RBI: રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાની નાણાકીય નીતિમાં ભારતના આર્થિક વિકાસની ગતિને લઈને સારા અંદાજો આપવામાં આવ્યા છે અને ફુગાવાના લક્ષ્યને લઈને પણ સાવચેતી રાખવામાં આવી છે.
ભારતીય રિઝર્વ બેંકે આજે તેની દ્વિ-માસિક નાણાકીય નીતિ સમિતિના નિર્ણયોની જાહેરાત કરી છે અને નીતિ દરોમાં કોઈ ફેરફાર કરવામાં આવ્યો નથી. RBIની 6 સભ્યોની મોનેટરી પોલિસી કમિટિમાંથી 5 સભ્યોએ રેપો રેટ અને MSF, બેંક રેટના દરોમાં કોઈ ફેરફાર નહીં કરવાની તરફેણમાં બહુમતી સાથે મત આપ્યો છે. આરબીઆઈ ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે મોનેટરી પોલિસી કમિટીની મીટિંગની મિનિટ્સ જાહેર કરતી વખતે દેશની વાસ્તવિક જીડીપી અંગે સારો અંદાજ આપ્યો છે. આ સાથે તેમણે એમ પણ કહ્યું કે ભારતીય અર્થવ્યવસ્થા મજબૂત છે, તે વિકાસના માર્ગ પર સતત આત્મવિશ્વાસપૂર્વક આગળ વધી રહી છે.
જાણો RBIની મોનેટરી પોલિસીમાં સૌથી ખાસ શું હતું
RBI ગવર્નરે સતત છઠ્ઠી વખત પોલિસી રેટ રેપોને 6.5 ટકા પર રાખ્યો છે. રેપો રેટને 6.5 ટકા પર જાળવી રાખવાનો અર્થ એ છે કે હોમ લોન, કાર લોન સહિત વિવિધ લોન પર EMIમાં કોઈ ફેરફાર થશે નહીં.
જાણો દેશના વાસ્તવિક જીડીપી માટે શું લક્ષ્ય નક્કી કરવામાં આવ્યું છે-
વર્તમાન નાણાકીય વર્ષ એટલે કે વર્ષ 2023-24 માટે વાસ્તવિક જીડીપી 7.3 ટકા રહેવાનો અંદાજ છે. આગામી નાણાકીય વર્ષ એટલે કે 2024-25 માટે વાસ્તવિક જીડીપી દર સાત ટકા રહેવાનો અંદાજ છે. આ આગામી નાણાકીય વર્ષના ચાર ત્રિમાસિક ગાળા માટે વાસ્તવિક જીડીપીનો અંદાજ છે.
2024-25 ના પ્રથમ ક્વાર્ટર – 7.2 ટકા
2024-25 ના બીજા ક્વાર્ટર – 6.8 ટકા
2024-25 ના પ્રથમ ક્વાર્ટર – 7 ટકા
2024-25 ના પ્રથમ ક્વાર્ટર – 6.9 ટકા
છૂટક ફુગાવાનો અંદાજ શું છે?
આ સાથે આરબીઆઈએ ચાલુ નાણાકીય વર્ષમાં છૂટક મોંઘવારી દર 5.4 ટકા રહેવાનો અંદાજ મૂક્યો છે. આગામી નાણાકીય વર્ષ એટલે કે 2024-25 માટે CPI અથવા છૂટક ફુગાવાનો દર 4.5 ટકા રહેવાનો અંદાજ છે. આગામી ચાર ક્વાર્ટર માટે રિટેલ ફુગાવાની આગાહી જાણો
2024-25 ના પ્રથમ ક્વાર્ટર – 5 ટકા
2024-25 ના બીજા ક્વાર્ટર – 4 ટકા
2024-25 ના પ્રથમ ક્વાર્ટર – 4.6 ટકા
2024-25 ના પ્રથમ ક્વાર્ટર – 4.7 ટકા
RBI પોલિસીના અન્ય મુદ્દાઓ જાણો
નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં ભારતીય રૂપિયામાં સૌથી ઓછી વધઘટ જોવા મળી હતી. વિનિમય દર તદ્દન સ્થિર રહે છે.
ભારતની વિદેશી મુદ્રા ભંડાર $622.5 બિલિયન છે જે તમામ વિદેશી પ્રતિબદ્ધતાઓને પૂર્ણ કરવા માટે પર્યાપ્ત છે.
નાણાકીય વર્ષ 2023-24ના ઓક્ટોબર-ડિસેમ્બર ક્વાર્ટરમાં ભારતની સેવાઓની નિકાસ મજબૂત રહી છે.
વિદેશમાંથી રેમિટન્સના મામલામાં ભારત મોખરે રહેશે.
આરબીઆઈ ગવર્નરે જણાવ્યું હતું કે અમે અપેક્ષા રાખીએ છીએ કે નિયમનના દાયરામાં આવતા એકમો અનુપાલન, ગ્રાહક સુરક્ષા અને સંરક્ષણની પ્રકૃતિને સર્વોચ્ચ પ્રાથમિકતા આપશે.
પોલિસી રેટમાં ફેરફારની સંપૂર્ણ અસર અને લાભ હજુ સુધી લોન માર્કેટ સુધી પહોંચ્યા નથી.
ગ્રામીણ માંગ સતત વધી રહી છે, શહેરી વપરાશ મજબૂત છે.
ચાલુ ખાતાની ખાધમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો
દેશની ચાલુ ખાતાની ખાધમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે અને તે ચાલુ નાણાકીય વર્ષના બીજા ક્વાર્ટર (જુલાઈ-સપ્ટેમ્બર)માં એટલે કે વર્ષ 2023-24માં ઘટીને 1 ટકા પર આવી ગયો છે. પાછલા નાણાકીય વર્ષના બીજા ક્વાર્ટરમાં એટલે કે 2022-23માં તે 3.8 ટકા હતો.
RBI ગવર્નરની અંતિમ ટિપ્પણી
મંગળવારથી શરૂ થયેલી મોનેટરી પોલિસી કમિટી (MPC)ની ત્રણ દિવસીય બેઠકમાં લેવાયેલા નિર્ણયોનો સારાંશ આપતા RBI ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે જણાવ્યું હતું કે, “સંજોગોને ધ્યાનમાં લીધા પછી, MPCએ રેપો રેટને 6.5 ટકા પર રાખવાનો નિર્ણય કર્યો છે.” આ સાથે, એમપીસીએ પણ અનુકૂળ વલણ પાછું ખેંચવાના તેના સ્ટેન્ડને વળગી રહેવાનો નિર્ણય કર્યો છે. વૈશ્વિક પડકારો છતાં, દેશની અર્થવ્યવસ્થા મજબૂત છે. એક તરફ, આર્થિક વિકાસ દર વધી રહ્યો છે, જ્યારે બીજી તરફ, ફુગાવો નીચે આવી રહ્યો છે. અમારો પાયો મજબૂત છે. વૈશ્વિક પડકારો વચ્ચે ભારતીય અર્થતંત્ર રાજકોષીય સંતુલન જાળવવામાં સફળ રહ્યું છે, જે આર્થિક વિકાસ દર માટે મદદરૂપ છે.”
વચગાળાના બજેટ મુજબ સરકાર રાજકોષીય એકત્રીકરણના માર્ગે ચાલી રહી છે. આર્થિક પ્રવૃત્તિની ગતિ 2024-25માં ચાલુ રહેવાની ધારણા છે અને MPC છૂટક ફુગાવાના લક્ષ્યને ચાર ટકા રાખવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે. વર્ષ 2024માં વૈશ્વિક વિકાસ દર સ્થિર રહેવાની ધારણા છે. આમાં પણ ભારતીય અર્થવ્યવસ્થાની વૃદ્ધિની ગતિ તેજ બની રહી છે અને તે મોટાભાગના નાણાકીય નિષ્ણાતોના અંદાજોને વટાવી રહી છે. તેથી વૈશ્વિક સ્તરે અનિશ્ચિતતા વચ્ચે દેશની અર્થવ્યવસ્થા મજબૂતી બતાવી રહી છે.
