Parivartini Ekadashi 2024: જાણો શા માટે ભગવાન વિષ્ણુ ચાતુર્માસમાં માત્ર પરિવર્તિની એકાદશી પર જ પડખું ફરે છે.
ચાતુર્માસના સમયગાળા દરમિયાન, ભગવાન વિષ્ણુ ચાર મહિના સુધી યોગ નિદ્રામાં હોય છે અને પરિવર્તિની એકાદશી પર સૂતી વખતે બાજુઓ બદલી નાખે છે. તેથી આ એકાદશીને પરિવર્તિની એકાદશી કહેવામાં આવે છે.
હિંદુ ધર્મમાં એકાદશી વ્રતનું વિશેષ મહત્વ છે અને તમામ એકાદશીઓ સાથે કેટલીક ધાર્મિક કથા જોડાયેલી છે. ભાદ્રપદના શુક્લ પક્ષની એકાદશીને પરિવર્તિની એકાદશી કહેવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે ઉપવાસ અને પૂજા કરવાથી વ્યક્તિને પાપોમાંથી મુક્તિ મળે છે. તમને જણાવી દઈએ કે આ વર્ષે પરિવર્તિની એકાદશીનું વ્રત 13 સપ્ટેમ્બર 2024, શુક્રવારના રોજ કરવામાં આવશે.
પરિવર્તિની એકાદશીનું મહત્વ વધુ વધી જાય છે કારણ કે આ એકાદશીમાં ભગવાન વિષ્ણુ ઊંઘ દરમિયાન બાજુઓ બદલી નાખે છે. ભગવાન વિષ્ણુની બાજુઓ બદલવાના કારણે તેને પરિવર્તિની એકાદશી કહેવામાં આવે છે. પણ ભગવાન વિષ્ણુ ચાતુર્માસના ચાર મહિનાના સમયગાળામાં આ દિવસે પક્ષો કેમ બદલે છે? એકવાર યુધિષ્ઠિરે ભગવાન કૃષ્ણને આ પ્રશ્ન પૂછ્યો, ત્યારે શ્રી કૃષ્ણએ તેમને પરિવર્તિની એકાદશી સંબંધિત આ વાર્તા કહી, જે મુજબ
પરિવર્તિની એકાદશી 2024 કથા
કૃષ્ણ (શ્રી કૃષ્ણ) કહે છે, હે યુધિષ્ઠિર! ત્રેતાયુગમાં મારો એક ભક્ત હતો, જેનું નામ બાલી હતું. બાલી દૈત્ય કુળનો હોવા છતાં, તે દરરોજ મારી ભક્તિભાવથી પૂજા કરતો હતો. આ ઉપરાંત, રાક્ષસ રાજા બલિ હંમેશા યજ્ઞ કરતા હતા અને બ્રાહ્મણોને દાન આપતા હતા. એક દિવસ તેને પોતાની શક્તિનો ગર્વ થયો અને તેણે ઈન્દ્રલોક પર હુમલો કરીને તેને જીતી લીધો. આ પછી તેણે બધા દેવતાઓને ઈન્દ્રલોક છોડવા માટે દબાણ કર્યું.
બલિદાનથી પરેશાન થઈને ઈન્દ્ર સહિત તમામ દેવતાઓ વૈકુંઠ ધામમાં આવ્યા અને મંત્રોચ્ચાર કરીને મારી સ્તુતિ કરી, જેના કારણે મારી ઉંઘ હરામ થઈ ગઈ અને હું મારી તરફ વળ્યો. મારી નિંદ્રા ભાંગીને મેં દેવતાઓને કહ્યું કે તમે ચિંતા ન કરો, હું જલ્દી કોઈ ઉપાય વિચારીશ જેથી તમે ઈન્દ્રલોકમાં પહોંચી શકો.
જ્યારે બધા દેવતાઓ વૈકુંઠ ધામ છોડીને ગયા ત્યારે હું વામનનું રૂપ ધારણ કરીને રાક્ષસ રાજા બલિના સ્થાને પહોંચ્યો. મેં બાલીને ત્રણ પગથિયાંની જમીન દાનમાં આપવા કહ્યું. તે ઉદાર હતો અને બાલી તરત જ મને ત્રણ પેસ જમીન આપવા સંમત થયો. આ પછી મેં મારું કદ વધાર્યું. એક પગલામાં મેં પૃથ્વીનું વિશ્વ માપ્યું અને બીજા પગલામાં મેં સ્વર્ગ માપ્યું.
જ્યારે મેં બાલીને પૂછ્યું કે મારે મારું ત્રીજું પગલું ક્યાં ભરવું જોઈએ, ત્યારે તેણે માથું આગળ કર્યું. મારો પગ તેના મસ્તકને અડતા જ બાલી નરકમાં ગયો. પરંતુ હું તેમની ભક્તિ અને ભાવનાઓથી ખૂબ જ ખુશ હતો. તેથી જ મેં તેને અંડરવર્લ્ડનો રાજા બનાવ્યો.
