MonkeyPox: મૃત્યુદર બદલાય છે; મૃત્યુ દર માત્ર રોગ દ્વારા જ નહીં પરંતુ દર્દીને જે સેવા મળી રહી છે તેના આધારે પણ નક્કી કરવામાં આવે છે.
વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન (WHO) એ મંકીપોક્સને વૈશ્વિક ઈમરજન્સી જાહેર કરી છે. આ એક વાયરલ ચેપ છે. બે વર્ષમાં આ બીજી વખત છે જ્યારે આ રોગ આ રીતે સમગ્ર વિશ્વમાં ફેલાયો છે. ચાલો જાણીએ એમપોક્સ ફ્લૂના લક્ષણો અને કારણો.
આ લોકોને એમપોક્સનું સૌથી વધુ જોખમ હોય છે
Mpox જીવલેણ બની શકે છે. બાળકો, સગર્ભા સ્ત્રીઓ અને નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિ ધરાવતા લોકો અને એચઆઈવીથી પીડિત લોકો આ રોગનું ઉચ્ચ જોખમ ધરાવે છે. WHOએ હાલમાં જ આ રોગને તેના ખતરનાક સ્વરૂપને જોતા વૈશ્વિક કટોકટી જાહેર કરી છે. કારણ કે એમપોક્સ વાયરસનો નવો સ્ટ્રેન પહેલીવાર ઓળખવામાં આવ્યો હતો.
આ રોગ હવે ધીમે ધીમે અન્ય દેશોમાં પણ ફેલાઈ રહ્યો છે.
એમપોક્સ જાતીય સંપર્ક સહિત નજીકના શારીરિક સંપર્ક દ્વારા ફેલાય છે, પરંતુ તે હવા દ્વારા સરળતાથી ફેલાય છે તેવા કોઈ પુરાવા નથી. તેના નવા તાણથી ચિંતા સર્જાઈ છે. કારણ કે તે લોકોમાં વધુ સરળતાથી ફેલાઈ રહી હોવાનું જણાય છે. ડબ્લ્યુએચઓએ બે વર્ષ પહેલાં એમપોક્સને કટોકટી જાહેર કરી, જ્યારે રોગનું એક સ્વરૂપ, ‘ક્લેડ IIb’, સમગ્ર વિશ્વમાં ફેલાવાનું શરૂ થયું, મુખ્યત્વે પુરુષો સાથે સેક્સ કરનારા પુરુષોમાં.
આફ્રિકામાં બગડતી પરિસ્થિતિ
MPox દાયકાઓથી આફ્રિકાના ભાગોમાં જાહેર આરોગ્યની સમસ્યા છે. પ્રથમ માનવ કેસ 1970 માં કોંગોમાં હતો, અને ત્યારથી ફાટી નીકળવાનું ચાલુ છે. કોંગોમાં અત્યાર સુધીનો સૌથી ખરાબ પ્રકોપ થયો છે. જાન્યુઆરી 2023 થી અત્યાર સુધીમાં 27,000 કેસ અને 1,100 થી વધુ મૃત્યુ થયા છે, જેમાંથી મોટાભાગના બાળકો હવે કોંગોમાં ફેલાય છે – વાયરસનું સ્થાનિક સ્વરૂપ, જેને ‘ક્લેડ I’ અને ‘ક્લેડ આઈબી’ કહેવાય છે. એક નવો તાણ, જેમાં ‘ક્લેડ’ શબ્દ વાયરસના એક સ્વરૂપનો સંદર્ભ આપે છે.
કોંગોથી તે રવાન્ડા, યુગાન્ડા, બુરુન્ડી અને કેન્યા સુધી ફેલાયું છે. સ્વીડને ગુરુવારે આફ્રિકાની બહાર નવા પ્રકાર, ‘ક્લેડ આઈબી’નો પ્રથમ કેસ નોંધ્યો હતો. ડબ્લ્યુએચઓના પ્રવક્તાએ જણાવ્યું હતું કે આ કેસ ભાગીદારીની જરૂરિયાતને પુનરાવર્તિત કરે છે, અને એજન્સી એમપોક્સના ફેલાવાને રોકવા માટે મુસાફરી પ્રતિબંધો સામે સલાહ આપવાનું ચાલુ રાખે છે. પાકિસ્તાને શુક્રવારે ગલ્ફ કન્ટ્રીથી પરત ફરેલા દર્દીમાં એમપોક્સ વાયરસના કેસની પુષ્ટિ કરી હતી, જોકે તે સ્પષ્ટ નથી થયું કે તે નવો પ્રકાર છે કે ક્લેડ જે 2022 થી વૈશ્વિક સ્તરે ફેલાઈ રહ્યો છે.
2022 માં Mpox સામે લડવા માટે WHO ની $34 મિલિયનની અપીલને દાતાઓ તરફથી કોઈ પ્રતિસાદ મળ્યો ન હતો, અને રસીના ડોઝની ઍક્સેસ ધરાવતા લોકોમાં ભારે અસમાનતા હતી. બાવેરિયન નોર્ડિક અને કેએમ બાયોલોજિક્સ દ્વારા બનાવવામાં આવેલા વૈશ્વિક પ્રકોપમાં ઉપયોગમાં લેવાતા બે શોટ્સની ઍક્સેસ આફ્રિકન દેશો પાસે નથી.
બે વર્ષ પછી પણ પરિસ્થિતિ એ જ છે, જોકે તેને બદલવાના પ્રયાસો કરવામાં આવી રહ્યા છે, WHO એ બુધવારે જણાવ્યું હતું કે તેણે સ્ટોકપાઈલ ધરાવતા દેશોને ડોઝ દાન કરવાની અપીલ કરી હતી. આફ્રિકા સીડીસીએ કહ્યું કે તેની પાસે વિસ્તૃત કર્યા વિના ડોઝ સુરક્ષિત કરવાની યોજના છે, પરંતુ સ્ટોક હાલમાં મર્યાદિત છે. મૃત્યુદર અલગ-અલગ હોય છે અને સૌથી વધુ બીમાર દર્દીઓ માટે ઉપલબ્ધ આરોગ્ય સંભાળ પર ઘણો આધાર રાખે છે. કોંગોમાં આ પ્રકોપમાં, ‘ક્લેડ I’ અને ‘ક્લેડ Ib’ બંનેમાં દર લગભગ 4 ટકા રહ્યા છે. ‘Clade II’, જે વૈશ્વિક સ્તરે ફેલાઈ હતી, તે ઘણી ઓછી ઘાતક હતી.
