EXPLAINER: JPC શું છે, તેમાં કેટલા સભ્યો છે અને તે કેવી રીતે કાર્ય કરે છે? દરેક પ્રશ્નનો જવાબ જાણો
Joint Parliamentary Committee: કેન્દ્ર સરકારે એક દેશ, એક ચૂંટણી પર પહેલું પગલું ભર્યું છે. આ અંગેનું બિલ લોકસભામાં રજૂ કરવામાં આવ્યું છે. આ ઉપરાંત, સરકારે આ મુદ્દે વ્યાપક ચર્ચા માટે સંયુક્ત સંસદીય સમિતિની રચના કરવાની પણ જાહેરાત કરી છે.
EXPLAINER: સરકારે એક દેશ, એક ચૂંટણી પર એક સાથે બે મોટા પગલા લીધા છે. પ્રથમ પગલા તરીકે, આ અંગેનું બિલ લોકસભામાં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું. આ સાથે સરકારે આ બિલ પર વ્યાપક ચર્ચા માટે સંયુક્ત સંસદીય સમિતિની રચના કરવાની પણ જાહેરાત કરી છે. આવી સ્થિતિમાં હવે સવાલ એ ઊભો થાય છે કે જેપીસીની રચના શા માટે? JPC કેવી રીતે કામ કરે છે અને તેમાં કેટલા સભ્યો છે? સામાન્ય રીતે, જેપીસીની રચના એવા મુદ્દાઓ અને બિલો પર કરવામાં આવે છે જેની દૂરગામી અસર હોય છે.
જાણો JPC ની ABC…
- સંયુક્ત સાંસદિય કમિટી અથવા JPC નું ગઠન સંસદમાં રજૂ થયેલા વિશિષ્ટ વિધેયકની તપાસ માટે કરવામાં આવે છે.
- શાસકીય પ્રવૃત્તિમાં આર્થિક અનિયમિતતા ની તપાસ માટે પણ JPC ગઠન કરવાની પરિકલ્પના છે.
- JPC ગઠન માટે સંસદના એક સદન માં પ્રસ્તાવ લાવવામાં આવે છે અને બીજાં સદન દ્વારા તે પ્રસ્તાવને સપોર્ટ કરવું પડે છે.
- JPC માં લોકસભા અને રાજયસભા બંને સદનના સભ્યો સામેલ હોય છે.
- JPC માં સામેલ થનારા સભ્યો પર સંસદ દ્વારા નિર્ણય લેવામાં આવે છે. સભ્યોની સંખ્યા અલગ-અલગ હોઈ શકે છે.
- JPC માં રાજયસભાના સભ્યોની સરખામણીમાં લોકસભાના સભ્યોની સંખ્યા દોગણી હોય છે. ઉદાહરણ તરીકે, જો કોઈ JPC માં રાજયસભાના 5 સભ્યો હોય, તો તેમાં લોકસભાના સભ્યોની સંખ્યા 10 હશે.
- JPC એ એક એડ-હોક બોડી હોય છે, જેને ગઠન વખતે નીકાળી આપેલી મુદત કે સમયકાળ દરમિયાન કામગીરી કરવા માટે નિર્ધારિત કરવામાં આવે છે.
- JPC પાસે ઘણાં અધિકારો હોય છે. JPC સંબંધિત મામલાંમાં માહિતી અથવા પુરાવા માટે મૌખિક કે લેખિત, અથવા દસ્તાવેજોની માંગ કરી શકે છે.
- JPC કોઈપણ વ્યક્તિ, સંસ્થા અથવા પક્ષને બોલાવવાનું અને પૂછપરછ કરવાનો અધિકાર ધરાવે છે.
- JPC દ્વારા બોલાવવામાં આવે ત્યારે જો કોઈ વ્યક્તિ હાજરી આપે છે તો તેને સંસદના અપમાન તરીકે માનવામાં આવે છે અને એ પ્રમાણે આગળની કાર્યવાહી કરવામાં આવે છે.
- પુરાવાઓ માટે બોલાવવામાં આવે ત્યારે કોઈ વિવાદ સર્જાય તો, એ માટે અધ્યક્ષનો નિર્ણય અંતિમ માનવામાં આવે છે.
- JPCની કાર્યવાહી અથવા તપાસમાં મળેલા તથ્ય ગુપ્ત રહે છે. જોકે, વ્યાપક જનહિતથી જોડાયેલા તથ્યો JPC જાહેર કરી શકે છે.
- સરકાર JPC ની રિપોર્ટને રોકી શકે છે જો તેને લાગે કે JPC ની રિપોર્ટ રાષ્ટ્રીય અને રાજ્યની સુરક્ષા માટે નુકસાનકારક હોઈ શકે છે.
