Oil Company: IOCL, BPCL અને HPCLના ચોથા ક્વાર્ટરના પરિણામો અપેક્ષા મુજબ નથી. ત્રણેય કંપનીઓના ત્રિમાસિક પરિણામોમાં નફાના આંકડા ગયા વર્ષના સમાન સમયગાળા કરતા ઓછા જોવા મળ્યા છે. ખાસ વાત એ છે કે નાણાકીય વર્ષના ત્રણ ક્વાર્ટરમાં સરકારી પેટ્રોલિયમ કંપનીઓએ 69 હજાર કરોડ રૂપિયાથી વધુનો નફો નોંધાવ્યો હતો.
ત્રિમાસિક પરિણામોનો રાઉન્ડ તેના અંતિમ તબક્કામાં છે. દેશની ત્રણેય સરકારી પેટ્રોલિયમ કંપનીઓએ તેમના રિપોર્ટ કાર્ડ રજૂ કર્યા છે. ચોથા ક્વાર્ટરમાં, ત્રણ કંપનીઓ ઈન્ડિયન ઓઈલ કોર્પોરેશન લિમિટેડ એટલે કે IOCL, ભારત પેટ્રોલિયમ કોર્પોરેશન લિમિટેડ એટલે કે BPCL અને હિન્દુસ્તાન પેટ્રોલિયમ કોર્પોરેશન લિમિટેડ એટલે કે HPCLનો નફો ગયા વર્ષના સમાન સમયગાળાની સરખામણીમાં નોંધપાત્ર રીતે ઘટ્યો છે. તે પછી પણ, જો આપણે આખા નાણાકીય વર્ષમાં ત્રણેય કંપનીઓના ચોખ્ખા નફા પર નજર કરીએ, તો તે આજીવન ઉચ્ચ છે. જો નફાના આંકડા પર નજર કરીએ તો ત્રણેય કંપનીઓએ સંયુક્ત રીતે 82500 કરોડ રૂપિયાનો નફો કર્યો છે.
ખાસ વાત એ છે કે ત્રણેય કંપનીઓએ નાણાકીય વર્ષના ત્રણ ક્વાર્ટરમાં 69 હજાર કરોડ રૂપિયાથી વધુનો નફો કર્યો હતો. અંદાજ લગાવવામાં આવી રહ્યો હતો કે સરકારી પેટ્રોલિયમ કંપનીઓનો નફો 90 હજાર રૂપિયાને પાર કરી શકે છે. આ આંકડાને સ્પર્શ કરવાનું ભૂલી જાઓ, કંપનીઓ તેની નજીક પણ આવી શકી નથી. ચોથા ક્વાર્ટરમાં પેટ્રોલિયમ કંપનીઓનો નફો અપેક્ષા મુજબ ન થવાના કારણો શું છે? ચાલો આંકડાની ભાષામાં સમજવાનો પ્રયત્ન કરીએ. ચાલો એ પણ જણાવવાનો પ્રયત્ન કરીએ કે ચોથા ક્વાર્ટરમાં ત્રણેય કંપનીઓનું પ્રદર્શન કેવું રહ્યું અને આખા વર્ષમાં કઈ કંપનીએ કેટલો નફો કર્યો?
HPCL રિપોર્ટ કાર્ડ
HPCL રિપોર્ટ કાર્ડગત નાણાકીય વર્ષ 2023-24ના ચોથા ક્વાર્ટરમાં હિન્દુસ્તાન પેટ્રોલિયમ કોર્પોરેશન લિમિટેડ એટલે કે HPCLના નફામાં 25 ટકાનો ઘટાડો નોંધાયો છે.
કંપનીના જણાવ્યા અનુસાર, નાણાકીય વર્ષ 2023-24 ના ચોથા ક્વાર્ટરમાં તેનો ચોખ્ખો નફો 2,709.31 કરોડ રૂપિયા હતો.
જ્યારે નાણાકીય વર્ષ 2022-23 ના ચોથા ક્વાર્ટરમાં હિન્દુસ્તાન પેટ્રોલિયમ કોર્પોરેશન લિમિટેડનો ચોખ્ખો નફો 3,608.32 કરોડ રૂપિયા જોવા મળ્યો હતો.
આ ક્વાર્ટરમાં, કંપનીએ ક્રૂડ ઓઈલના પ્રત્યેક બેરલને ઈંધણમાં રૂપાંતરિત કરીને US $6.93ની કમાણી કરી છે.
જ્યારે અગાઉના ક્વાર્ટરમાં કંપનીનો માર્જિન આંકડો પ્રતિ બેરલ $8.50 હતો.
જો આપણે સમગ્ર નાણાકીય વર્ષ 2023-24 વિશે વાત કરીએ, તો HPCLનો ચોખ્ખો નફો 16,014.61 કરોડ રૂપિયા જોવા મળ્યો છે.
બીજી બાજુ, નાણાકીય વર્ષ 2022-23માં, HPCLએ માત્ર નફો જ કર્યો ન હતો, પરંતુ તેને 6,980.23 કરોડ રૂપિયાનું નુકસાન થયું હતું.
BPCLનો નફો ઘટ્યો
રિફાઇનિંગ માર્જિનમાં ઘટાડો થવાને કારણે માર્ચ ક્વાર્ટરમાં સરકારી પેટ્રોલિયમ કંપની BPCLનો ચોખ્ખો નફો 30 ટકા ઘટીને રૂ. 4,789.57 કરોડ થયો છે.
ખાસ વાત એ છે કે એક વર્ષ પહેલા આ જ ક્વાર્ટરમાં કંપની BPCLએ રૂ. 6,870.47 કરોડનો ચોખ્ખો નફો કર્યો હતો.
ચોથા ક્વાર્ટરમાં, BPCLનું ટર્નઓવર પાછલા ક્વાર્ટરની સરખામણીએ નજીવો નીચું રૂ. 1.32 લાખ કરોડ હતું.
ગયા વર્ષના સમાન ક્વાર્ટરમાં એટલે કે નાણાકીય વર્ષ 2023 ના સમાન ક્વાર્ટરમાં, BPCLનો બિઝનેસ 1.34 લાખ કરોડ રૂપિયા જોવા મળ્યો હતો.
જો આપણે સમગ્ર નાણાકીય વર્ષ એટલે કે 2023-24ની વાત કરીએ તો BPCLએ 26,858.84 કરોડ રૂપિયાનો રેકોર્ડ નફો કર્યો છે.
ખાસ વાત એ છે કે ગત વર્ષ 2022-23માં BPCLનો ચોખ્ખો નફો 2,131.05 કરોડ રૂપિયા હતો.
IOCL ની સ્થિતિ શું છે?
- દેશની સૌથી મોટી સરકારી ઓઈલ કંપનીના ચોખ્ખા નફામાં ગયા વર્ષના સમાન ગાળામાં 10 ટકાનો ઘટાડો થયો છે.
- આંકડાઓની વાત કરીએ તો ચોથા ક્વાર્ટરમાં ઈન્ડિયન ઓઈલ કોર્પોરેટ લિમિટેડનો ચોખ્ખો નફો રૂ. 5,149 કરોડ જોવા મળ્યો હતો.
- છેલ્લા નાણાકીય વર્ષ 2023 વિશે વાત કરીએ તો, IOCLનો ચોખ્ખો નફો 10,290 કરોડ રૂપિયા હતો.
- જો આપણે નાણાકીય વર્ષ 2024 ના ત્રીજા ક્વાર્ટરની વાત કરીએ તો IOCLનો ચોખ્ખો નફો 9,030 કરોડ રૂપિયા હતો.
- સમગ્ર નાણાકીય વર્ષ 2024 વિશે વાત કરીએ તો, IOCLનો નફો 39,619 કરોડ રૂપિયા છે, જે અન્ય બે કંપનીઓ કરતાં વધુ છે.
- જ્યારે નાણાકીય વર્ષ 2023માં IOCLનો ચોખ્ખો નફો 8,242 કરોડ રૂપિયા ઘણો ઓછો હતો.
સરકારી કંપનીઓનો કુલ નફો
જો આપણે સરકારી કંપનીઓના સમગ્ર ચોખ્ખા નફા પર નજર કરીએ તો તે રૂ. 82,492.45 કરોડ છે. જે ઘણી સારી સ્થિતિમાં છે. શક્ય છે કે આજ સુધી ત્રણેય સરકારી કંપનીઓનો ચોખ્ખો નફો આટલો ક્યારેય ન થયો હોય. તે પછી પણ, આ નફાને ત્રીજા ત્રિમાસિક ગાળાના આંકડાઓ આવ્યા બાદ નક્કી કરવામાં આવેલા અંદાજથી ઓછો આંકવામાં આવી રહ્યો છે. હા, ત્રણ ક્વાર્ટરના કુલ નફાને જોયા બાદ નિષ્ણાતોએ અનુમાન લગાવ્યું હતું કે આ આંકડો આખા નાણાકીય વર્ષમાં રૂ. 90 હજાર કરોડને પાર કરી જશે. પરંતુ આ થઈ શક્યું નહીં. કંપનીઓનો રથ રૂ. 83 હજાર કરોડથી પણ ઓછા ભાવે અટકી ગયો.
9 મહિનામાં કેટલો નફો થયો
નાણાકીય વર્ષ 2024 ના પ્રથમ ત્રણ ક્વાર્ટર સરકારી પેટ્રોલિયમ કંપનીઓ માટે એક સ્વપ્ન સાકાર કરતાં ઓછા ન હતા. હા, કંપનીઓએ ત્રણેય ત્રિમાસિક ગાળામાં વિક્રમી કામગીરી નોંધાવી હતી. ઉપરાંત નફાના રેકોર્ડ પણ તૂટ્યા હતા. પરંતુ ચોથા ક્વાર્ટરમાં જે આંકડા જોવા જોઈએ તે જોવા મળ્યા નથી. નાણાકીય વર્ષના પ્રથમ ત્રણ ક્વાર્ટરમાં પેટ્રોલિયમ કંપનીઓએ 69 હજાર કરોડ રૂપિયાથી વધુનો નફો કર્યો હતો. જે પોતાનામાં એક રેકોર્ડ હતો. આ કારણોસર આ આંકડો 90 હજાર કરોડ રૂપિયાને વટાવી જવાનો અંદાજ લગાવવામાં આવી રહ્યો હતો.
ચોથા ક્વાર્ટરમાં નફો કેમ ઘટ્યો?
ચોથા ક્વાર્ટરમાં ઓઈલ કંપનીઓના નફામાં ઘટાડાનું સૌથી મોટું કારણ ક્રૂડ ઓઈલના ભાવમાં વધારો માનવામાં આવે છે. જેના કારણે કંપનીઓના માર્જિનમાં ઘટાડો થયો છે અને તેની અસર નફામાં જોવા મળી હતી. બીજું સૌથી મહત્ત્વનું કારણ એ હતું કે ક્રૂડની કિંમતમાં વધારાને કારણે ઓઈલ કંપનીઓ માટે ઈંધણ બનાવવાનો ખર્ચ વધી ગયો હતો. ત્રીજું સૌથી મહત્ત્વનું કારણ એ છે કે દેશમાં પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં 2 રૂપિયાનો ઘટાડો કરવો પડ્યો. તેની અસર તેલ કંપનીઓના ખિસ્સા પર એવા સમયે દેખાઈ હતી જ્યારે આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં ક્રૂડ ઓઈલના ભાવ ઊંચા હતા.
નફાના નુકસાનનો અંદાજ
15 માર્ચે જ્યારે ઓઈલ કંપનીઓએ પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં પ્રતિ લીટર 2 રૂપિયાનો ઘટાડો કરવાની જાહેરાત કરી હતી ત્યારે જેપી મોર્ગનનો રિપોર્ટ આવ્યો હતો. તે અહેવાલમાં એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે પ્રતિ લિટર રૂ. 2નો ઘટાડો ઓઇલ માર્કેટિંગ કંપનીઓની આવક/એબિટડામાં વાર્ષિક રૂ. 30,000 કરોડ ($3.7 બિલિયન)નો ઘટાડો તરફ દોરી શકે છે. રિપોર્ટનો સ્પષ્ટ અર્થ એવો હતો કે OMC છેલ્લા કેટલાક ક્વાર્ટરમાં જંગી નફો કરી રહી છે, જે વર્ષના આગામી ક્વાર્ટરમાં થશે નહીં. તેની અસર વાર્ષિક આવક અથવા EBITDA પર જોવા મળી શકે છે.
કેવી હતી કંપનીઓના શેરની હાલત?
કેવી હતી કંપનીઓના શેરની હાલત?જો તેલ કંપનીઓના શેરની વાત કરીએ તો IOCLના શેરમાં ગુરુવારે લગભગ 4 ટકાનો ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો અને કંપનીના શેર 156.70 રૂપિયા પર બંધ થયા હતા. જો કે, ટ્રેડિંગ સેશન દરમિયાન કંપનીના શેર પ્રતિ શેર રૂ. 156.10 પર પહોંચી ગયા હતા. બીજી તરફ ગુરુવારે ભારત પેટ્રોલિયમ કોર્પોરેશન લિમિટેડના શેરમાં 4.58 ટકાનો ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો. જેના કારણે કંપનીના શેર રૂ.592.30 પર બંધ થયા હતા.
જોકે, ટ્રેડિંગ સેશન દરમિયાન કંપનીના શેર પણ 590.20 રૂપિયાના દિવસના નીચલા સ્તરે પહોંચી ગયા હતા. હિન્દુસ્તાન પેટ્રોલિયમ કોર્પોરેશન લિમિટેડના શેરમાં 4.17 ટકાનો ઘટાડો જોવા મળ્યો છે. જે બાદ કંપનીનો શેર 501.30 રૂપિયા પર બંધ થયો. જોકે, કંપનીના શેર પણ 497 રૂપિયાના દિવસની નીચી સપાટીએ પહોંચી ગયા હતા.
