Supreme Court: ન્યાયમૂર્તિ હિમા કોહલી અને અહસાનુદ્દીન અમાનુલ્લાહની બેન્ચે જણાવ્યું હતું કે પ્રમોશન માટે ધ્યાનમાં લેવાના અધિકારને અદાલતો દ્વારા માત્ર વૈધાનિક અધિકાર તરીકે નહીં પરંતુ મૂળભૂત અધિકાર તરીકે ગણવામાં આવે છે. જો કે, પોતાને બઢતી આપવાનો કોઈ મૂળભૂત અધિકાર નથી,એમ કોર્ટે જણાવ્યું હતું.
Supreme Court કહ્યું છે કે કર્મચારીઓ યોગ્યતાના માપદંડોને સંતોષતા હોય તે આધીન પ્રમોશન માટે વિચારણા માટે હકદાર છે અને ઉચ્ચ પદ પર અપગ્રેડેશન માટે કર્મચારીને ધ્યાનમાં લેવામાં નિષ્ફળતા તેમના મૂળભૂત અધિકારનું ઉલ્લંઘન કરશે.
ન્યાયમૂર્તિ હિમા કોહલી અને અહસાનુદ્દીન અમાનુલ્લાહની બેન્ચે જણાવ્યું હતું કે
પ્રમોશન માટે ધ્યાનમાં લેવાના અધિકારને અદાલતો દ્વારા માત્ર વૈધાનિક અધિકાર તરીકે નહીં પરંતુ મૂળભૂત અધિકાર તરીકે ગણવામાં આવે છે. જો કે, પોતાને બઢતી આપવાનો કોઈ મૂળભૂત અધિકાર નથી,એમ કોર્ટે જણાવ્યું હતું
કોર્ટે પટના હાઈકોર્ટના આદેશને બાજુ પર રાખ્યો હતો જેમાં બિહાર વિદ્યુત બોર્ડને 5 માર્ચ, 2003ના બદલે 29 જુલાઈ, 1997થી જોઈન્ટ સેક્રેટરીના પદ પર અન્ડર સેક્રેટરી રહેલા ધરમદેવ દાસના પ્રમોશનના કેસ પર વિચાર કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો હતો, કારણ કે તે ઠરાવ મુજબ ચોક્કસ સમયગાળો પૂર્ણ કર્યો.
ખંડપીઠે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે જો વિષયની જગ્યાઓ ખાલી હોય તો
ખંડપીઠે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે જો વિષયની જગ્યાઓ ખાલી હોય તોપણ તે આગલી ઉચ્ચ પોસ્ટ પર પૂર્વવર્તી પ્રમોશનનો દાવો કરવા માટે પ્રતિવાદીની તરફેણમાં આપમેળે મૂલ્યવાન હક બનાવશે નહીં.
“જ્યારે વાસ્તવિક ખાલી જગ્યા ઊભી થાય ત્યારે જ પ્રતિવાદીને ઝડપી પ્રમોશનનો લાભ આપવામાં આવ્યો હતો અને તે પણ નિર્ધારિત પ્રક્રિયામાંથી પસાર થવા પર,” કોર્ટે જણાવ્યું હતું.
તેની અપીલમાં, બોર્ડે હાઈકોર્ટના આદેશની માન્યતા પર પ્રશ્ન ઉઠાવ્યો હતો અને દલીલ કરી હતી કે અગાઉના બિહારના વિભાજન પછી, સંયુક્ત સચિવનું પદ છથી ઘટાડીને ત્રણ કરવામાં આવ્યું હતું. સમય અવધિ માપદંડ પ્રકૃતિમાં માત્ર એક નિર્દેશિકા હતી અને પ્રતિવાદીએ પ્રમોશન પ્રમોશન માટે હકદારીનો દાવો કર્યો હોય તે માટે તેને વૈધાનિક તરીકે ગણી શકાય નહીં.
અદાલતે દલીલ સાથે સંમત થતાં કહ્યું કે, કોઈ પણ પ્રકારની કલ્પના દ્વારા ઉચ્ચ પદ પર નિમણૂકના અધિકારને નિહિત અધિકાર તરીકે ગણી શકાય.
અદાલતે દલીલ સાથે સંમત થતાં કહ્યું કે, કોઈ પણ પ્રકારની કલ્પના દ્વારા ઉચ્ચ પદ પર નિમણૂકના અધિકારને નિહિત અધિકાર તરીકે ગણી શકાય.કોઈપણ કર્મચારી માત્ર ન્યૂનતમ લાયકાતની સેવા પૂર્ણ કરવા પર જ આગામી ઉચ્ચ પોસ્ટ પર બઢતી મેળવવાનો દાવો કરી શકે નહીં. ઠરાવનું આ પ્રકારનું અર્થઘટન ભ્રામક હશે અને વર્ચ્યુઅલ રીતે કર્મચારીને વિચારણા માટેના વારસાગત અધિકારના સ્થાયી કાયદાને રદ કરવામાં પરિણમશે.. પ્રમોશન એ મૂળભૂત અધિકાર છે,” બેન્ચે કહ્યું.
અદાલતે રાજ્ય હેઠળના પદ પર રોજગાર અને નિમણૂકની બાબતોના સંબંધમાં “તકની સમાનતા” ના સિદ્ધાંતમાં સમાયેલ છે મૂળભૂત અધિકારમાં બઢતી માટે ધ્યાનમાં લેવાના અધિકારને વધારવા પાછળની ભાવના પર ભાર મૂક્યો હતો.
રોજગાર અને નિમણૂકમાં સમાન તકના અધિકારના એક પાસા તરીકે પ્રમોશન માટે ધ્યાનમાં લેવાના અધિકારને બંધારણના અનુચ્છેદ 14 અને 16(1) હેઠળ બાંયધરી આપવામાં આવેલ મૂળભૂત અધિકાર તરીકે ગણવામાં આવશે પરંતુ આવા અધિકારનો અનુવાદ કરી શકાતો નથી. પ્રમોશનલ પોસ્ટ પર બઢતી મેળવવા માટે કર્મચારીનો નિહિત અધિકાર, સિવાય કે નિયમો સ્પષ્ટપણે આવી પરિસ્થિતિ માટે પ્રદાન કરે છે,” બેન્ચે જણાવ્યું હતું.
