Mahakumbh 2025: મહાકુંભની સૌથી કઠિન તપસ્યા વસંત પંચમીથી શરૂ થશે, 350 સાધુઓ કરશે દરરોજ 16 કલાકની કઠોર તપસ્યા… જાણો શા માટે કરવામાં આવે છે આ તપ.
Mahakumbh 2025: કુંભનગરી પ્રયાગરાજમાં વસંત પંચમીના દિવસે સૌથી કઠિન તપસ્યા શરૂ થવા જઈ રહી છે. 350 સાધકો આ તપસ્યા કરશે. આ તપસ્યા પછી સાધુઓની વરિષ્ઠતા નક્કી થાય છે. તમામ ભક્તો તેમની સાધના મહાકુંભથી શરૂ કરે છે. તેઓ પંચ ધૂનથી શરૂઆત કરે છે. એ જ રીતે જેમ જેમ ક્રમ આગળ વધે છે તેમ ખાપર કેટેગરી આવે છે જે છેલ્લી છે.
Mahakumbh 2025: હાલ પ્રયાગરાજમાં મહાકુંભનો ઉત્સાહ જારી છે. દેશ અને દુનિયામાંથી ભક્તો ગંગામાં સ્નાન કરવા આવવા લાગ્યા છે. દરમિયાન, વૈષ્ણવ પરંપરાના તપસ્વીઓ વસંત પંચમીથી કુંભનગરીમાં પરંપરાગત સૌથી મુશ્કેલ સાધના શરૂ કરવા જઈ રહ્યા છે. ઠાક ચોકમાં પણ આ માટેની તૈયારીઓ શરૂ થઈ ગઈ છે. આ વખતે 350 ભક્તો ખાપ્પરની તપસ્યા કરશે. ધૂની સાધનાની ખાપ્પર તપસ્યા છેલ્લી શ્રેણીની છે. તેના આધારે અખાડામાં સાધુઓની વરિષ્ઠતા નક્કી કરવામાં આવે છે.
વૈષ્ણવ પરંપરામાં, શ્રી સંપ્રદાય (રામાનંદી સંપ્રદાય)માં ધૂન બાળવી એ સૌથી મોટી તપસ્યા માનવામાં આવે છે. કેલેન્ડર મુજબ આ તપની શરૂઆત થાય છે. તેરહ ભાઈ ત્યાગી આશ્રમના પરમાત્મા દાસે જણાવ્યું કે આ તપની શરૂઆત સૂર્ય ઉત્તરાયણના શુક્લ પક્ષથી કરવામાં આવે છે. તપસ્યા કરતા પહેલા ભક્ત નિર્જલી વ્રત રાખે છે. આ પછી તેઓ ધૂનીમાં બેસી જાય છે. તપસ્યા છ તબક્કામાં પૂર્ણ થાય છે. આ છ તબક્કાઓ પંચ, સપ્ત, દ્વાદશ, ચૌરાસી, કોટી અને ખાપર શ્રેણીઓ છે. દરેક શ્રેણી ત્રણ વર્ષમાં પૂર્ણ થાય છે. આ રીતે, તપસ્યા પૂર્ણ કરવામાં 18 વર્ષનો સમય લાગે છે.
દિગંબર અખાડાના સીતારામ દાસ કહે છે કે તમામ છ શ્રેણીઓમાં તપશ્ચર્યાની અલગ-અલગ પદ્ધતિઓ છે. સૌથી પહેલું પંચા શ્રેણી છે. સાધુઓએ દીક્ષા લીધા પછી કરેલી આ પ્રારંભિક તપસ્યા છે. આમાં ભક્તો પાંચ જગ્યાએ અગ્નિ પ્રગટાવે છે અને જ્યોતની વચ્ચે બેસીને તપસ્યા કરે છે. બીજી શ્રેણીમાં સાત જગ્યાએ અગ્નિ પ્રગટાવવાનો અને તેની વચ્ચે બેસીને તપસ્યા કરવી. તેવી જ રીતે દ્વાદશ શ્રેણીમાં 12 સ્થાનો, 84 વર્ગમાં 84 સ્થાનો અને કોટી શ્રેણીમાં સેંકડો સ્થાનોએ અગ્નિની જ્વાળા વચ્ચે બેસીને તપસ્યા કરવી પડે છે.
ખાપ્પર તપસ્યા એ સૌથી મુશ્કેલ સાધના છે
ખાપ્પર તપસ્યાનો અર્થ છે શ્રેષ્ઠ અને સૌથી કઠિન તપસ્યા. ભગવાન દાસ મુજબ, ખાપ્પર શ્રેણીની તપસ્યામાં મનુષ્યના માથા પર મટકેમાં આગ પ્રજ્વલિત કરી તાપની વચ્ચે દરરોજ 6 થી 16 કલાક સુધી તપસ્યાનો અભ્યાસ કરવો પડે છે. આ તપસ્યા વસંતથી ગંગા દશેરા સુધી ચાલે છે અને આ ત્રણ વર્ષ સુધી સતત ચાલે છે. આ સંપૂર્ણ થાય તો તે તપસ્વીની 18 વર્ષની લંબેલી તપસ્યાનો પૂરો થવામાં માનવામાં આવે છે.
આખાડા, આશ્રમ અને ખાલસા સહિતમાં આ માટે તૈયારી શરૂ થઈ ગઈ છે. દિગંબરી, નિર્મોહી અને નિવાણી સહિત ખાખ ચોખ પર લગભગ 350 તપસ્વી આ કઠિન તપસ્યાને લાગુ કરશે, જયારે અન્ય તપસ્વીઓ તેમની અન્ય તપસ્યાના પગલાઓ પર કાર્ય કરશે.
કેટલાક સંતો ફરીથી ખાપ્પર તપસ્યાના અભ્યાસ કરે છે
ખાખ ચોખના તપસ્વીઓમાં આ તપસ્યાનો અભ્યાસ તેમજ તેમના વૃદ્ધાવસ્થાને ધ્યાને લઈને સંત સમાજમાં શ્રેષ્ઠતા પણ નક્કી થાય છે. ઘણા તપસ્વીઓ મહાકુંભમાંથી પોતાની તપસ્યાની શરૂઆત કરતા છે. તેમની શરૂઆત પંચ ધૂણાની તપસ્યાથી થાય છે અને તેમનો માર્ગ આગળ વધતો જાય છે, જ્યાં ખાપ્પર શ્રેણી આવે છે, જે સૌથી છેલ્લી અને શ્રેષ્ઠ માની جاتی છે. ખાપ્પર તપસ્યાને પૂર્ણ કર્યા પછી, ઘણા તપસ્વી ફરીથી તપસ્યાની શરૂઆત કરે છે.
