રામ ભક્ત બજરંગ બલી ઘણા નામોથી ઓળખાય છે. ભગવાન હનુમાનને દરેક સમસ્યાનું નિવારક પણ માનવામાં આવે છે. હનુમાનજીના ભક્તો પર તેમની કૃપા હંમેશા બની રહે છે. હનુમાનજી કળિયુગમાં જાગ્રત દેવતા છે. ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર હનુમાનજીને પ્રસન્ન કરવા ખૂબ જ સરળ છે. હનુમાનજીની કૃપાથી દરેક પ્રકારની મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે. દર વર્ષે ચૈત્ર શુક્લ પક્ષની પૂર્ણિમાના દિવસે હનુમાનજીની જન્મજયંતિ ઉજવવામાં આવે છે. આ પવિત્ર દિવસે માતા અંજનીના ગર્ભથી હનુમાનજીનો જન્મ થયો હતો.
આ દિવસ ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે.ચૈત્ર મહિનાની પૂર્ણિમાની તારીખ 16 એપ્રિલે હનુમાન જયંતિ ઉજવવામાં આવશે. આ દિવસે હનુમાન ભક્તો હનુમાનજીની જન્મજયંતિ ઉજવશે. પૂર્ણિમા તિથિ સવારે 02:25 થી શરૂ થશે, જે રાત્રે 12:24 વાગ્યે સમાપ્ત થશે. આ દિવસે રવિ યોગ, હસ્ત અને ચિત્રા નક્ષત્ર પણ રહેશે. રવિ યોગ સવારે 05:55 થી શરૂ થશે, જે રાત્રે 08:40 સુધી રહેશે, ત્યારબાદ ચિત્રા નક્ષત્ર શરૂ થશે. હસ્ત નક્ષત્ર સવારે 08.40 સુધી રહેશે. આ વર્ષે હનુમાન જન્મોત્સવ અનેક શુભ યોગો અને શુભ મુહૂર્તમાં ઉજવવામાં આવશે.બાળપણમાં સૂર્યને ફળ સ્વરૂપે ખાનારા મહાબલી હનુમાનના અવતારનો જન્મ શુક્લ પક્ષની પૂર્ણિમાએ એટલે કે રામ નવમીના બરાબર છ દિવસ પછી થયો હતો. મોટા પહાડોને ઉપાડનાર, મહાસાગર પાર કરનાર અને ખુદ ભગવાનનું કાર્ય કરનાર મુશ્કેલીનિવારણનો ઉતરતો દિવસ નજીક છે. સમગ્ર વિશ્વમાં આ તહેવાર હનુમાનના ભક્તો દ્વારા ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે. એવી માન્યતા છે કે હનુમાન જયંતિના દિવસે બજરંગબલીની પૂજા કરવાથી તમામ વિઘ્નો અને વિઘ્નો દૂર થાય છે અને ઈચ્છિત ફળ પ્રાપ્ત થાય છે. જે લોકો હનુમાનજીના માર્ગ પર ચાલે છે તેમને કોઈ મુશ્કેલી નથી આવતી. હનુમાન જયંતિ પર ભગવાન હનુમાનની પૂજાનું વિશેષ મહત્વ છે.
મુહૂર્તઃ પંચાંગ અનુસાર આ વર્ષે ચૈત્રની પૂર્ણિમા 16 એપ્રિલે 02.25થી શરૂ થઈ રહી છે. તારીખ 16 અને 17 એપ્રિલની મધ્યરાત્રિએ 12.24 વાગ્યે સમાપ્ત થશે. 16મી એપ્રિલના સૂર્યોદયથી શનિવાર પૂર્ણિમા તિથિ હોવાથી હનુમાન જયંતિ ઉદયતિથિ હોવાથી 16મી એપ્રિલે ઉજવવામાં આવશે. આ દિવસે જ વ્રત રાખવામાં આવશે અને હનુમાનજીની જન્મજયંતિની ઉજવણી કરવામાં આવશે. આ વખતે હનુમાન જયંતિ રવિ યોગ, હસ્ત અને ચિત્રા નક્ષત્રમાં છે. હસ્ત નક્ષત્ર 16 એપ્રિલના રોજ સવારે 8.40 વાગ્યા સુધી છે, ત્યારબાદ ચિત્રા નક્ષત્ર શરૂ થશે. આ દિવસે રવિ યોગ સવારે 05:55 વાગ્યે શરૂ થઈ રહ્યો છે અને સવારે 08:40 વાગ્યે સમાપ્ત થશે.ભગવાન હનુમાનને મહાદેવનો 11મો અવતાર પણ માનવામાં આવે છે. હનુમાનજીની પૂજા અને વ્રત રાખવાથી હનુમાનજીના આશીર્વાદ પ્રાપ્ત થાય છે અને જીવનમાં કોઈપણ પ્રકારની મુશ્કેલી આવતી નથી, તેથી હનુમાનજીને મુશ્કેલી નિવારક પણ કહેવામાં આવે છે. જાણીતા જન્માક્ષર વિશ્લેષક અનીશ વ્યાસે જણાવ્યું કે જે લોકોની કુંડળી અશુભ સ્થિતિમાં છે અથવા શનિની અડધી સદી ચાલી રહી છે, તેવા લોકોએ હનુમાનજીની પૂજા કરવી જોઈએ. આમ કરવાથી શનિ ગ્રહ સંબંધિત સમસ્યાઓ દૂર થાય છે. હનુમાનજીને મંગલકારી કહેવામાં આવે છે, તેથી તેમની પૂજા કરવાથી જીવનમાં સૌભાગ્ય આવે છે.
ભગવાન હનુમાનની પૂજા પદ્ધતિઃ હનુમાનજીનો જન્મ સૂર્યોદય સમયે થયો હતો, તેથી હનુમાન જયંતિ પર બ્રહ્મ મુહૂર્તમાં પૂજા કરવી શુભ માનવામાં આવે છે. હનુમાન જન્મજયંતિના દિવસે વ્યક્તિએ બ્રહ્મ મુહૂર્તમાં ઉઠવું જોઈએ. આ પછી, ઘરની સફાઈ કર્યા પછી, ગંગાજળ છાંટીને ઘરને સ્વચ્છ કરો. સ્નાન વગેરે પછી હનુમાન મંદિર અથવા ઘરમાં પૂજા કરવી જોઈએ. પૂજા દરમિયાન હનુમાનજીને સિંદૂર અને ચોલા અર્પણ કરવા જોઈએ. એવું માનવામાં આવે છે કે ચમેલીના તેલ ચઢાવવાથી હનુમાનજી પ્રસન્ન થાય છે. પૂજા દરમિયાન તમામ દેવતાઓને જળ અને પંચામૃત અર્પણ કરો. હવે અબીર, ગુલાલ, અક્ષત, ફૂલ, ધૂપ-દીપ અને ભોગ વગેરે લગાવીને પૂજા કરો. સરસવના તેલનો દીવો પ્રગટાવો. હનુમાનજીને વિશેષ પાન ચઢાવો. તેમાં ગુલકંદ, બદામ કેટરી ઉમેરો. આમ કરવાથી તમને ભગવાનની વિશેષ કૃપા પ્રાપ્ત થાય છે. હનુમાન ચાલીસા, સુંદરકાંડ અને હનુમાન આરતીનો પાઠ કરો. આરતી પછી પ્રસાદ વહેંચો મહત્વઃ ધાર્મિક માન્યતા છે કે હનુમાન જયંતિના અવસર પર બજરંગબલીની પૂજા કરવાથી ધાર્યું ફળ મળે છે, પરંતુ ધ્યાનમાં રાખો કે હનુમાનજીની પૂજા કરતી વખતે રામ દરબારની પૂજા કરવી જોઈએ. કારણ કે એવું માનવામાં આવે છે કે રામની પૂજા વિના હનુમાનજીની પૂજા અધૂરી રહે છે.
હનુમાન જન્મ કથાઃ શાસ્ત્રોમાં હનુમાનજીના જન્મ વિશે ઘણી માન્યતાઓ છે. પૌરાણિક માન્યતા અનુસાર, એકવાર સ્વર્ગમાં, દુર્વાસા દ્વારા આયોજિત સભામાં સ્વર્ગના રાજા ઇન્દ્ર પણ હાજર હતા. તે સમયે પુંજીકસ્થલી નામની અપ્સરાએ કોઈપણ હેતુ વગર સભામાં દખલ કરીને ઉપસ્થિત દેવતાઓનું ધ્યાન ભટકાવવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો. આનાથી ક્રોધિત થઈને દુર્વાસા ઋષિએ પુંજીકસ્થલીને વાનર બનવાનો શ્રાપ આપ્યો.આ સાંભળીને પુંજિકસ્થલી રડવા લાગી. ત્યારે દુર્વાસા ઋષિએ કહ્યું કે તમારા આગામી જન્મમાં તમારા લગ્ન વાનરોના દેવતા સાથે થશે. આ સાથે પુત્રને વાનર પણ મળશે. આગલા જન્મમાં માતા અંજનીના લગ્ન વાનર દેવ કેસરી સાથે થયા અને ત્યારબાદ માતા અંજનીના ઘરે હનુમાનજીનો જન્મ થયો.
બીજી દંતકથા અનુસાર, રાજા દશરથે સંતાન પ્રાપ્તિ માટે યજ્ઞ કર્યો હતો. આ યજ્ઞમાંથી પ્રાપ્ત હવીનું સેવન કરીને રાજા દશરથની પત્નીઓ ગર્ભવતી બની હતી. એક ગરુડ આ હવીનો કેટલોક ભાગ લઈ ગયો અને તેને તે જગ્યાએ ફેંકી દીધો જ્યાં માતા અંજના પુત્ર પ્રાપ્તિ માટે તપસ્યા કરી રહી હતી. માતા અંજનીએ હબીને સ્વીકારી લીધી. આ હબીથી માતા અંજની ગર્ભવતી થઈ અને હનુમાનજીના ગર્ભમાંથી જન્મ થયો.
