Elephanta Ferry: સમુદ્રથી ઘેરાયેલા એલિફન્ટા ટાપુની ગુફાઓ કોણે બનાવી?
મુંબઈમાં એક ખતરનાક બોટ અકસ્માત થયો છે. 110 લોકોથી ભરેલી બોટ પલટી ગઈ. આ અકસ્માત ગેટવે ઓફ ઈન્ડિયા, મુંબઈ પાસે થયો હતો. એલિફન્ટા ટાપુ દુર્ઘટના બાદ ચર્ચામાં આવી ગયો છે કારણ કે જે બોટ પલટી ગઈ તે 110 લોકોને આ ટાપુ પર લઈ જઈ રહી હતી. આ ટાપુ ભારતના પ્રખ્યાત પર્યટન સ્થળોમાં સામેલ છે.
Elephanta Ferry: મુંબઈના દરિયાકાંઠે અકસ્માતમાં 110 લોકોથી ભરેલી બોટ પલટી ગઈ હતી. આ અકસ્માતમાં અત્યાર સુધીમાં લગભગ 13 લોકોના મોત થયા છે, જ્યારે કેટલાક લોકો ગંભીર રીતે ઘાયલ થયા છે. મળતી માહિતી મુજબ, ભારતીય નૌકાદળની સ્પીડ બોટ સાથે અથડામણ આ ઘટનાનું કારણ બની હતી. આ અકસ્માત ગેટવે ઓફ ઈન્ડિયા પાસે થયો હતો. ‘નીલકમલ’ નામની આ બોટ મુસાફરોને એલિફન્ટા ટાપુ પર લઈ જઈ રહી હતી, જે મુંબઈનું પ્રખ્યાત પર્યટન સ્થળ છે.
આ દુર્ઘટના બાદ એલિફન્ટા આઇલેન્ડ ફરી એકવાર ચર્ચામાં આવ્યો છે. મુંબઈથી લગભગ 10 કિલોમીટર દૂર બંદરની પૂર્વ બાજુએ આવેલું છે. ગેટવે ઓફ ઈન્ડિયાથી દરરોજ બોટ નીકળે છે. ટાપુ પર પહોંચવામાં લગભગ એક કલાક લાગે છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે એલિફન્ટા ટાપુ, જેને જોવા માટે પાણીમાં 10 કિલોમીટરની મુસાફરી કરવી પડે છે, તેનું નામ કેવી રીતે પડ્યું?
પોર્ટુગીઝોએ એલિફન્ટા નામ આપ્યું
મુંબઈથી લગભગ 10 કિલોમીટર દૂર બંદરની પૂર્વ બાજુએ આવેલું છે. જે અગાઉ ઘારાપુરી દ્વીપ એટલે કે ગુફાઓના શહેર તરીકે પણ ઓળખાતું હતું. એલિફન્ટા નામ પોર્ટુગીઝો દ્વારા અહીં બાંધવામાં આવેલા પથ્થરના હાથીઓને કારણે આપવામાં આવ્યું હતું. પહેલા તેઓએ આ હાથીને પોતાની સાથે લઈ જવાનું નક્કી કર્યું પરંતુ અંતે તેઓએ તેને સમુદ્રમાં ફેંકી દીધો કારણ કે તેની સાંકળો મજબૂત ન હતી.
આ ગુફાઓ જોવા માટે લોકો 10 કિલોમીટરનું અંતર કાપે છે. અહીં કુલ 7 ગુફાઓ છે અને અનેક દેવી-દેવતાઓની મૂર્તિઓ છે. ગન હિલનું નામ ત્યાં સ્થિત બે બ્રિટિશ યુગની તોપો પરથી રાખવામાં આવ્યું છે, જ્યારે સ્તૂપા હિલનું નામ ખોદકામ દરમિયાન મળી આવેલા બૌદ્ધ સ્તૂપના અવશેષો પરથી રાખવામાં આવ્યું છે.
એલિફન્ટા કોણે બાંધ્યું?
એલિફન્ટા ગુફાઓ કોણે બાંધી તે હજુ પણ રહસ્ય છે. જો કે, ઈતિહાસકારો માને છે કે આ ગુફાઓ ચાલુક્ય અને રાષ્ટ્રકુટ સામ્રાજ્ય દરમિયાન બનાવવામાં આવી હતી. રાષ્ટ્રકુટ એક સામ્રાજ્ય ભારતીય રાજવંશ હતો જેણે 6ઠ્ઠી અને 10મી સદી વચ્ચે ભારતીય ઉપખંડના મોટા ભાગ પર શાસન કર્યું હતું.
એવું કહેવાય છે કે રાષ્ટ્રકુટોએ એલિફન્ટા ગુફાઓ 5મી અને 6ઠ્ઠી સદી વચ્ચે બનાવી હતી. ગુફાઓ હિંદુ ભગવાન શિવને સમર્પિત છે અને યુનેસ્કોની વર્લ્ડ હેરિટેજ સાઇટ છે. ગુફાઓ તેમના ખડક કાપેલા શિલ્પો માટે જાણીતી છે. એલિફન્ટા ગુફાઓને 1980ના દાયકાની શરૂઆતમાં યુનેસ્કોની વર્લ્ડ હેરિટેજ લિસ્ટમાં સામેલ કરવામાં આવી હતી.
પહેલા અહીં રહેવું મુશ્કેલ હતું
આ ટાપુ, જે એક સમયે ખરાપુરી તરીકે ઓળખાતું હતું, તેને આઝાદીના 70 વર્ષ પછી 2018ની શરૂઆતમાં સ્થિર વીજ પુરવઠો મળ્યો હતો. પહેલાં, ટાપુ પરનું જીવન સૂર્યાસ્ત પછી સ્થગિત થઈ ગયું હતું કારણ કે મોટાભાગના ટાપુવાસીઓ પ્રવાસન પર આધારિત હતા. લગભગ 1,200 લોકો ટાપુ પરના ત્રણ ગામોમાં રહે છે – રાજબંદર, શેતબંદર અને મોરબંદર.
કેન્દ્રએ અરબી સમુદ્ર પર મુંબઈ અને એલિફન્ટા ગુફાઓને જોડતો આઠ કિલોમીટર લાંબો રોપવે બનાવવાના પ્રોજેક્ટને મંજૂરી આપી હતી, જે માત્ર 15 મિનિટમાં એક કલાકની બોટની મુસાફરીને ઘટાડવા માટે કહેવાય છે. તે 2022 માં પૂર્ણ થવાની સંભાવના હતી પરંતુ તે હજુ સુધી ખોલવામાં આવી નથી.
