Swayam Portal: કૌશલ્ય અભ્યાસક્રમોની માંગને ધ્યાનમાં રાખીને, કેન્દ્રીય શિક્ષણ મંત્રાલયે છ મહિના પહેલા સ્વયમ પ્લસ પોર્ટલ શરૂ કર્યું હતું, જેના પર 320 જીવંત અભ્યાસક્રમો છે.
Swayam Portal:મંત્રાલયના એક વરિષ્ઠ અધિકારીનું કહેવું છે કે અત્યાર સુધીમાં આ પ્લેટફોર્મ પર 1.10 લાખથી વધુ લોકોએ નોંધણી કરાવી છે, જેમાંથી 78 ટકા નોન-મેટ્રો શહેરોના છે. નોન-મેટ્રો શહેરોમાંથી સ્કિલ કોર્સ કરનારા લોકોની સંખ્યા વધારે છે અને તેઓને ઓનલાઈન પોર્ટલ પર રોજગારલક્ષી કોર્સ કરવાની તકો મળી રહી છે.
સામાન્ય ડિગ્રી અભ્યાસક્રમો કરવા સાથે, વિદ્યાર્થીઓ આ પોર્ટલ પર કૌશલ્ય વિકાસ સંબંધિત અભ્યાસક્રમો પણ કરી રહ્યા છે. વિદ્યાર્થીઓની સાથે, 22 ટકાથી વધુ વ્યાવસાયિકોએ પણ નોંધણી કરાવી છે, જેઓ કૌશલ્ય વિકાસ અભ્યાસક્રમો કરી રહ્યા છે. કેન્દ્રીય શિક્ષણ પ્રધાન ધર્મેન્દ્ર પ્રધાને નિર્દેશ આપ્યો છે કે સ્વયમ પ્લસ પોર્ટલ પર નવા અભ્યાસક્રમો ઉમેરવાની પ્રક્રિયા ચાલુ રાખવી જોઈએ અને ઉદ્યોગમાં જેની માંગ વધી રહી છે તે તમામ અભ્યાસક્રમોને સ્વયમ પ્લસ પોર્ટલ પર લાવવા જોઈએ. આ પોર્ટલ દ્વારા વ્યવસાયિક શિક્ષણની પહોંચ એવા શહેરોના વિદ્યાર્થીઓ સુધી પણ પહોંચી રહી છે જેમની પાસે તકોનો અભાવ છે.
મંત્રાલયના એક વરિષ્ઠ અધિકારીનું કહેવું છે કે શિક્ષણ મંત્રીના નિર્દેશો અનુસાર, સ્વયં પ્લસ પોર્ટલ પર નિયમિતપણે નવા કોર્સના વિકલ્પો આપવામાં આવી રહ્યા છે. અગાઉ, મંત્રાલયે પોતે પોતાનું પોર્ટલ શરૂ કર્યું હતું, જેના પર કોઈ મોટી સંસ્થાઓમાંથી ડિપ્લોમા અને પ્રમાણપત્ર અભ્યાસક્રમો કરી શકે છે. 2023-24માં સ્વયમ પોર્ટલ પર 7.5 લાખથી વધુ નોંધણી કરવામાં આવી હતી, જે પહેલા કરતા 21 ટકા વધુ હતી.
શિક્ષણ મંત્રાલય અને IIT મદ્રાસે રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ 2020 હેઠળ 27 ફેબ્રુઆરી 2024ના રોજ શરૂ કરાયેલ સ્વયમ પ્લસ પોર્ટલ માટે 55 કંપનીઓ સાથે એમઓયુ પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે. મંત્રાલયે યુનિવર્સિટીઓ માટે તેમના પોતાના અભ્યાસક્રમો માટે પરીક્ષાઓ યોજવા માટે એક નવું માળખું પણ તૈયાર કર્યું છે. સ્વયમ પ્લસ પ્લેટફોર્મના 60 અભ્યાસક્રમોને નેશનલ ક્રેડિટ ફ્રેમવર્કના દાયરામાં લાવવામાં આવ્યા છે અને આ અભ્યાસક્રમો કરનારાઓને તેમના અભ્યાસમાં પણ લાભ મળે છે. દરેક કૌશલ્ય આધારિત પ્રમાણપત્ર, ડિપ્લોમા અને ડિગ્રીની ક્રેડિટ એકેડેમિક બેંકમાં જમા થતી રહેશે.
સૌથી વધુ માંગ ધરાવતા અભ્યાસક્રમોમાં, ઘણા વિદ્યાર્થીઓ IT, બેન્કિંગ, ડિજિટલ ટેક્નોલોજી, એકાઉન્ટિંગ ફંડામેન્ટલ્સ, AEI એન્જિનિયર, ડેટા એનાલિટિક્સ એક્સેલ, પ્રોફેશનલ અને કોમ્યુનિકેટિવ અંગ્રેજી શીખી રહ્યા છે. આ અભ્યાસક્રમોમાંથી વિદ્યાર્થી મહત્તમ 40 ટકા ક્રેડિટ મેળવી શકે છે.
શિક્ષણ મંત્રાલયે સ્વયમ પોર્ટલ માટે L&T, TCS, Microsoft, The Job Plus, Wadhwani Foundation, Bajaj Finserv જેવી કંપનીઓ સાથે ભાગીદારી કરી છે. ઇન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી અને સર્વિસિસ, બેન્કિંગ, ફાઇનાન્સ સર્વિસિસ અને ઇન્સ્યોરન્સ, મીડિયા, કોમ્યુનિકેશન અને સોફ્ટ સ્કીલ્સ, ડિજિટલ અને ઇમર્જિંગ ટેક્નોલોજી, એન્જિનિયરિંગ, હેલ્થકેર, ઇન્ડિયન નોલેજ સિસ્ટમ જેવા ક્ષેત્રોમાં અભ્યાસક્રમો ઉપલબ્ધ છે.
કૉલેજનો વિદ્યાર્થી પોતાના અભ્યાસની સાથે સ્વયં અને સ્વયમ પ્લસ પોર્ટલ દ્વારા કરવામાં આવતા અભ્યાસક્રમોમાંથી વધુમાં વધુ 40 ટકા ક્રેડિટ મેળવી શકે છે. UGC એ ક્રેડિટ ફ્રેમવર્ક લાગુ કર્યું છે અને તેથી જ આ પોર્ટલ પર નોંધણી કરાવનારા વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યા વધી રહી છે. IIT, JNU, IIM બેંગ્લોર, DU, BHU, AMU ના કોર્સ છે. આ પોર્ટલ બહુભાષી પણ છે અને વિદ્યાર્થીઓને સ્થાનિક ભાષાઓમાં પણ કોર્સ કરવાની તક મળી રહી છે.
ડિજિટલ ક્લાસરૂમ દ્વારા, વિદ્યાર્થીઓ તેમના હોસ્ટેલમાં, ઘરે, દેશ કે વિદેશમાં બેસીને અભ્યાસ કરી શકે છે. મંત્રાલયનું કહેવું છે કે છેલ્લા દસ વર્ષમાં ગર્લ સ્ટુડન્ટ્સનું એનરોલમેન્ટ સૌથી વધુ રહ્યું છે. વિજ્ઞાન, ટેક્નોલોજી, એન્જિનિયરિંગ અને ગણિત (STEM) શિક્ષણ એ પ્રાથમિકતાનો વિષય બની ગયો છે. STEM શિક્ષણમાં કન્યા વિદ્યાર્થીઓની ભાગીદારી 43 ટકા છે, આ વિશ્વમાં ભારતમાં સૌથી વધુ સંખ્યા છે.
