Supreme Court: સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે, 29 માર્ચ, 2003ના સરકારી પરિપત્ર હેઠળ અપીલકર્તાઓ તેમની નોકરી ચાલુ રાખવા માટે હકદાર છે.
Supreme Court: રાજ્ય સરકારને બંધારણ હેઠળ પ્રકાશિત SC-STની યાદીમાં સુધારો કરવાનો અધિકાર નથી.
સુપ્રીમ કોર્ટે બુધવારે (28 ઓગસ્ટ, 2024) એ લાખો કર્મચારીઓને રાહત આપી છે
જેમની અનુસૂચિત જાતિ-અનુસૂચિત જનજાતિ ક્વોટા હેઠળની સરકારી નોકરીઓ દાવ પર છે. આવી સ્થિતિમાં સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્ણયથી તેમને મોટી રાહત મળી છે. આ લોકોને SC-ST ક્વોટા હેઠળ કેન્દ્ર સરકાર અને જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોમાં નોકરીઓ મળી હતી, પરંતુ કર્ણાટક સરકારે તે સમુદાયોને બાકાત રાખ્યા છે જેમાં આ લોકો SC-ST શ્રેણીમાંથી આવે છે. આ કર્મચારીઓને આ આધારે નોકરીમાંથી કાઢી મુકવામાં આવે તેવી ભીતિ હતી. કર્ણાટક હાઈકોર્ટના આદેશ પર, આ લોકોના એમ્પ્લોયરોએ તેમને કારણ બતાવો નોટિસ પાઠવી હતી અને તેમની સેવાઓ કેમ બંધ ન કરવી જોઈએ તે પણ પૂછ્યું હતું.
જસ્ટિસ હિમા કોહલી અને જસ્ટિસ સંદીપ મહેતાની બેન્ચે કર્ણાટક હાઈકોર્ટના આ નિર્ણયને ફગાવી દીધો છે.
કોર્ટે કહ્યું, ‘અમે માનીએ છીએ કે પ્રતિવાદી બેંકો/ઉપક્રમો દ્વારા અપીલકર્તાઓને કારણ બતાવો નોટિસ જારી કરવાની સૂચિત કાર્યવાહી ટકી શકતી નથી અને તેને રદ કરવામાં આવે છે.’
નિર્મલા સહિત કોટેગરા અનુસૂચિત જાતિ અને કુરુબા અનુસૂચિત જનજાતિના કર્મચારીઓને તેમની બેંકો દ્વારા તેમને જવાબ આપવા માટે નોટિસ આપવામાં આવી હતી. આ લોકો કેનેરા બેંક, ઓરિએન્ટલ ઈન્સ્યોરન્સ કંપની લિમિટેડ અને હિન્દુસ્તાન એરોનોટિક્સ લિમિટેડના કર્મચારીઓ છે. જાહેર ક્ષેત્રના ઉપક્રમોના એમ્પ્લોયરોએ કહ્યું હતું કે આ કર્મચારીઓની જાતિઓ અને જનજાતિ હવે અનુસૂચિત જાતિ અને અનુસૂચિત જનજાતિનો ભાગ નથી, તેથી તેમને તેમની નોકરી ચાલુ રાખવાની મંજૂરી આપી શકાતી નથી જે તેમને અનામત શ્રેણી હેઠળ મળી હતી.
અનેક અરજીઓ પર નિર્ણય લેતા સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે સામાન્ય મુદ્દો એ છે
કે શું કોઈ વ્યક્તિ રાષ્ટ્રીયકૃત બેંક અથવા ભારત સરકારના ઉપક્રમની સેવામાં કર્ણાટકમાં અનુસૂચિત જાતિ અથવા અનુસૂચિત જનજાતિના પ્રમાણપત્રના આધારે જોડાઈ છે કે કેમ, તે રાજ્ય સરકાર કરશે. તે જાતિ અથવા જનજાતિને સૂચિમાંથી દૂર કર્યા પછી પણ તેના પદ પર ચાલુ રાખવા માટે હકદાર છે.
બેન્ચે કહ્યું, ‘અમે એ નિષ્કર્ષ પર પહોંચ્યા છીએ કે 29 માર્ચ, 2003ના સરકારી પરિપત્રના આધારે અપીલકર્તાઓ તેમની સેવાઓની સુરક્ષા માટે હકદાર છે. 29 માર્ચ, 2003ના રોજ કર્ણાટક સરકાર દ્વારા બહાર પાડવામાં આવેલા પરિપત્રમાં ખાસ કરીને વિવિધ જ્ઞાતિઓને રક્ષણ પૂરું પાડવામાં આવ્યું હતું, જેમાં તે જ્ઞાતિઓનો પણ સમાવેશ થતો હતો જે 11 માર્ચ, 2002ના અગાઉના સરકારના પરિપત્રમાં સમાવિષ્ટ ન હતી.’
સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે નાણા મંત્રાલયે ઓગસ્ટ 2005ના એક પત્રમાં સંબંધિત બેંક કર્મચારીઓને રક્ષણાત્મક કવચ પ્રદાન કર્યું હતું
અને તેમને વિભાગીય અને ફોજદારી કાર્યવાહીથી બચાવ્યા હતા. આદેશમાં તે નિર્ણયને ટાંકીને કહેવામાં આવ્યું હતું કે રાજ્ય સરકારને બંધારણની કલમ 341 અને 342 હેઠળ પ્રકાશિત અનુસૂચિત જાતિ અને જનજાતિની સૂચિમાં સુધારો કરવાનો અથવા બદલવાનો કોઈ અધિકાર નથી. કોર્ટે કહ્યું કે એમાં કોઈ વિવાદ નથી કે અપીલકર્તા કર્મચારીઓએ કાયદાની યોગ્ય પ્રક્રિયાને અનુસરીને તેમના SC અને ST પ્રમાણપત્રો મેળવ્યા હતા.
