BUDGET 2024: 1 ફેબ્રુઆરીએ બજેટ રજૂ થવા જઈ રહ્યું છે. મધ્યમ વર્ગ ટેક્સ સંબંધિત ફેરફારો પર નજર રાખશે. આ પ્રથમ વખત ન હોત. હવે પ્રશ્ન એ છે કે તેની શરૂઆત ક્યારે થઈ? આજની વાર્તામાં અમે તમને ટેક્સનો ઈતિહાસ સરળ ભાષામાં સમજાવવા જઈ રહ્યા છીએ.
હવે વચગાળાનું બજેટ રજૂ થવામાં 1 સપ્તાહથી પણ ઓછો સમય બાકી છે.
આ વર્ષે લોકસભાની ચૂંટણી યોજાવાની છે, તેથી સરકાર વચગાળાનું બજેટ લાવી રહી છે. તેનો હેતુ ચૂંટણી પહેલા ખર્ચને પહોંચી વળવાનો છે. સરકાર બજેટમાં વિવિધ પ્રકારની કમાણી અને ખર્ચનો પણ ઉલ્લેખ કરે છે. આમાં સૌથી વધુ વારંવાર ઉલ્લેખિત શબ્દ ટેક્સ છે. ટેક્સનો ઈતિહાસ ઘણો જૂનો છે. ભારતની આઝાદી કરતાં જૂની. આજની વાર્તામાં ઈતિહાસના પાના પર ટેક્સ વસૂલાતની વાર્તા જાણવાનો પ્રયાસ કરીએ, જેણે સરકારની તિજોરી ભરવાનું કામ શરૂ કર્યું.
વિશ્વના લગભગ તમામ દેશોમાં આવકવેરા સંબંધિત કાયદા છે અને તેમાં ભારતનો પણ સમાવેશ થાય છે.
આ વિષય પર બનેલા કાયદાઓનો પાયો બ્રિટિશ શાસન દરમિયાન નખાયો હતો, જ્યારે ભંડોળના અભાવે તેનો અમલ કરવામાં આવ્યો હતો. સરકાર આવકવેરાના માધ્યમથી સામાન્ય લોકો પાસેથી નાણાં એકત્ર કરે છે જેથી સમાજનો વિકાસ શક્ય બને. ભારતમાં આવકવેરાનું મુખ્ય મથક નવી દિલ્હીમાં છે, જે નાણા મંત્રાલયના મહેસૂલ વિભાગ હેઠળ કાર્ય કરે છે, અને સેન્ટ્રલ બોર્ડ ઓફ ડાયરેક્ટ ટેક્સીસ (CBDT) નામની સર્વોચ્ચ સંસ્થાનું નેતૃત્વ કરે છે.
આ વાર્તા 164 વર્ષ જૂની છે
ભારત સરકારને આર્થિક રીતે મદદ કરવા માટે, જેમ્સ વિલ્સને 24 જુલાઈ 1860ના રોજ ભારતમાં આવકવેરો દાખલ કર્યો. 1857ના વિદ્રોહ દરમિયાન બ્રિટિશ શાસન દ્વારા થયેલા નુકસાનની ભરપાઈ કરવા માટે આ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો. આ આવકવેરા યોજનાનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય દેશની તિજોરી ભરવા અને રાજકીય પરિસ્થિતિ સુધારવાનો હતો. આ આવકવેરા યોજના 1922 સુધી ચાલી હતી, જ્યારે નવો આવકવેરા કાયદો ઘડવામાં આવ્યો હતો અને સત્તાવાર માળખું અથવા વિભાગની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી. વધુમાં, કાયદામાં 1939માં સુધારો કરવામાં આવ્યો હતો અને બે મોટા માળખાકીય સુધારા કરવામાં આવ્યા હતા.
રિપોર્ટ શું કહે છે?
નાણા મંત્રાલય દ્વારા જારી કરવામાં આવેલા આંકડા અનુસાર, કુલ કર સંગ્રહમાં વૃદ્ધિ દર રૂ. 16.61 લાખ કરોડ હતો, જે 2022-23ના નાણાકીય વર્ષના અહેવાલ મુજબ અગાઉના વર્ષમાં રૂ. 14.12 લાખ કરોડની સરખામણીએ 17.63 ટકાની વૃદ્ધિ દર્શાવે છે. . જો આપણે તેની સરખામણી નાણાકીય વર્ષ 2023-24ના જૂન ક્વાર્ટર સુધીના કલેક્શન સાથે કરીએ તો, આપણે જોઈએ છીએ કે નાણાકીય વર્ષ 2023-24 માટે ડાયરેક્ટ ટેક્સ કલેક્શન રૂ. 3.79 લાખ કરોડ હતું, જે ગયા વર્ષે 2022-23ના સમાન સમયગાળાની સરખામણીએ રૂ. 3,41,568 હતું. કરોડ આના પરથી આપણે જોઈએ છીએ કે આ સમયગાળામાં 11.18% નો વધારો થયો છે.