Panama Canal: અમેરીકાની દૃષ્ટિએ પનામા નહેરની અગત્યતા,હવે કેમ છે આ નહેર પ્રાથમિક?
Panama Canal: જે એટલાંટિક અને પ્રશાંત મહાસાગરોને જોડે છે, 100 વર્ષ પહેલાં વેપાર માટે ખોલી હતી. આ નહેર અમેરિકાના માટે રણનીતિ અને આર્થિક દૃષ્ટિએ અત્યંત મહત્વપૂર્ણ રહી છે, અને આજે પણ આ તેના વૈશ્વિક શક્તિ અને આર્થિક સુરક્ષા માટે એક મહત્વપૂર્ણ માર્ગ છે. Donald Trump પછી, પનામા નહેર ફરીવાર ચર્ચામાં છે, ખાસ કરીને આ નહેરને કેમ અમેરિકાના નિયંત્રણ હેઠળ હોવું જોઈએ તે મુદ્દે.
પનામા નહેર અને અમેરિકાનો ઐતિહાસિક સંબંધ
અમેરિકાએ પનામા નહેરનું નિર્માણ અને સંચાલન લાંબા સમય સુધી સંભાળ્યું હતું, પરંતુ 1977માં પનામા અને અમેરિકા વચ્ચે થયેલા સંમતિઓના આધારે, 1999માં તેનો સંપૂર્ણ નિયંત્રણ પનામાને સોંપી દીધો. તોયે, આ નહેર અમેરિકી વેપાર અને રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા માટે મહત્વપૂર્ણ રહી છે, કારણ કે આ વૈશ્વિક દરિયાઈ વેપારનું લગભગ 6 ટકા હિસ્સો સંભાળી છે.
પનામા નહેરનું મહત્વ
દર વર્ષે લગભગ 14,000 જહાજો પનામા નહેરમાંથી પસાર થાય છે, જે અમેરિકા માટે એશિયા સાથે વેપાર, ખાસ કરીને ઓટોમોબાઇલ, વાણિજ્યિક સામાન અને પ્રવાહી કુદરતી ગેસના આયાત અને નિકાસ માટે મહત્વપૂર્ણ છે. આ નહેર વેપાર અને સૈનિક ઓપરેશન બંને માટે રણનીતિક માર્ગ પ્રદાન કરે છે, જેને અમેરિકા એના વૈશ્વિક પ્રભુત્વ અને શક્તિના વિસ્તરણ માટે બનાવ્યું હતું.
ચીનનો વધતો પ્રભાવ
આણાં, પનામા નહેરમાં ચીનનો પ્રભાવ વધી રહ્યો છે. 2017માં પનામાએ તાઇવાનના બદલે ચીને કૂટનીતિક રીતે માન્યતા આપી, અને ત્યાર બાદ ચીનએ નહેરના આસપાસની બુનિયાદી ઢાંચાની યોજનાઓમાં મહત્વપૂર્ણ રોકાણ વધાર્યું છે. ચીનના આ આર્થિક ભાગીદારીથી અમેરિકા ચિંતિત છે, કારણ કે આથી માત્ર વેપાર, પરંતુ સૈનિક પ્રવૃત્તિઓ પર પણ અસર પડી શકે છે. ચીનના રોકાણથી નહેરના બંને બાજુના બંદરો પર તેની પકડ મજબૂત થઈ શકે છે, જેના કારણે અમેરિકા માટે જોખમ વધતું જાય છે.
અમેરિકા માટેની ચિંતાઓ
અમેરિકી અધિકારીઓને આ ચિંતાઓ છે કે ચીન નહેરના સંચાલન પર નિયંત્રણ પ્રાપ્ત કરી શકે છે, જેના કારણે અમેરિકી વેપાર અને નૌકાદળના પ્રવૃત્તિઓ પર અસર પડશે. પનામામાં ચીનની વધતી ભાગીદારી, ખાસ કરીને પનામા નહેરના બુનિયાદી ઢાંચામાં, અમેરિકાના માટે રણનીતિક અને સુરક્ષા દૃષ્ટિએ ગંભીર ચિંતાનો વિષય બની ગઈ છે.
નિષ્કર્ષ
અમેરિકા માટે પનામા નહેરનું મહત્વ ફક્ત વેપાર સુધી મર્યાદિત નથી, પરંતુ આ રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા અને વૈશ્વિક શક્તિના સંદર્ભમાં પણ એટલું જ મહત્વપૂર્ણ છે. પનામા નહેરમાં ચીનનો વધતો પ્રભાવ અમેરિકાને નવી પડકાર આપી રહ્યો છે, જેને ધ્યાનમાં રાખી ભવિષ્યમાં મહત્વપૂર્ણ નિર્ણયો લેવાનું અવશ્યક થઈ શકે છે.
