Dadi-Nani: તમારે અઠવાડિયામાં ઓછામાં ઓછું એક ઉપવાસ તો રાખવો જ જોઈએ, દાદી-નાની કેમ કહે છે?
દાદી-નાની કી બાતેં: દાદીમાઓ વારંવાર અમને પૂજા કરવા અને ઉપવાસ કરવાનું કહે છે. તેનો સંબંધ માત્ર ધાર્મિક જ નથી પણ સ્વાસ્થ્ય સાથે પણ જોડાયેલો છે. ચાલો જાણીએ કે દાદીમા શા માટે ઉપવાસ રાખવા કહે છે.
Dadi-Nani: હિન્દુ ધર્મ સાથે જોડાયેલી ઘણી પરંપરાઓ, માન્યતાઓ અને નિયમો છે, જેનું સદીઓથી પાલન કરવામાં આવે છે. આજે પણ લોકો આ પરંપરાઓ અને માન્યતાઓનું પાલન કરે છે. પરંતુ આધુનિક યુગમાં કેટલાક લોકો પરંપરાઓ અને માન્યતાઓને રૂઢિચુસ્તતા કહે છે. જ્યારે હિન્દુ ધર્મની ઘણી માન્યતાઓ અને પરંપરાઓ માટે વૈજ્ઞાનિક કારણો પણ આપવામાં આવ્યા છે. આમાંથી એક ઉપવાસ છે.
ઘરના વડીલો કે દાદી-નાની ઓ વારંવાર પૂજા કે ઉપવાસ વગેરે કરવાનો આગ્રહ રાખે છે. વ્રત રાખવું કે પૂજા કરવી એ માત્ર ધાર્મિક મહત્વ સાથે સંકળાયેલું નથી, પરંતુ ઉપવાસના ઘણા ભૌતિક ફાયદાઓ પણ છે. દાદી-નાની ની સાથે વિજ્ઞાન પણ આ વાત માને છે.
તમને દાદી-નાનીના આ શબ્દો વિચિત્ર લાગશે અથવા કોઈ દંતકથા. પરંતુ તેના કારણો અને ફાયદા પણ શાસ્ત્રો અને વિજ્ઞાનમાં સમજાવવામાં આવ્યા છે. જો તમે તમારી દાદીમાની સલાહને અનુસરશો તો તમે ખુશ રહેશો અને ભવિષ્યમાં અશુભ ઘટનાઓથી બચી શકશો. ચાલો જાણીએ કે વ્રત શા માટે કરવું જોઈએ અને ઉપવાસ કરવા પાછળની માન્યતા પાછળનું ધાર્મિક અને વૈજ્ઞાનિક કારણ શું છે.
ઉપવાસ રાખવાનું ધાર્મિક દૃષ્ટિકોણ
જ્યોતિષાચાર્ય અનિષ વ્યાસ જણાવે છે કે હિંદુ ધર્મમાં સમગ્ર વર્ષ દરમિયાન અનેક તહેવારો અને ઉત્સવો હોય છે, જેમાં ઉપવાસ રાખવાનો વિધિ છે. તહેવારો ઉપરાંત લોકો સાપ્તાહિક ઉપવાસ જેમ કે ગુરૂવાર, મંગળવાર વગેરે પણ રાખે છે. માત્ર હિંદુ ધર્મ જ નહીં પરંતુ મુસલમાનોમાં રમઝાન જેવી તહેવારની પરંપરા પણ છે. અન્ય ધર્મોમાં પણ વિશિષ્ટ તારીખો પર ઉપવાસ રાખવામાં આવે છે. ધાર્મિક દૃષ્ટિકોણથી ઉપવાસ રાખવાથી શરીર અને મન શુદ્ધ થાય છે, દેવ-દેવતાઓનો આશીર્વાદ મળે છે અને જે હેતુથી ઉપવાસ રાખવામાં આવે છે તે પૂર્ણ થાય છે.
અઠવાડિયામાં એક ઉપવાસ શા માટે જરૂરી છે?
આરોગ્ય નિષ્ણાતો અનુસાર, તમે તમારી શારીરિક ક્ષમતા પ્રમાણે અઠવાડિયે, મહિને અથવા ક્યારેક-ક્યારેક ઉપવાસ રાખી શકો છો. પરંતુ જો તમે સંપૂર્ણપણે તંદુરસ્ત હોવ તો અઠવાડિયે એક દિવસ ઉપવાસ જરૂર રાખવો જોઈએ. અઠવાડિયે એક દિવસ ઉપવાસ રાખવું શરીર માટે ઘણું ફાયદાકારક છે. ઉપવાસ દરમિયાન જ્યારે આપણે કંઈ પણ ખાતા-પીતા નથી, ત્યારે શરીરનો વિષામૃત બહાર નીકળે છે, જે કેવળ વજનને પ્રમાણમાં રાખવામાં જ મદદરૂપ થતું નથી પરંતુ ચયાપચય (મેટાબોલિઝમ) સુધારે છે અને જૂના રોગોના વિકાસના જોખમને પણ ઓછો કરે છે. આ માટે આરોગ્ય નિષ્ણાતોથી લઈને દાદી-નાની પણ અઠવાડિયે એક દિવસ ઉપવાસ રાખવાની સલાહ આપે છે.
