% હોય છે. સરકારનું માનવું છે કે 10% આયાત ડ્યુટી ઉદ્યોગ માટે સહેલાઈથી સ્વીકાર્ય રહેશે અને આ ભાવમાં સમાવિષ્ટ થઈ જશે. પરંતુ ઈન્ડિયા પલ્સીસ એન્ડ ગ્રેઈન્સ એસોસિએશનના પ્રમુખ બિમલ કોઠારીએ જણાવ્યું કે આ દર ઓછો છે અને જો આયાત ચાલુ રહેશે તો ઓસ્ટ્રેલિયાના ખેડૂતો આગામી સિઝનમાં વધુ પાક વાવેતર કરશે.
ચણાના ઉત્પાદન અને આયાતમાં ઉછાળો
અલ નિનો અસરને કારણે છેલ્લા વર્ષમાં ચણાના ઉત્પાદનમાં ઘટાડો થયો હતો, જેના કારણે મે 2024 થી સરકારએ આયાત ડ્યુટી હટાવી હતી. თუმცა, આ વર્ષે ચણાનું ઉત્પાદન 12.61 મિલિયન ટન થવાનો અંદાજ છે, જે અગાઉના 11.04 મિલિયન ટન કરતા વધુ છે. સારા પાકની સાથે, ભારતે આ વર્ષ એપ્રિલ 2024 થી ફેબ્રુઆરી 2025 દરમિયાન 1.25 મિલિયન ટનથી વધુ ચણાની આયાત કરી છે, જે મુખ્યત્વે ઓસ્ટ્રેલિયા અને તાંઝાનિયાથી કરવામાં આવી છે. એક વર્ષ પહેલા આ જ સમયગાળા દરમિયાન માત્ર 0.16 મિલિયન ટન ચણાની આયાત થઈ હતી.
ખેડૂતો માટે ફાયદાકારક નિર્ણય
સરકાર દ્વારા ચણા પર 10% આયાત ડ્યુટી લાદવાનો નિર્ણય ત્યારે લેવામાં આવ્યો છે જ્યારે ચણાનો પાક લણણી થતો હોય અને બજારમાં તેની સરેરાશ કિંમત પ્રતિ ક્વિન્ટલ 5,461 રૂપિયા છે, જ્યારે લઘુત્તમ ટેકાના ભાવ (MSP) 5,650 રૂપિયા છે. ઘણા કૃષિ બજારોમાં MSP કરતા ઓછા ભાવ જોવા મળી રહ્યા છે, ખાસ કરીને મધ્યપ્રદેશ અને મહારાષ્ટ્રમાં. સરકારના આ પગલાંથી સ્થાનિક બજારમાં ભાવમાં વધુ ઘટાડો અટકી શકે છે અને ખેડૂતોને ઉચિત ભાવ મળી શકે.
MSP પર ખરીદી અને નીતિગત નિર્ણયો
2025ની રવિ સિઝન માટે, સરકારે કુલ 27.99 લાખ ટન ચણાની MSP પર ખરીદીને મંજૂરી આપી છે. સાથે જ, પીળા વટાણાની આયાત માટે ડ્યુટી-ફ્રી વિન્ડોને 31 મે, 2025 સુધી લંબાવવાની જાહેરાત પણ કરી છે. ડિસેમ્બર 2023માં સરકારએ પીળા વટાણાની આયાત ડ્યુટી દૂર કરી હતી.
આ નીતિગત ફેરફાર ખેડૂતો માટે ફાયદાકારક સાબિત થશે, જ્યારે ઉદ્યોગ હજુ પણ વધુ આયાત શુલ્કની માંગ કરી રહ્યો છે. સરકારનો આ નિર્ણય સ્થાનિક ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહન આપવાનો પ્રયાસ છે, પરંતુ ઉદ્યોગ માટે આ હજુ પણ અપૂર્ણ પગલું ગણાવી શકાય.
