unique waste management system: અહીંના લોકો ‘શૂન્ય કચરા’માં માને છે, તેઓ ઘરના ભીના કચરામાંથી ખાતર બનાવે
દિલ્હીની નવજીવન વિહાર સોસાયટી છેલ્લાં 6 વર્ષથી એક પણ ગ્રામ કચરો ફેંકતી નથી – ‘ઝીરો વેસ્ટ’ જીવનશૈલીને અપનાવી
અહીં ઘરેલું ભીના કચરાને ફેંકવામાં નહીં, પણ ખાતર બનાવીને બગીચા સંવારીને ઉપયોગમાં લેવામાં આવે
unique waste management system: જો તમે પણ તમારા ઘર અને રસોડામાંથી કચરો ફેંકી દો છો, તો તમે દક્ષિણ દિલ્હીની નવજીવન વિહાર સોસાયટી પાસેથી ઘણું શીખી શકો છો. આ સોસાયટીના લોકોએ છેલ્લા 6 વર્ષમાં એક ગ્રામ પણ કચરો ફેંક્યો નથી. હા, તમે સાચું સાંભળ્યું! આ સમાજના લોકો ‘ઝીરો વેસ્ટ’માં માને છે. નવજીવન વિહારમાં 250 થી વધુ ઘરોનો આ સમાજ દિલ્હીને એક નવી દિશા બતાવી રહ્યો છે. અહીં દરેક ઘર પોતાના કચરાનું વ્યવસ્થાપન કરે છે જેથી એક ગ્રામ પણ કચરો બહાર ન જાય.
એક ગ્રામ પણ કચરો ફેંકવામાં આવતો નથી.
દક્ષિણ દિલ્હીના માલવિયા નગરમાં નવજીવન વિહાર રહેણાંક સોસાયટીના રહેવાસીઓ સામાન્ય રીતે ભીના અને સૂકા કચરાને અલગ કરીને તેમની સવારની શરૂઆત કરે છે. અહીંના લોકોએ માત્ર કચરો ઘટાડવાનો રસ્તો શોધી કાઢ્યો નથી, પરંતુ વસ્તુઓના પુનઃઉપયોગ માટે એક અનોખી સિસ્ટમ પણ બનાવી છે. કોઈના ઘરમાં બચેલો ખોરાક ફેંકવામાં આવતો નથી પરંતુ સોસાયટીના સામાન્ય ફ્રિજમાં રાખવામાં આવે છે, જ્યાંથી જરૂરિયાતમંદ લોકો તેને લઈ શકે છે.
શૂન્ય કચરો કચરાને ખાતરમાં રૂપાંતરિત કરવામાં આવે છે.
સોસાયટીમાં રહેતી મહિલાઓ કહે છે કે અહીં કંઈપણ બગાડતું નથી. જો કોઈને કોઈ વસ્તુની જરૂર હોય, તો આપણે પહેલા તે આપણી વચ્ચે વહેંચીએ છીએ. જે કંઈ બચે છે, તે અમે જરૂરિયાતમંદોને આપી દઈએ છીએ. મહિલાઓ કહે છે કે સોસાયટીનો ભીનો કચરો સોસાયટીમાં જ ખાતરમાં રૂપાંતરિત થાય છે. આ ખાતર ત્રણ મોટા બગીચાઓનું પોષણ કરે છે, તેમને હંમેશા લીલાછમ રાખે છે.”
સોસાયટીમાં બનાવેલા ખાતરનો ઉપયોગ થાય છે.
આ બગીચાના સંભાળ રાખનાર ગોપા બેનર્જી કહે છે કે, અમારા બગીચા માટે બહારથી ખાતર લાવવાની જરૂર નથી. અહીં બહાર નીકળતો ભીનો કચરો ખાતરમાં રૂપાંતરિત થાય છે. આનાથી પર્યાવરણને તો ફાયદો થાય છે જ, સાથે બગીચો પણ સુંદર રહે છે. આ સોસાયટીમાં લગભગ 2 વર્ષ પહેલાં જ્યારે દિલ્હી મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન (MCD) એ અહીં એક વર્કશોપનું આયોજન કર્યું હતું ત્યારે શૂન્ય કચરો ફોર્મ્યુલા શરૂ કરવામાં આવ્યો હતો. ત્યાં સુધી લોકોને ખબર નહોતી કે આ પણ કરી શકાય છે. પછીથી મેં સમાજના લોકોમાં સંશોધન કર્યું અને તે કરવાનું શરૂ કર્યું.
કચરામાંથી ખાતર કેવી રીતે બને છે?
ઘણા લોકો રસોડાના કચરાને ફેંકી દે છે, પરંતુ હવે તેમાંથી ખાતર બનાવવામાં આવી રહ્યું છે. આ માટે, સૌ પ્રથમ તમારે રસોડાના કચરાને એક જગ્યાએ ભેગો કરવો જોઈએ અને પછી આ છાલને તડકામાં સારી રીતે સૂકવી લેવી જોઈએ. પછી બીજા પગલામાં, બધી સૂકી છાલ એક ડોલમાં નાખો અને તેમાં ગાયના છાણ અને પાણીના દ્રાવણથી ભરો. આ પછી, આ દ્રાવણને ઠંડી જગ્યાએ રાખો અને તેને થોડા દિવસો સુધી સૂકવી દો. તેને લગભગ 4-5 દિવસ સુધી સૂકવી રાખો, તમારું ખાતર તૈયાર છે. તમે આનો ઉપયોગ છોડમાં કરી શકો છો.
