Iran: ઈરાનમાં રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીમાં સમાજ સુધારક મસૂદ પેઝેશ્કિયન અને કટ્ટરપંથી સઈદ જલીલી વચ્ચે જોરદાર મુકાબલો થઈ શકે છે. મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર, ઈરાનમાં બીજા તબક્કાની ચૂંટણી થવાની સંભાવના છે અને કોઈ ઉમેદવારને સ્પષ્ટ બહુમતી મળી નથી.
ઈરાનની રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીના પ્રારંભિક પરિણામોમાં કટ્ટરપંથી સઈદ જલીલી આગળ ચાલી રહ્યા છે, જ્યારે સુધારાવાદી મસૂદ પેજેશ્કિયન બીજા સ્થાને છે. ઈરાનમાં રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી માટે શુક્રવારે મતદાન થયું હતું.જલીલીને 10 મિલિયન અથવા 1 કરોડથી વધુ વોટ મળ્યા, જ્યારે પેજેશકિયનને 4.2 મિલિયન (42 લાખ) વોટ મળ્યા.
અન્ય ઉમેદવાર, સંસદના કટ્ટરપંથી સ્પીકર મોહમ્મદ બાઘર કાલિબાફને લગભગ 1.38 મિલિયન મત મળ્યા હતા. શિયા ધાર્મિક નેતા મુસ્તફા પોરમોહમ્મદીને 80,000થી વધુ મત મળ્યા છે.
સુધારાવાદી વર્સીસ કટ્ટરવાદી
ચૂંટણી પહેલા વિવિધ સર્વેમાં એવું કહેવામાં આવી રહ્યું હતું કે આ મુકાબલો બે કટ્ટરપંથી અને એક સુધારાવાદી વચ્ચે ત્રિકોણીય મુકાબલો બની શકે છે. બે દાવેદારો હાર્ડ-લાઇનર છે, જેમાં ભૂતપૂર્વ મુખ્ય પરમાણુ વાટાઘાટકાર સઇદ જલીલી, મજલિસના સ્પીકર અને તેહરાનના ભૂતપૂર્વ મેયર મોહમ્મદ બાકર કાલિબાફ (બંને હાર્ડ-લાઇનર્સ)નો સમાવેશ થાય છે, જ્યારે કાર્ડિયાક સર્જન મસૂદ પેઝેસ્કિયનને સુધારાવાદી માનવામાં આવે છે.
ચૂંટણી લડવા માટે 80 લોકોએ અરજી કરી હતી
મતદારોએ ત્રણ કટ્ટરપંથી ઉમેદવારો અને હાર્ટ સર્જન એવા સુધારાવાદી પેઝેશ્કિયન વચ્ચે પસંદગી કરવાની હતી. જેમ કે 1979ની ઇસ્લામિક ક્રાંતિ પછીથી બન્યું છે તેમ, મહિલાઓ અને આમૂલ પરિવર્તન ઇચ્છતી મહિલાઓને ચૂંટણીમાં ભાગ લેવા પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો હતો, અને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે માન્યતા પ્રાપ્ત મોનિટર દ્વારા મતનું નિરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું ન હતું.
તમને જણાવી દઈએ કે રાષ્ટ્રપતિ પદ માટે કુલ 80 લોકોએ અરજી કરી હતી. પરંતુ બાદમાં માત્ર છ નામોને જ મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. ત્રણ વખત સંસદના સ્પીકર રહી ચૂકેલા અલી લારિજાનીએ પણ રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી લડવા માટે અરજી કરી હતી, પરંતુ તેમના નામને પણ મંજૂરી આપવામાં આવી ન હતી.
કોણ છે સઈદ જલીલી?
સઈદ જલીલી રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા આયોગ (NSC)ના પૂર્વ સચિવ રહી ચૂક્યા છે. તેઓ દેશના મુખ્ય પરમાણુ વાટાઘાટકાર રહ્યા છે. તેમણે પરમાણુ હથિયારોને લઈને પશ્ચિમી દેશો અને ઈરાન વચ્ચેની વાતચીતમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. તેમણે પરમાણુ હથિયારો અંગે આક્રમક વલણ અપનાવ્યું છે. તેને કટ્ટરવાદી છાવણીનો માનવામાં આવે છે અને તે આયાતુલ્લાહ ખામેનીની ખૂબ નજીક છે. રાષ્ટ્રપતિ પદ માટે તેમનો દાવો સૌથી મજબૂત માનવામાં આવે છે.
આ મતદાન એવા સમયે થયું છે જ્યારે ગાઝા પટ્ટીમાં ઈઝરાયેલ-હમાસ યુદ્ધને લઈને મધ્ય પૂર્વમાં વ્યાપક તણાવ છે. એપ્રિલમાં, ઈરાને ગાઝામાં યુદ્ધને લઈને ઈઝરાયેલ પર પહેલો સીધો હુમલો કર્યો. એટલું જ નહીં, ઈરાન લેબનીઝ હિઝબુલ્લાહ અને યમનના હુથી બળવાખોરો જેવા મિલિશિયા જૂથોને પણ હથિયારો પૂરા પાડે છે, જેઓ ઈઝરાયલ સામેની આ લડાઈમાં રોકાયેલા છે.