Gold Loan: દેશના ખેડૂતો તેમના ઘરના ઘરેણાં બેંકોમાં કેમ ગીરો રાખે છે? ઇકરાએ આ ચોંકાવનારી વાત કહી
કોઈ પણ આકસ્મિક કટોકટી અથવા કોઈ મોટી જરૂરિયાતના કિસ્સામાં, લોકો ઘણીવાર લોનનો આશરો લે છે. જ્યારે આવી પરિસ્થિતિઓ ઊભી થાય છે, ત્યારે ઘણા લોકો ગોલ્ડ લોન તરફ વળે છે, જેના કારણે ભારતમાં ગોલ્ડ લોન માટે એક વિશાળ બજાર ઉભું થયું છે. ગોલ્ડ લોન માર્કેટ સતત વિસ્તરી રહ્યું છે અને તેમાં દેશના ખેડૂતોનો પણ મોટો ફાળો છે.
બજાર આટલું મોટું થવાનું છે
ડોમેસ્ટિક રેટિંગ એજન્સી ICRAએ તાજેતરમાં ગોલ્ડ લોન માર્કેટ પર એક રિપોર્ટ તૈયાર કર્યો છે. તે રિપોર્ટમાં ગોલ્ડ લોન સાથે જોડાયેલી ઘણી રસપ્રદ બાબતો સામે આવી છે. જેમ કે ICRA કહે છે કે આ નાણાકીય વર્ષમાં ભારતમાં ગોલ્ડ લોન માર્કેટ રૂ. 10 લાખ કરોડને પાર કરી જશે. ગોલ્ડ લોન માર્કેટનું કદ માર્ચ 2027 સુધીમાં વધીને રૂ. 15 લાખ કરોડ થવાની ધારણા છે.
માત્ર સંગઠિત ગોલ્ડ લોન ડેટા
ICRAનો આ અંદાજ માત્ર સંગઠિત ગોલ્ડ લોન માર્કેટ વિશે છે. ઓર્ગેનાઈઝ્ડ ગોલ્ડ લોન એટલે એવી લોન જેમાં લોકો બેંક અથવા NBFC પાસે તેમનું સોનું ગીરવે મૂકીને લોન લે છે. આ સિવાય અસંગઠિત ગોલ્ડ લોન માટે પણ એક મોટું બજાર છે, જેમાં સ્થાનિક બુલિયન ટ્રેડર્સ અથવા મની લેન્ડર્સ પાસે સોનું ગીરવે મુકીને લીધેલી લોનનો સમાવેશ થાય છે.
ખેડૂતોની તાકાત પર બેંકો આગળ છે
ICRAનો રિપોર્ટ દર્શાવે છે કે ગોલ્ડ લોનના આ વિશાળ માર્કેટમાં ખેડૂતોનો મોટો હિસ્સો છે. ખેડૂતો ખાસ કરીને બેંકોમાં સોનું ગીરવે મૂકીને કૃષિ લોન લે છે. આ કારણે ગોલ્ડ લોનના સંગઠિત બજારમાં બેંકોની ભૂમિકા સૌથી મહત્વપૂર્ણ રહે છે. બેન્કો ઉપરાંત, NBFC ને રિટેલ ગોલ્ડ લોનમાં મદદ મળી રહી છે.
લોકોને ગોલ્ડ લોન કેમ ગમે છે?
વાસ્તવમાં બે પ્રકારની લોન હોય છે, સુરક્ષિત અને અસુરક્ષિત. જ્યારે કોઈ સંપત્તિ લોનના બદલામાં ગીરવે મૂકવામાં આવે છે, ત્યારે તેને સુરક્ષિત લોન કહેવામાં આવે છે. ઘણા લોકો સુરક્ષિત લોન લેવાનું પસંદ કરે છે કારણ કે વ્યાજ દર ઓછો છે અને લોનની રકમ વધારે છે. સુરક્ષિત લોન આપતી વખતે, બેંકો સામાન્ય રીતે અસ્કયામતો જેમ કે સોનું, સિક્યોરિટીઝ, મિલકત ગીરવે મૂકે છે. આ જ કારણ છે કે જ્યારે લોકોને જરૂર હોય ત્યારે ગોલ્ડ લોન લેવાનું સરળ લાગે છે. ગીરવે મુકવામાં આવેલ સોનાની બજાર કિંમતના આધારે લોનની રકમ નક્કી કરવામાં આવે છે. બજાર મૂલ્યના 75 ટકા સુધી લોન તરીકે ઉપલબ્ધ છે.
આ રીતે ગોલ્ડ લોન માર્કેટ વધી રહ્યું છે
RBIનો એક રિપોર્ટ દર્શાવે છે કે ગોલ્ડ લોન, ખાસ કરીને જ્વેલરીના ગીરવે લેવામાં આવેલી લોનમાં તાજેતરમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે. ચાલુ નાણાકીય વર્ષમાં જ્વેલરી સામે લીધેલી ગોલ્ડ લોનમાં 29 ટકાનો જંગી વધારો થયો છે. આ આંકડો જુલાઈ સુધીનો છે. જુલાઈ 2023 થી જુલાઈ 2024 સુધીના એક વર્ષના સમયગાળા દરમિયાન વાર્ષિક ધોરણે આવી લોનમાં 39 ટકાનો મોટો વધારો થયો છે. જ્વેલરી સામે લેવામાં આવેલી કૃષિ લોન વિશે વાત કરીએ તો, નાણાકીય વર્ષ 2019-20 થી નાણાકીય વર્ષ 2023-24 દરમિયાન તેમાં વાર્ષિક 26 ટકાનો વધારો જોવા મળ્યો છે. આ દર્શાવે છે કે તાજેતરના વર્ષોમાં ખેડૂતોએ તેમના ઘરના દાગીના બેંકોમાં રાખીને વધુ લોન લીધી છે.
