Bangladesh: ભારત સામે બળવો કરવા માટે બાંગ્લાદેશને ભારે કિંમત ચૂકવવી પડશે, પાકિસ્તાન અને ચીન પણ મદદ કરી શકશે નહીં.
Bangladesh ભારત-બાંગ્લાદેશના સંબંધોમાં ઝડપી ખટાશ વચ્ચે, બાંગ્લાદેશે તાજેતરના સમયમાં ભારત વિરુદ્ધ તીક્ષ્ણ નિવેદનો આપવાનું શરૂ કર્યું છે અને પાકિસ્તાન-ચીનની નજીક જવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. પરંતુ તેઓ જે ભૂલી રહ્યા છે તે એ છે કે બાંગ્લાદેશ ઘણા મહત્વપૂર્ણ ક્ષેત્રોમાં ભારત પર ખૂબ નિર્ભર છે, અને ભારતથી દૂર રહેવું બાંગ્લાદેશની અર્થવ્યવસ્થા માટે વિનાશક બની શકે છે.
ભારત: બાંગ્લાદેશનો બીજો સૌથી મોટો વેપારી ભાગીદાર
Bangladesh ભારત એશિયામાં બાંગ્લાદેશનું બીજું સૌથી મોટું વેપારી ભાગીદાર છે. બાંગ્લાદેશને ચોખા, ઘઉં, ડુંગળી, લસણ, ખાંડ, કપાસ, રિફાઈન્ડ પેટ્રોલિયમ, ઈલેક્ટ્રોનિક્સ, સ્ટીલ અને અન્ય આવશ્યક ચીજવસ્તુઓ માટે ભારત પર નિર્ભર રહેવું પડે છે. 2022-23માં બંને દેશો વચ્ચેનો દ્વિપક્ષીય વેપાર 16 અબજ ડોલર સુધી પહોંચવાનો હતો. બાંગ્લાદેશની ભારતમાં નિકાસ અંદાજે $2 બિલિયન હતી. ભારતમાંથી માલસામાનની સપ્લાયમાં વિક્ષેપ બાંગ્લાદેશની અર્થવ્યવસ્થા માટે ગંભીર સંકટ પેદા કરી શકે છે.
કાપડ ઉદ્યોગ પર ભારે અસર
બાંગ્લાદેશનો કાપડ ઉદ્યોગ, જે દેશના અર્થતંત્રની કરોડરજ્જુ છે, તેના 35 ટકા કપાસ ભારતમાંથી આયાત કરે છે. જો ભારતમાંથી કપાસની આયાત બંધ કરવામાં આવે તો બાંગ્લાદેશના કાપડ ઉદ્યોગને ખરાબ અસર થશે. આનાથી દેશના ગ્રોસ ડોમેસ્ટિક પ્રોડક્ટ (જીડીપી)માં ઘટાડો થશે, ફુગાવો વધશે અને બેરોજગારીમાં ઝડપી વધારો થશે, સમગ્ર અર્થતંત્રને સંકટમાં મૂકશે.
શેખ હસીનાના બળવાની અસર
2024માં શેખ હસીનાને સત્તા પરથી હટાવ્યા બાદ બાંગ્લાદેશને ભારે આર્થિક નુકસાન થયું છે. મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર, દેશને અંદાજે 2 લાખ કરોડ રૂપિયાનું નુકસાન થયું છે, જેના કારણે જીડીપી વૃદ્ધિ દર 6.3 ટકાથી ઘટીને 5 ટકાથી પણ ઓછો થઈ ગયો છે. આ ઉપરાંત, બાંગ્લાદેશમાં મોંઘવારી અને વધતી બેરોજગારીએ સ્થિતિ વધુ ખરાબ કરી છે.
સુરક્ષા સંબંધો પણ ભારત પર નિર્ભર છે
ભારત અને બાંગ્લાદેશ વચ્ચે 4,367 કિલોમીટર લાંબી સરહદ છે અને બાંગ્લાદેશ પણ સુરક્ષા માટે ભારત પર નિર્ભર છે. છેલ્લા 8 વર્ષમાં ભારતે પણ બાંગ્લાદેશને 8 અબજ ડોલરની સહાય આપી છે.
કાપડ ઉદ્યોગમાં કટોકટી
બાંગ્લાદેશનો કાપડ ઉદ્યોગ, જે ચીન પછી વિશ્વનો બીજો સૌથી મોટો ઉદ્યોગ છે, તે આ દિવસોમાં ભારે નુકસાનનો સામનો કરી રહ્યો છે. કાયદો અને વ્યવસ્થાની બગડતી સ્થિતિ અને લઘુમતીઓ, ખાસ કરીને હિંદુઓ સામે વધતી હિંસાને કારણે ઘણી કંપનીઓ તેમના કામકાજ બંધ કરવાનો સામનો કરી રહી છે.
ભારતથી દૂર રહેવાના પ્રયાસો લાંબા ગાળે બાંગ્લાદેશ માટે આત્મઘાતી સાબિત થઈ શકે છે. પાકિસ્તાન અને ચીનથી પણ બાંગ્લાદેશને ભારત પાસેથી જે આર્થિક અને વ્યાપારી સમર્થન મળે છે તે મેળવી શકશે નહીં. આ સ્થિતિમાં બાંગ્લાદેશને તેની વિદેશ નીતિ અને સ્થાનિક વ્યૂહરચનાઓમાં તાત્કાલિક ફેરફારની જરૂર છે.
