આ ભક્તની ભક્તિ સામે શ્રી રામ પણ હારી ગયા હતા, ખુદ ભગવાને પણ આવી પ્રતિજ્ઞા લેવી પડી હતી!
રામાયણમાં આવી પ્રેરણાદાયી, રસપ્રદ અને ભક્તિ કથાઓ છે, જે જાણવી જ જોઈએ. આમાંની એક રસપ્રદ વાર્તા ભગવાન શ્રી રામના વિશેષ ભક્ત જામ્બવન જીની છે.
જાંબવન જીને બ્રહ્માનો અવતાર માનવામાં આવે છે. તેમણે ભગવાનની સેવા અને મદદ કરવાના આશયથી જાંબવન નામથી રિક્ષાના રૂપમાં અવતાર લીધો હતો. વાસ્તવમાં રિક્ષાના રૂપમાં અવતાર લેવાનું કારણ એ હતું કે તેણે રાવણને વરદાન આપ્યું હતું કે તેણે નર-વાનર વગેરે સિવાય અન્ય કોઈ દેવતાથી મૃત્યુ ન પામવું જોઈએ. તેથી જ તેણે વિચાર્યું કે હવે તે રિક્ષાના રૂપમાં રહીને જ રામજીને મદદ કરશે.
હનુમાનજીએ શક્તિની યાદ અપાવી
ભગવાનના રામાવતાર કાળમાં તેઓ શ્રી રામના વડા પ્રધાન બની રહ્યા છે. રાવણ દ્વારા સીતાનું અપહરણ કર્યા પછી, તેઓ તેમની શોધમાં હનુમાનજીની સાથે હતા. જ્યારે કોઈએ સમુદ્ર પાર કરવાની હિંમત ન કરી, ત્યારે તે જાંબવન હતા જેમણે હનુમાનજીને તેમની શક્તિની યાદ અપાવી અને તેમને કહ્યું કે લંકા ગયા પછી શું કરવું જોઈએ. સમયાંતરે યોગ્ય સલાહ આપવાની સાથે તેણે લંકામાં યુદ્ધ કરીને અનેક રાક્ષસોનો સંહાર કર્યો.
અયોધ્યાથી પોતાના ઘરે જવા માંગતા ન હતા
જાંબવન જીને ભગવાન રામના ચરણોમાં એટલો પ્રેમ હતો કે લંકાથી અયોધ્યા પહોંચતા જ તેમણે ત્યાંથી પોતાના ઘરે જવાની ના પાડી દીધી. તેમનો આગ્રહ એવો હતો કે તેઓ તેમના પગ સિવાય ક્યાંય જવાના નથી. જ્યારે તેમણે ભગવાન શ્રી રામ પાસેથી દ્વાપર યુગમાં આવીને દર્શન આપવાનું વ્રત લીધું, ત્યારે જ તેમણે તેમનો આગ્રહ છોડી દીધો. ઘરે આવ્યા પછી પણ તે દિવસ-રાત ભગવાનનું ચિંતન કરતો રહ્યો.
જ્યારે શ્રી કૃષ્ણ જાંબવનના ઘરે પહોંચ્યા
શ્રી કૃષ્ણ દ્વાપર યુગમાં અવતર્યા. તે જ સમયે, દ્વારકાના યદુવંશી સત્રાજીતે સૂર્યની પૂજા કરી અને સ્યામંતક રત્ન પ્રાપ્ત કર્યું. એક દિવસ, તે જ રત્ન પહેરીને, સત્રાજીતનો નાનો ભાઈ પ્રસેન જંગલમાં ગયો જ્યાં સિંહે તેને મારી નાખ્યો અને મણિ છીનવી લીધો. પાછળથી રિક્ષારાજ જામ્બવાને સિંહની હત્યા કરી અને તે જ રત્ન મેળવ્યું. અહીં દ્વારકામાં વાત ફેલાઈ ગઈ કે શ્રી કૃષ્ણને તે દિવ્ય રત્ન જોઈતું હતું અને તેણે પ્રસેનને મારીને મણિ લઈ લીધો હશે. બસ આ બાબતે તેઓ રત્ન શોધવા નીકળ્યા.
શ્રી કૃષ્ણના લગ્ન જાંબવનની પુત્રી સાથે થયા હતા.
જ્યારે ભગવાન જાંબવનના ઘરે પહોંચ્યા, ત્યારે તેમણે રત્ન સાથે રમતી વખતે એક બાળક પારણામાં ઝૂલતું જોયું. અજાણ્યાને જોઈને બાળક જોર જોરથી રડવા લાગ્યો. જ્યારે શ્રી કૃષ્ણ રત્ન તરફ જોવા લાગ્યા ત્યારે ધાયાએ બૂમ પાડી. ભગવાનને આ સ્વરૂપમાં જોઈને જાંબવન તેમને ઓળખી શક્યો નહીં. બંને વચ્ચે 27 દિવસ સુધી ભીષણ યુદ્ધ થયું પરંતુ કોઈએ હાર ન માની. ભગવાને જોરદાર મુક્કો આપ્યો ત્યારે જાંબવન નિર્બળ બની ગયું. તરત જ તેના મનમાં વિચાર આવ્યો કે ભગવાન સિવાય કોઈનામાં એવી શક્તિ નથી. આ અહેસાસ થતાં જ તેણે જોયું કે ભગવાન શ્રી રામ તેમની સામે ધનુષ અને બાણ લઈને ઊભા છે, જેમની પાસેથી આદેશ લઈને તેઓ અયોધ્યા છોડી ગયા હતા. ત્યાં સુધી તેણે તરત જ ભગવાનને પ્રણામ કરીને પૂજા કરી અને તે રત્ન સાથે તેની પુત્રી જાંબવતીને અર્પણ કર્યું.
