LOHRI: શીખ અને પંજાબી સમુદાયના લોકો દ્વારા લોહરીનો તહેવાર ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે અને આ તહેવાર દર વર્ષે 13મી જાન્યુઆરીએ ઉજવવામાં આવે છે. આ તહેવારના અવસર પર શીખ સમુદાયના ખેડૂતો તેમના નવા પાકને અગ્નિમાં અર્પણ કરે છે અને પરિવાર માટે સુખ અને સમૃદ્ધિ માટે પ્રાર્થના કરે છે.
લોહરી 2024: લોહરીનો તહેવાર પંજાબ, હરિયાણા, દિલ્હી જેવા રાજ્યોના મોટા તહેવારોમાંનો એક છે. લોહરીનો તહેવાર દર વર્ષે મકરસંક્રાંતિના એક દિવસ પહેલા એટલે કે આજે ઉજવવામાં આવશે. લોહરીનો આ તહેવાર ખાસ કરીને પંજાબ અને હરિયાણામાં ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવશે. લોહરીના દિવસે અને રાત્રે અગ્નિ પ્રગટાવવામાં આવે છે અને અગ્નિની પ્રદક્ષિણા કર્યા પછી તેમાં તલ, ગોળ, મગફળી, રેવડી વગેરે અર્પણ કરવામાં આવે છે. આ પછી, પરિવારના સભ્યો, નજીકના મિત્રો, સંબંધીઓ વગેરે ભેગા થાય છે અને ડ્રમ પર ભાંગડા અને ગીદ્ધા કરે છે અને એકબીજાને લોહરી પર અભિનંદન આપે છે. આ ઉપરાંત લોહરીનો તહેવાર પણ ખેડૂતો માટે ખૂબ જ ખાસ માનવામાં આવે છે. કારણ કે ખેડૂતો તેમના નવા પાકને અગ્નિમાં અર્પણ કરીને તેમના પરિવારની સુખ અને સમૃદ્ધિની ઇચ્છા રાખે છે.
લોહરીનો તહેવાર લણણી અને હવામાન સાથે સંબંધિત છે. આ સિઝનમાં પંજાબમાં ખેડૂતોના ખેતરો ખીલવા લાગે છે અને રવિ પાકની લણણી થાય છે.
આવી સ્થિતિમાં, નવા પાકની ખુશી અને આગામી વાવણીની તૈયારી પહેલા આ તહેવાર ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસે લણણીની પણ પૂજા કરવામાં આવે છે. લોહરી નિમિત્તે ઠંડીનો માહોલ હોય છે, તેથી અગ્નિ પ્રગટાવવાની પ્રથા સદીઓથી ચાલી આવે છે અને આ અગ્નિમાં તલ, મગફળી, મકાઈ વગેરેની વસ્તુઓ ચઢાવવામાં આવે છે.
આ તહેવાર ખેડૂતો માટે ખાસ છે
લોહરી એ લણણી અને હવામાન સાથે સંબંધિત તહેવાર છે. આ સિઝનમાં પંજાબમાં ખેડૂતોના ખેતરો ખીલવા લાગે છે. રવિ પાકની લણણી થાય છે. આવી સ્થિતિમાં, નવા પાકની ખુશી અને આગામી વાવણીની તૈયારી પહેલા આ તહેવાર ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસે લણણીની પણ પૂજા કરવામાં આવે છે. લોહરીના સમયે ઠંડીનું વાતાવરણ હોવાથી અગ્નિ પ્રગટાવવાની પરંપરા છે અને આ અગ્નિમાં તલ, મગફળી, મકાઈ વગેરેની વસ્તુઓ ચઢાવવામાં આવે છે.
પંડિત નારાયણ હરિ શુક્લાએ જણાવ્યું કે, સૂર્ય ભગવાન ધનુરાશિ છોડીને 15 જાન્યુઆરીએ મોડી રાત્રે મકર રાશિમાં પ્રવેશ કરશે, તેથી આ વર્ષે 15 જાન્યુઆરીએ મકર સંક્રાંતિ ઉજવવામાં આવશે. આના એક દિવસ પહેલા લોહરીનો તહેવાર ઉજવવામાં આવશે. તેથી, આ શુભ સમયમાં જ વિધિ પ્રમાણે લોહરીની પૂજા કરો.
લોહરી માટે આ શુભ સમય છે
સવારે 05.27 થી 06.21, બપોરે 02.15 થી 02.57, સાંજે 05.42 થી 06.09, બપોરે 12.03 થી 12.57 સુધી
લોહરીનો તહેવાર આ ધાર્મિક વિધિઓ વિના અધૂરો છે
દુલ્લા ભટ્ટીની વાર્તા
લોહરીનો તહેવાર પંજાબમાં દુલ્લા ભટ્ટીની વાર્તા સાથે જોડાયેલો છે. મુઘલ શાસક અકબરના સમયમાં દુલ્લા ભટ્ટીને પંજાબમાં ગરીબોનો મદદગાર માનવામાં આવતો હતો. એવું કહેવાય છે કે તે સમયે છોકરીઓને ગુલામી માટે વેચવામાં આવતી હતી. દુલ્લા ભટ્ટીએ આવી ઘણી છોકરીઓને મુક્ત કરાવી હતી અને તેમના લગ્ન પણ કરાવ્યા હતા.
ધાર્મિક માન્યતાઓ
લોહરી પર અગ્નિ પ્રગટાવવા અંગે એવું માનવામાં આવે છે કે આ અગ્નિ રાજા દક્ષની પુત્રી સતીની યાદમાં પ્રગટાવવામાં આવે છે. ઘણા લોકો એવું પણ માને છે કે લોહરીનું નામ સંત કબીરની પત્ની લોઈના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું હતું. પંજાબના કેટલાક ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં તેને લોઇ પણ કહેવામાં આવે છે.
પૌરાણિક કથા
લોહરી સંબંધિત ઘણી પૌરાણિક કથાઓ પણ પ્રચલિત છે. એવું કહેવાય છે કે લોહરી હોલિકાની બહેન હતી. લોહરી સારી પ્રકૃતિની હતી, તેથી તેની પૂજા કરવામાં આવે છે અને તેના નામ પર લોહરીનો તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે.
લોહરી પર આ કામ કરો
લોહરીના દિવસે ગરીબ અને જરૂરિયાતમંદોને દાન કરવું જોઈએ. એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે ગાયને અડદની દાળ અને ચોખા ખવડાવવાથી ઘરની પરેશાનીઓમાંથી મુક્તિ મળે છે. આમ કરવાથી પરિવારમાં સુખ-શાંતિનું વાતાવરણ જળવાઈ રહે છે.
