Mahakumbh 2025: મહાકુંભ અને 144 વર્ષનું સત્ય શું છે, જેની વ્યાપક ચર્ચા થઈ રહી છે?
મહાકુંભ ૨૦૨૫: મહાકુંભનું આયોજન ૧૪૪ વર્ષમાં એકવાર થાય છે. હવે આ વર્ષે પ્રયાગરાજમાં યોજાતા મહા કુંભ મેળાના ૧૪૪ વર્ષના સંયોગ પર વિવાદ ઊભો થઈ રહ્યો છે. અહીં જાણો શું આ ખાસ સંયોગ ખરેખર આ વખતે બન્યો છે.
Mahakumbh 2025: ૧૩ જાન્યુઆરી ૨૦૨૫ ના રોજ પ્રયાગરાજમાં શરૂ થયેલો મહાકુંભ મહાશિવરાત્રીના રોજ સમાપ્ત થયો છે. મહાકુંભ માત્ર એક મેળો નથી પરંતુ તે શ્રદ્ધા, પરંપરા અને હિન્દુ સંસ્કૃતિનો સંગમ છે. ભક્તો કુંભ મેળાની આતુરતાથી રાહ જુએ છે.
૨૦૨૫ માં, ૧૪૪ વર્ષ પછી મહાકુંભ આવવાનો હતો, જેના કારણે મહાકુંભમાં સ્નાન કરવા માટે ભક્તોની ભારે ભીડ જોવા મળી હતી. આ વર્ષના મહાકુંભમાં ૧૪૪ વર્ષની ચર્ચા કેમ આટલી બધી ચર્ચામાં છે, આ પાછળનું સત્ય શું છે, શું આ મહાકુંભ ખરેખર ૧૪૪ વર્ષ પછી આવ્યો હતો, જાણો આ પ્રશ્નોના જવાબો.
કુંભ મેળા કેમ આયોજિત થાય છે?
દંતકથા અનુસાર, સમુદ્ર મંથન દરમિયાન, જ્યારે દેવતાઓ અને રાક્ષસો અમૃત માટે લડી રહ્યા હતા, ત્યારે ઇન્દ્ર દેવનો પુત્ર જયંત કાગડાનું રૂપ ધારણ કરીને અમૃત કુંડ લઈને ઉડી ગયો. આ દરમિયાન, અમૃત કુંડના ટીપાં ચાર સ્થળોએ પડ્યા – હરિદ્વાર, પ્રયાગરાજ, ઉજ્જૈન અને નાસિક. જ્યાં ટીપાં પડે છે, ત્યાં કુંભ મેળાનું આયોજન થાય છે.
કુંભના ચાર પ્રકારો શું છે?
- કુંભ મેળા – કુંભ દરેક 4 વર્ષમાં એકવાર આવે છે.
- અર્ધકુંભ મેળા – અર્ધકુંભ દરેક 6 વર્ષ પછી આયોજિત થાય છે.
- પૂર્ણકુંભ મેળા – પૂર્ણકુંભ દરેક 12 વર્ષમાં એકવાર આવે છે.
- મહાકુંભ મેળા – મહાકુંભ 144 વર્ષમાં એકવાર આયોજિત થાય છે.
આ તમામ મેળા ભારતીય સંસ્કૃતિ અને ધાર્મિક પરંપરાઓમાં અત્યંત મહત્વ ધરાવે છે અને શ્રદ્ધાળુઓ માટે એક સશક્ત આત્મિક અનુભવ પ્રદાન કરે છે.
પૂર્ણ કુંભ અને મહા કુંભ વચ્ચેનો તફાવત
પૂર્ણ કુંભ ત્યારે થાય છે જ્યારે ગુરુ ગ્રહ સૂર્યની આસપાસ એક પરિક્રમા પૂર્ણ કરવામાં ૧૨ વર્ષ લે છે. જ્યારે ૧૨ વર્ષના આ ૧૨ પૂર્ણ કુંભ પૂર્ણ થાય છે ત્યારે ૧૪૪ વર્ષ પછી મહાકુંભનું આયોજન થાય છે.
૧૪૪ વર્ષ જૂના મહાકુંભ મેળા પાછળનું સત્ય શું છે?
આ વર્ષે મહાકુંભ ૧૪૪ વર્ષ પછી થવાનું કહેવાય છે, પરંતુ સરકારી અહેવાલ મુજબ, આ પહેલા ૨૦૧૩ના કુંભનું નામ પણ મહાકુંભ રાખવામાં આવ્યું હતું. આવી સ્થિતિમાં, પ્રશ્ન એ ઉભો થઈ રહ્યો છે કે જો 2013 માં 144 વર્ષ જૂના મહાકુંભનો સંયોગ બન્યો હતો, તો આ વખતે 2025 માં આ સંયોગ કેવી રીતે બની શકે?
નિષ્ણાતોના મતે, જ્યારે ચંદ્ર, શનિ અને ગુરુ ગ્રહો ખાસ ખગોળીય પરિસ્થિતિમાં સૂર્ય સાથે એક રેખામાં હાજર હોય છે, ત્યારે મહાકુંભ ૧૪૪ વર્ષ પછી રચાય છે, આ ખાસ મહાસંયોગ આ વખતે ૨૦૨૫ માં રચાયો હતો, તેથી આ વખતે પૂર્ણ કુંભને ૧૪૪ વર્ષ પછી આવનાર મહાકુંભ કહેવામાં આવી રહ્યું છે. સનાતન મહાકુંભમાં, સંગમમાં સ્નાનને સૌથી પવિત્ર માનવામાં આવે છે, તેથી, અહેવાલો અનુસાર, આ વખતે લગભગ 65 કરોડ લોકોએ પવિત્ર સ્નાન કર્યું.
કુંભ કોણે શરૂ કર્યો?
શાસ્ત્રોમાં ઉલ્લેખ છે કે આ મેળો સત્યયુગથી આયોજિત થઈ રહ્યો છે. મહાકુંભની શરૂઆત આદિ શંકરાચાર્ય દ્વારા કરવામાં આવી હતી. કેટલીક વાર્તાઓમાં એવું કહેવામાં આવે છે કે સમુદ્ર મંથનથી કુંભનું આયોજન થઈ રહ્યું છે.
